تحقیقات بسیاری برای اندازه‌گیری میزان سواد در دنیا انجام شده است. اخیراً تحقیقی در دانشگاه دولتی «بریتانیای نو» صورت گرفته است که معیاری جدید برای بررسی میزان این موضوع برگزیده است. به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از گاردین، بنا بر تحقیقات جدید مردم فنلاند باسوادترین مردم جهان هستند و بریتانیا در جایگاه هفدهم و پس از آمریکا، کانادا، و استرالیا قرار دارد.
این تحقیق که در دانشگاه دولتی بریتانیای نو صورت گرفته است اعلام کرد سیستم آموزشی قوی فنلاند بسیار موفق عمل کرده است. این تحقیق علاوه بر میزان سواد افراد توجه خاصی به عناصر اخلاقی سوادمحور از جمله تعداد کتابخانه‌ها، روزنامه‌ها، طول تحصیل در مدرسه و دسترسی به کامپیوتر دارد.
به جای اندازه‌گیری توان خواندن و نوشتن افراد به ویژگی افراد و منابع در دسترس آنها برای تحقق بخشیدن سوادآموزی توجه ویژه‌ای شده است. این تحقیق ۲۰۰ کشور را از فهرست «یونسکو» برگزید اما به دلیل در اختیار نبودن آمار و ارقام متقن درباره بقیه کشورها فقط ۶۱ عدد از آنها به فهرست پایانی راه یافتند. شایان ذکر است که جمعیت کشورها نیز در این بررسی مورد توجه قرار گرفته است.
کشورهای حوزه «اسکاندیناوی» در صدر این جدول قرار دارند. فنلاند جایگاه نخست و نروژ جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است و سپس ایسلند، دانمارک، و سوئد به ترتیب در رده سوم تا پنجم قرار گرفتند. در این رده‌بندی سوئیس در رده ششم، آمریکا در رده هفتم، کانادا در رده یازدهم، فرانسه دوازدهم و بریتانیا در رده هفدهم قرار دارد و کشورهای بوتسوانا پس از اندونزی و تایلند در رده شصت و یک و پایانی قرار گرفته است.
«میلر» معتقد است عناصر بررسی شده در این تحقیق تصویری دقیق از قدرت فرهنگی ملت‌های مختلف را ارائه می‌دهد و این رده‌بندی نشان می‌دهد این عناصر در موفقیت افراد و ملل مختلف تأثیرگذار است و آینده جهان را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
«اهمیت و ارزش سواد در یک جامعه باسواد هر روز به انسان یادآوری می‌شود. بسیاری از افراد و کشورها برای رسیدن به این مهم تلاش زیادی می‌کنند در حالی که برخی دیگر این موضوع را کاملاً نادیده می‌گیرند. کشورهایی که از این الگو پیروی نمی‌کنند دچار سوءتغذیه روحی و جسمی می‌شوند و حقوق انسانی و غرور خود را زیر سؤال می‌برند.»
این تحقیق مدعی است اگر در مقیاس خود فقط سواد خواندن و نوشتن را بررسی می‌کرد جدول نتایج به صورت کامل تغییر می‌کرد. در آن صورت سنگاپور در رده اول و کره، ژاپن، و چین به ترتیب در رده‌های دوم، چهارم، و پنجم قرار می‌گرفتند و باز هم فنلاند تنها کشوری بود که به صورت مشترک با کره جنوبی در جایگاه دوم قرار می‌گرفت. بریتانیا در جایگاه بیشت و ششم قرار می‌گرفت.
«میلر» یکی از نتایج این تحقیق را چنان بیان می‌کند که هیچ ارتباطی بین دوره تحصیل اجباری و میزان سواد وجود ندارد. وی معتقد است فنلاند، ایسلند، دانمارک، و سوئد به این دلیل پنج جایگاه اول را کسب کرده‌اند که همه مردم به صورت یکپارچه به خواندن اهمیت می‌دهند.
«آکی اولیکانین» نویسنده فنلاندی کتاب «سال گرسنگی» که اخیراً در فهرست نامزدهای جوایز «من بوکر» قرار گرفته است گفت: «مهم‌ترین مساله این است که در کشور ما دوره مدرسه در میان همگان یکسان است و دولت برای تعلیم و تربیت در کشور برنامه‌های ویژه‌ای طراحی کرده است. من به عنوان یک فنلاندی به سیستم مدرسه و کتابخانه‌هایمان افتخار می‌کنم. همه امکانات کتابخانه‌ای در اختیار عموم قرار می‌گیرد و همه از فرصت مساوی برای خواندن و نوشتن برخوردارند. چنین موضوعی در فنلاند بسیار عادی است اما در دنیا به عنوان یک اتفاق ویژه به آن می‌نگرند و فکر می‌کنند کشور ما از امکانات بیش از حد بهره می‌برد.»
«دایانا جرالد»، رئیس مؤسسه خیریه کتابخوانی در بریتانیا گفت: «پیغام این بررسی به همه ما این است که باید فرزندانمان را به کتابخوانی تشویق کنیم. این رده‌بندی فقط در صورتی تغییر می‌کند که ما بیشتر کتاب بخوانیم. اگر از روی لذت کتاب بخوانید از خواندن کتاب لذت می‌برید و در نتیجه بیشتر کتاب می‌خوانید و آنگاه این تحقیق رده شما را بالا خواهد برد.
