پنجم اکتبر هر سال در تقویم‌های جهانی، برابر با سیزدهم مهر در تقویم ایرانی، به‌عنوان روز معلم ثبت شده است. یونسکو در سال ۱۹۶۶ این روز را به‌عنوان گرامیداشت زنان و مردانی که با اراده قوی و دلی روشن، در سرتاسر جهان با وجود خشونت‌ها و منازعات و نا‌امنی، تلاش می‌کنند انگیزه آموختن را در جان بچه‌ها زنده و شعله‌های عشق به زندگی و بهتر زیستن را در دل‌شان شعله‌ور کنند، روز جهانی معلم نامیده است.
روز جهانی معلم برای ملل مختلف این مهم را یادآوری می‌کند که فراموش نکنند، انسان امروزی با وجود رشد علوم مختلف و گسترش فناوری‌های نوین، همچنان وامدار انسان‌هایی است که افق‌هایی نو در برابر ذهن بچه‌ها می‌گشایند. این روز برای رهبران سیاسی جهان هم حاوی این پیام است که فراموش نکنند حق آموختن و برخورداری از آموزش از مصادیق حقوق شهروندی در سرتاسر جهان است. عمومی بودن این حق و رهایی‌اش از رنگ و نژاد و عقیده، مسئولیت‌هایی را متوجه آنان می‌کند، تا در جهت گسترش آموزش و پرورش تلاش و کوشش کنند و برنامه‌هایی عملی برای دسترسی آسان شهروندان به آموزش تنظیم و نگاهی جامع و حمایتی قاطع، از معلمان کشور خود داشته باشند.
خوشبختانه بعد از جهانی شدن روز معلم، بسیاری از کشور‌ها، در اندیشه گسترش مدارس کشور‌های خود برآمد‌ه‌اند و اقدامات حمایتی را برای معلمان به‌کار گرفته‌اند، اما هنوز در بسیاری از کشور‌ها مانند افغانستان، عراق، سوریه و... اقدامات خشونت‌آمیز، جنگ، منازعات، افراطی‌گری مذهبی و بحران‌های سیاسی، معلمان و دانش‌آموزان را از داشتن یک نظام آموزشی کارآمد محروم کرده است.
ایرینا بوکوآ مدیرکل «یونسکو»، گی ریدر مدیرکل «سازمان بین‌المللی کار»، آنتونی لیک مدیر اجرایی «یونیسف»، هلن کرک سرپرست «برنامه توسعه ملل متحد» وفرد ون لی ون دبیرکل «سازمان بین‌المللی آموزش»، در پیام مشترک‌شان به مناسبت روز جهانی معلم میگویند: «برای ایجاد صلح دائم و توسعه پایدار، هیچ مبنایی قوی‌تری از آموزش کیفی که توسط معلمان کاملا آموزش دیده، به خوبی ارج نهاده شده و حمایت شده و با انگیزه ارائه می‌شود، نیست. تا وقتی که از عهده چالش تعیین «بهترین معلم» ممکن در هر کلاس برنیاییم، وضعیت آموزش نسل‌های آینده مشخص نخواهد بود. در حالی که هیچ چیز نمی‌تواند جایگزین یک «معلم خوب» شود. جهان امروز برای محو بی‌سوادی و گسترش آموزش‌های عمومی با کمبود «معلم» مواجه است. در حال حاضر ۵۷ میلیون کودک در سن تحصیل در مقطع ابتدایی در سراسر جهان از رفتن به مدرسه محروم هستند و برای تحقق آموزش ابتدایی برای همه تا سال ۲۰۱۵، استخدام حدود ۵/۲۴ میلیون معلم در سطح جهان ضروری است. ۴۹ درصد از این کودکان هرگز وارد مدرسه نخواهند شد، ۲۸ درصد از آنان نیز دیر‌تر از موعد معمول، تحصیل را آغاز خواهند کرد که ۵۴ درصد از این کودکان را دختران تشکیل می‌دهند. دغدغه دیگری که به همین اندازه حائز اهمیت است، تعداد پایین حدود نصف این کودکان در مدرسه مشغول به تحصیلند. بحران دسترسی به آموزش و یادگیری باید خیلی سریع مورد توجه قرار گیرد.» آنان در این بیانیه میگویند: «معلمان راه حل اصلی بحران یادگیری‌اند.» آن‌ها تاکید می‌کنند تعهد دولت‌ها به اقداماتی مانند، حمایت همه‌جانبه از معلمان، بهبود شرایط زندگی معلم‌ها، تشویق به خدمت در مناطق دورافتاده، برقراری قوانین حداقل دستمزد، الگوی پیشرفت زندگی، حمایت از معلمان زن در مناطق دورافتاده،...
حمایت معلمان از یکدیگر، اعطای جوایز و تشویق برای پیشرفت در شغل معلمی، ارتقای برنامه‌های تربیت معلم، آگاه‌سازی عمومی، آموزش رایگان، تضمین‌کننده برابری و کیفیت است و باعث ایجاد تفاوت واقعی در نتایج یادگیری خواهد بود.
در این میان معلمان ایرانی، تنها معلمانی هستند که بخت یارشان شده و دو روز معلم دارند؛ یکی در نیمه اول اردیبهشت هرسال که در تقویم ملی روز معلم است و دیگری روز ۱۳ مهر که روز جهانی معلم است که اثری از آن در تقویم و مراسم‌ها و سخنان دولتی نیست. تنها وزیر آموزش و پرورشی که به صورت رسمی «روز جهانی معلم» را به معلمان ایرانی تبریک گفته حاجی بوده است. از آن روز به بعد این روز جهانی در سکوت مسئولان رسمی آمده و رفته است. گروهی از معلمان گلایه و انتقاد دارند که چرا مسئولان آموزش و پرورش نسبت به این روز سکوت کرده‌اند؟ به‌نظر من معلمان ایرانی به‌خاطر این سکوت و بی‌تفاوتی مسئولان، چیزی را از دست نداده‌اند. زیرا تا امروز، روز‌های معلم تقویم ایرانی هم نتوانسته‌اند، در بین معلمان هویت این شغل را پررنگ و در آن‌ها هیجان و شوق، جهت تغییر و تحولی در بهتر شدن حرفه معلمی ایجاد کنند. این‌که مسئولان آموزش و پرورش و دولت تصمیم بگیرند در روز جهانی معلم هم از منزلت معلم سخنان رویایی و اغراق‌آمیز بگویند و نتوانند گرهی از مشکلات سنتی آنان باز کنند بیشتر از قبل معلمان را خالی از انگیزه می‌کند و بر سرخوردگی حرف‌هایشان تنها افزوده می‌شود. گرامیداشت روز‌های معلم چه ملی و چه جهانی زمانی می‌تواند برای معلمان شوق‌انگیز باشد که در پشت آن گام‌هایی عملی جهت بهبود شرایط معلمی، نو شدن روش‌های تدریس و تقویت حرکت به سمت مشارکت دادن معلمان در تصمیم‌گیری و کاستن از دغدغه‌های زندگی، شغلی و اجتماعی‌شان باشد.
منبع تصویرها:
- roshd.ir
- kurdpress.com
- unesco.org
