امروز روز بین المللی بخشش است. این روز هر سال در اولین یکشنبه ماه آگوست گرامی داشته می‌شود.
بخشش ، چالش برانگیز است اما به آسودگی کودکان‌تان کمک می‌کند.
هنگامی که دوستی، کار نامهربانانه‌ای انجام می‌دهد، کودکان احساس صدمه، خشم یا رنجش می‌کنند. شاید دوست‌شان حرف ناراحت‌کننده‌ای زده، شی ارزشمندی را شکسته، آنها را خجالت زده کرده، طرد کرده یا رازشان را فاش کرده باشد.
اما پس از آن چه اتفاقی می‌افتد؟
یک‌بار در کار بالینی‌ام شاهد این بودم که مادری به پسرش پیشنهاد داد: «چرا با اون بچه آشتی نمی‌کنی؟»
او پاسخ داد: «نمی‌خواهم، چون دو سال قبل، وقتی که ما بسکتبال بازی می‌کردیم، او توپ را به من پاس نمی‌داد.»
بچه‌ها به‌راحتی بابت کار دوست‌شان سردرگم و مضطرب می‌شوند... چرا آنقدر بد بود... چطور آنقدر غیرمنصفانه و ناخوشایند بود... بهتر بود دوستم چه کاری انجام می‌داد... علاوه بر صدمه یا ناراحتی، یک حس برتری رضایت‌بخش ناشی از اینکه دوست‌شان اشتباه کرده، وجود داد.
حتی کودکان ممکن است وسوسه شوند با انجام کاری بدتر یا صحبت با همه درباره‌ی اینکه او چه دوست وحشتناکی است، نسبت به دوستی که مرتکب خطا شده واکنش نشان دهند، اما تلاش برای انتقام تنها باعث افزایش درگیری می‌شود.
گاهی اوقات مهم است بچه‌ها دراین‌باره صحبت کنند. آنها می‌توانند برای یک دوست توضیح دهند، «من آن کار یا آن حرف را دوست ندارم» و آن‌چه را که می‌خواهند، مطرح کنند.
گاهی اوقات آنها با خود عهد می‌‌بندند که هرگز به دوستان‌شان دوباره اعتماد نکنند. آنها به‌طور ناگهانی ارتباط را قطع و اصرار می‌کنند «تو دیگه دوست من نیستی!»
پژوهش درباره‌ی بخشش در کودکان
رین سی وندروال و همکاران (وندروال، کارمن و سیلسن،۲۰۱۶،۲۰۱۷) بخشش را فرایند تسلط بر افکار منفی خودکار، احساسات و تکانه‌هایی که در زمان ناراحتی رخ می‌دهند، تعریف می‌کنند. آنها استدلال می‌کنند که بخشش، مهارت لازم برای حفظ دوستی در درازمدت است.
ون دی وال و همکارانش (۲۰۱۶) از دانش‌آموزان سال‌های چهارم، پنجم و ششم در هلند خواستند «کاری که یکی از همکلاسی‌هایشان با انجامش، باعث ناراحتی آنها شده است را به یاد بیاورند و مشخص کنند که همکلاسی‌شان دوست آنها بوده است یا نه.»
احتمالا کودکان به این دلیل که می‌خواهند رابطه‌ی دوستی خود را حفظ کنند، دوستان خود را نسبت به کسانی که با آنها دوست نیستند، راحت‌تر می‌بخشند. اما ممکن است در مورد کنار آمدن با کسی که دوست‌شان نیست، اهمیتی قائل نباشند.
کودکان نیز زمانی که دوستان خود را بخشیدند، احساس شادی بیشتری می‌کنند و خود را بهتر می‌پذیرند. با این حال، این مطالعه احتمال اینکه کودکانِ شادتر، راحت‌تر دوستان خود را می‌بخشند، یا به‌واسطه‌ی بخشش مشخص می‌شود که آنها چه کسانی را دوست خود می‌دانند، را رد نمی‌کند. عوامل دیگری مثل داشتن شرایط مناسب، می‌تواند دوستی، بخشش و بهزیستی را تحت تاثیر قرار دهد.
کتاب‌های پیشنهادی برای روز بخشش:
بیشتر کودکان، دوست خود را نسبت به کسی که نمی‌شناسند یا دوست ندارند، راحت‌تر می‌بخشند. زیرا با احتمال بیشتری فرض می‌کنند که دوست‌شان از روی عمد با آنها بدجنسی نکرده است. با این حال وقتی رنجش، همراه با احساس مورد خیانت قرار گرفتن باشد، حتی بخشیدن دوست هم دشوار می‌شود. زمانی که دلخوری مهمی پیش می‌آید، کودکان ممکن است صرف‌نظر از اینکه می‌خواهند دوستی‌شان را حفظ کنند، احساس کنند نمی‌توانند رنجش را رها کنند و از این بابت احساس فشار می‌نمایند.
نقش والدین در آموزش بخشش
والدین می‌توانند نقش مهمی در آموزش بخشش به کودکان داشته باشند.
کودکان به نحوه‌ی پاسخ افراد مهم زندگی‌شان به نامهربانی دیگران، توجه می‌کنند.
آیا آنها کینه به دل می‌گیرند یا موضوع را رها می‌کنند؟ آیا به دیگران گله و شکایت می‌کنند یا مستقیم با فرد مربوط صحبت می‌کنند؟ چه مدت طول می‌کشد که عصبانیت یا رنجش آنها برطرف شود؟ آنها چگونه بر ناراحتی خود غلبه می‌کنند؟
گاهی اوقات والدین به‌طور مستقیم کودکان را در مورد نحوه پاسخ به اشتباهات دوستان راهنمایی می‌کنند. والدین ممکن است با توجه به موقعیت پیش آمده و ارزش‌های خانوادگی، دامنه‌ای از واکنش‌ها را تشویق کنند، از «اجازه ندهید او هر بلایی دلش خواست سرتان بیاورد» تا «او از عمد این کار را نکرده» یا «همه اشتباه می‌کنند».
تعادل ظریفی وجود دارد که کودک‌تان در زمان بخششِ ضربه‌ای که به او وارد شده است، باید بدان دست یابد. در یک‌سو، تحمل منفعلانه و بهانه تراشی برای رفتار بد متداول دیگران به هیچ وجه روش سالمی نیست. تحقیقات انجام شده روی بزرگسالان ( لوچی و همکاران، 2010) نشان می‌دهد که بخشش مکرر افرادی که هیچ قصدی برای تغییر رفتارشان ندارند، در دراز مدت، رفته رفته به احترامی که برای خودمان قائلیم آسیب می‌زند.
از سوی دیگر، بچه‌ها باید درک کنند که هیچ کس کامل نیست، بنابراین بخشش سخاوتمندانه و مهربانانه یک دوست خوب یا پشیمان، کار مهمی است که باید انجام داد. کودکان با کمک والدین می‌توانند جریان وقایع را از دیدگاه دیگران ببینند. این امر می‌تواند نحوه‌ی پیش رفتن در روابط را برای کودکان روشن کند.
دستورالعمل‌هایی برای بخشش
بعضی از کودکان ناراحتی‌هایشان را مانند دانه‌های تسبیح روی یک رشته جمع می‌کنند و هر آسیب یا تحقیری که کسی در حق‌شان انجام داده است را به یاد می‌آورند.
مثل آن پسربچه در کار بالینی من، آنها ممکن است تا مدت‌ها پس از اینکه شخص خاطی آنها را فراموش کرده است، بابت توهین‌های او آزرده باشند.
سنگینی اهانت یادآوری شده، می‌تواند به سرعت افزایش یابد و منجر به این حس شود که «جهان مکانی بی‌رحم و غیرقابل‌اعتماد است».
در اینجا دستورالعمل‌هایی آمده است که ممکن است به کودک‌تان کمک کند تا بفهمد چه زمانی وقت آن رسیده که خشم و نفرت را رها کند و شخص خاطی را ببخشد.
(از کتاب افزایش دوستی‌ها، راهنمای کودک برای دوست‌یابی و حفظ دوستی‌ها، نوشته‌ی: الین کندی مور و کریستین مک لافلین نقل شده است)
- اگر ماجرا فقط یک‌بار اتفاق افتاده و احتمالا دوباره رخ نمی‌دهد، ببخشید.
- اگر دوست‌تان از عمد این کار را نکرده است، او را ببخشید.
- اگر ماجرا آن‌قدرها هم بد نبوده است، ببخشید.
- اگر دوست‌تان واقعا متاسف است، او را ببخشید.
- اگر اتفاق پیش آمده ناشی از یک اشتباه بوده است و دوست‌تان بیشتر اوقات مهربان است، او را ببخشید.
- اگر بیشتر از یک ماه از ماجرا می‌گذرد، قطعا ببخشید.
چسبیدن به رنجش، از لحاظ هیجانی هزینه‌های زیادی در پی دارد. گاهی اوقات، بخشش کار درستی است، نه به این دلیل که شخص دیگری شایسته‌ی آن است، بلکه ما سزاوار نیستیم که بار این تلخی را به دوش بکشیم.
