گزارشی از راه‌اندازی کتابخانه‌ی کودک و نوجوان شرکت صنعتی مهرآباد
روزهای پرمشغله و پرتب‌وتاب نزدیک عید نوروز بود، اما باید کتابخانه‌ی کودک و نوجوان کارخانه‌ی «شرکت صنعتی مهرآباد» را پیش از تعطیلات سال نو راه‌اندازی می‌کردیم تا بچه‌ها عید را بی‌کتاب نمانند.
اوایل زمستان 1400 بود که شرکت مهرآباد در شهر تهران که در حوزه‌ی صنعت برق فعالیت دارد علاقه‌مندی خود را جهت برپایی کتابخانه‌ای کودک‌محور برای کودکان و خانواده‌های کارکنان این کارخانه به موسسه‌ی پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و گروه «با من بخوان» اعلام کرد و خود نیز پشتیبانی مالی راه‌اندازی و اداره‌ی این کتابخانه را برعهده گرفت تا منبعی غنی از کتاب‌های باکیفیت برای فرزندان کارگران و کارمندان کارخانه فراهم شود. پس از بازدید نماینده‌ی موسسه، ارزیابی و نیازسنجی گروه کتابخانه‌های «با من بخوان»، و امضای تفاهم‌نامه‌‌ی همکاری، کار گزینش، جمع‌آوری کتاب‌ها و منابع کتابخانه‌ای و نیز تامین نیازهای فضاسازی آغاز شد.
روز 18 اسفند، فرشته جودکی از ترویجگران با سابقه‌ی «با من بخوان» که مسئولیت کتابداری کتابخانه‌ی شرکت مهرآباد را برعهده گرفته است خود را به کتابخانه رساند و مشغول ساماندهی و چیدمان حدود 600 جلد کتاب ارسالی شد. به پیشنهاد آقای مهندس دهقانی، مدیرعامل شرکت، که خود فعالانه بر تمامی مراحل ساخت و تجهیز کتابخانه نظارت داشته است، یکی از کارگران علاقه‌مند به این برنامه، با خانم جودکی همراه شد تا هرچه زودتر کار راه‌اندازی کتابخانه به پایان برسد. کتاب‌های رنگارنگ همه را به وجد آورده بود. هنگام کار، خانم جودکی از تفاوت کتاب‌های بی‌کیفیت و باکیفیت و از شعار برنامه، «همه‌ی کودکان حق دارند کتاب باکیفیت بخوانند»، سخن گفت.
کتابخانه‌ی کودک و نوجوان شرکت صنعتی مهرآباد بیش از 60 کودک و نوجوان را تحت پوشش خواهد داشت. همچنین در این کتابخانه برای بزرگسالان نیز کتاب‌هایی در زمینه‌ی آموزش و تربیت کودکان وجود دارد.
سرانجام در روز دوشنبه 23 اسفند، کم‌تر از یک هفته مانده به پایان سال 1400، کتابخانه گشایش یافت. وقت آن رسیده بود تا زیر آسمان لاجوردی کتابخانه به پدران خوش‌آمد بگوییم. از آن‌جایی که حضور همه‌ی کارکنان در کتابخانه به طور همزمان باعث توقف خط تولید کارخانه می‌شد، پدران در گروه‌های 5 تا 10 نفره به کتابخانه آمدند و خانم جودکی برای هر گروه توضیحات لازم درخصوص نحوه‌‌ی کار کتابخانه، شیوه‌ی ارتباط با کودکان، چگونگی امانت‌دهی کتاب‌ها و اهمیت کتاب‌های باکیفیت در زندگی کودکان را ارائه کرد. کتابدار کتابخانه در این نشست‌ها چند عنوان کتاب را هم برای پدران بلندخوانی کرد، از جمله کتاب «یک داستان محشر» و «آب‌چال». هر دو کتاب توجه پدران را جلب کرد و پس از بلندخوانی با هدایت کتابدار گفت‌وگوی صمیمانه‌ای میان حاضران شکل گرفت. همه‌ی این‌ها سبب شد که از همان آغاز پدران تا حدودی به متفاوت بودن این کتابخانه آگاه شوند، و علاقه‌مند باشند که عناوین بیش‌تری از کتاب‌های کتابخانه را برای فرزندان خود به امانت بگیرند و حتی همکاران مجردشان را هم به امانت‌گیری برای دیگر اعضای خانواده تشویق می‌کردند.
همچنین کتابدار کتابخانه با راهنمایی کارشناسان «با من بخوان» از قبل کیسه‌کتاب‌هایی را متناسب با گروه سنی فرزندان هر خانواده آماده کرده بود و پس از افتتاح کتابخانه این کیسه‌ها را به پدران امانت داد تا با خود به خانه ببرند و در تعطیلات نوروز این کتاب‌ها را با فرزندانشان سهیم شوند.
پس از جلسه‌ی آشنایی و امانت دادن کیسه‌کتاب‌ها، خانم جودکی گروهی مجازی برای ارتباط با والدین تشکیل داد. قرار است این گروه پل ارتباطی خانواده‌ها با کتابخانه باشد. کتابدار کتابخانه نکات آموزشی ساده‌ای را در خصوص کتاب و تاثیرات آن و شیوه‌ی درست سهیم شدن کتاب با کودکان و نوجوانان به والدین ارائه می‌دهد و به پرسش‌های آنان پاسخ می‌گوید. والدین نیز می‌توانند تجربه‌های کتابخوانی با فرزندان خود را در گروه به اشتراک بگذارند. این گروه به‌ویژه سبب آشنایی بیش‌تر مادران با فضای کتابخانه می‌شود. گروه «با من بخوان» امیدوار است در آینده‌ی نزدیک یکی از این مادران برای کار کتابداری و مشارکت دادن بیش‌تر خانواده‌ها در امر کتابخوانی با خانم جودکی همراه و به تدریج به کتابدار ثابت کتابخانه بدل شود.
همچنین طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده گردانندگان این کتابخانه برآنند تا در آینده روزهایی نیز به حضور کودکان و نوجوانان در محیط کتابخانه اختصاص یابد تا با هماهنگی قبلی، کودکان بتوانند از نشست‌های بلندخوانی و فعالیت‌های گروهی در کتابخانه بهره ببرند.
کارشناسان «با من بخوان» در تمام مسیر بر کار کتابخانه نظارت خواهند داشت و کتابدار را در هرچه بهتر اجرا شدن برنامه همراهی خواهند کرد.
گفتنی است کتابخانه‌ی «شرکت صنعتی مهرآباد» دومین تجربه‌ی «با من بخوان» از حضور در کارخانه و محیط صنعتی است. حدود هفت سال است که کتابخانه‌ی شرکت سازورسازه‌ی آذرستان به گروه بزرگ کتابخانه‌های «با من بخوان» پیوسته است. تجربه‌ی چندساله‌ی این کتابخانه و تاثیر چشمگیر آن در ترویج فرهنگ کتابخوانی در میان کودکان و نوجوانان کارکنان آن، به ما نشان داده است که درگیر کردن مستقیم خانواده‌ها در فرایند کتابخوانی تا چه اندازه در غنی ساختن محیط فرهنگی و آموزشی کودکان موثر است. در کتابخانه‌هایی از این دست کارگران و کارمندان کارخانه (اغلب پدران) در محل کار خود به کتابخانه مراجعه می‌کنند و برای خود و فرزندانشان کتاب به امانت می‌برند. کتابداری آموزش‌دیده نیز در زمان‌های تعیین شده آماده‌ی پاسخگویی و راهنمایی مراجع‌کنندگان است.
