«ماریا مونته‌سوری»، پزشک، فیلسوف، آموزگار و انسان دوستی اهل ایتالیا بود. او در سال ۱۸۷۰ در آنکونای ایتالیا به دنیا آمد و پس از گذراندن ۸۲ سال سرشار از نوآوری و کوشش برای بهتر شدن زندگی انسان‌ها در سال ۱۹۵۲ در هلند درگذشت.
ماریا نخستین پزشک زن ایتالیا بود و پس از پایان تحصیل به عضویت کلینیک روانشناسی دانشگاه ساپینزای رم درآمد. اما او با الگوها و قانون‌های کهن و به ظاهر غیر قابل تغییر زمانه سر سازش نداشت و آن‌ها را به چالش کشید. ماریای جوان، می‌خواست آن "موجودات کوچک غیرعادی" را آموزش دهد. کودکانی که تا آن زمان به خاطر نیازهای ویژه‌شان غیرقابل آموزش و پرورش به شمار می‌رفتند و هیچ کس برای پروراندن آن‌ها خود را دچار زحمت نمی‌کرد. اما، ماریا مونته‌سوری، در یک کنگره آموزشی که در سال ۱۸۹۶ در شهر تورینوی ایتالیا برگزار شد، اعلام کرد که می‌خواهد به این کودکان رها شده آموزش دهد. سخنان مونته‌سوری، وزیر آموزش ایتالیا را به این موضوع علاقه مند کرد و به این ترتیب ماریا مدیر یک موسسه آموزش کودکان عقب مانده ذهنی شد. پس از پایان یک دوره آموزش، از شاگردان ۸ ساله ماریا در این موسسه آزمون خواندن و نوشتن گرفته شد. آزمونی مشابه آن چه برای کودکان سالم برگزار می‌شود. نتیجه، همه را میخکوب کرد. دانش آموزان عقب مانده ذهنی، توانستند امتیازی بالاتر از میزان متوسط به دست آورند، یعنی عملکردی بهتر از دانش آموزان سالم. به این ترتیب، این فکر در ماریا به وجود آمد که اگر توانایی ذهنی بچه‌های عقب مانده ذهنی تا این حد بالاست پس توانایی بچه‌های سالم چه قدر می‌تواند بالا باشد؟
ماریا مونته‌سوری به همراه کودکی در استودیو بی‌بی‌سی
موفقیت مونته‌سوری در آموزش به کودکان عقب مانده ذهنی، باعث شد تا او در سال ۱۹۰۶، یک "خانه کودک" در یکی از فقیرترین محله‌های رم بنیاد نهد و در آن جا محیطی مناسب و آرامش بخش برای کودکان به وجود آورد تا هر یک بر اساس توانایی خود رشد کنند و مهارت‌هایی را به دست آورند.
روشی که او به کار برد عبارت بود از فراهم کردن ابزارهایی از زندگی واقعی و طبیعی با پیچیدگی ساختاری متفاوت که در اختیار بچه‌ها قرار می‌گرفت تا توجه آن‌ها را جلب کند و کودک هنگام کار با این ابزارها، مهارت‌های خود را بیشتر کند و به تدریج به ابزارهای پیچیده‌تری که در اطراف خود می‌بیند توجه کند. به این ترتیب، کودک، خود می‌آموزد و نقش آموزگار تنها راهنمایی است و فراهم کردن لوازم و محیط مناسب برای آموختن. ویژگی محیط و ابزارهای روش مونته‌سوری درگیر کردن کودک با شرایط طبیعی محیط زندگی است. هنگامی که کودک برای انجام کارهای دشوارتر آماده شد، آموزگار او را به درگیر شدن با مفهوم یا ابزاری پیچیده‌تر راهنمایی می‌کند. اگر یک مثلث را در نظر بگیریم سه ضلع آن، کودک، محیط و آموزگار یا پدر و مادر خواهند بود.
این روش تازه که به جای آموزش از بالا و به کار گیری حافظه کودکان، به توانایی، علاقه و انتخاب و شخصیت منحصر به فرد هر کودک احترام می‌گذاشت، موفقیت بسیار زیادی را در آموزش کودکان و نوجوانان به همراه داشت. مونته‌سوری می‌کوشید تا توانایی‌های پنهان و بالقوه انسان را شکوفا کند. کودک در زمان آموزش با روش مونته‌سوری در شرایطی قرار می‌گیرد که خود را تواناتر از هم شاگردی‌ها و آموزگارش می‌بیند و به همین دلیل تلاش می‌کند پاسخ پرسش‌هایش را خود بیابد. به تدریج روش مونته‌سوری در جهان گسترش یافت و مدرسه‌های زیادی در جهان به نام مونته‌سوری و با به کار بردن روش آموزشی او، فعالیت کردند و شاگردان و پیروان مونته‌سوری، برای ترویج این روش آموزشی به کشورهای مختلف جهان سفر کردند.
موسیلینی، رهبر حکومت فاشیستی ایتالیا در آن زمان، ماریا مونته‌سوری را به خاطر مخالفت با فرستادن کودکان به جنگ و مخالفت با سیاست‌های دولت، از کشور تبعید کرد و به این ترتیب گذران سال‌های دور از وطن برای مونته‌سوری آغاز شد. او چند سالی را در اسپانیا و هلند زندگی کرد. هنگامی که در هلند زندگی می‌کرد، "انجمن عرفان" هند از او دعوت کرد تا برای ترویج روش آموزشی‌اش به این کشور سفر کند. او پذیرفت و اقامتش در سرزمین هفتاد و دو ملت، به خاطر شعله کشیدن جنگ جهانی دوم، ده سال به طول انجامید. مونته‌سوری در هند، برتهیه شش بسته آموزشی مونته‌سوری برای هند سرپرستی کرد. این بسته‌های آموزشی، پایه‌های استواری را برای روش مونته‌سوری در هندوستان به وجود آورد.
خرید آثار و بسته‌های مونته‌سوری
مونته‌سوری پس از پایان جنگ، سال‌های مانده از عمر پر بارش را در هلند سپری کرد، جایی که هم اکنون میزبان "انجمن بین المللی مونته‌سوری" (AMI) است.
ماریا مونته‌سوری، در سال ۱۹۵۲ در هلند درگذشت. زندگی او سراسر در راه تلاش برای بهبود شرایط رشد و آموزش کودکان سپری شد. او در کنار توجه به آموزش خلاق کودکان، برای حقوق زنان و اصلاحات اجتماعی هم کوشید. او به مدت ۴۰ سال به گوشه و کنار جهان سفر کرد و با سخنرانی، نوشتن کتاب و برپایی برنامه‌های آموزشی، به گسترش آموزش خلاق برای کودکان جهان کوشش کرد.
روش مونته‌سوری، امروزه یکی از مهم‌ترین روش‌های آموزش خلاق برای کودکان در جهان است و مدرسه‌های بسیاری در سراسر جهان به نام و با روش او فعالیت می‌کنند.
"روش مونته‌سوری"، "ذهن گیرا"، "رازهای کودکی"، "کشف کودک" از آثار منتشر شده ماریا مونته‌سوری هستند.
در کتابک بخوانید: