رویکرد تطبیقی نمونه های دیجیتالی کتابخانه کودک و نوجوان

كتابخانه دیجیتالی بین المللی كودكان (ICDL) [۱]

تاریخچه طرح كتابخانه ICDL

دانشگاه مریلند آمریكا طی سال های ۲۰۰۱-۱۹۹۹ طرحی تحقیقاتی را در دست اجرا داشت كه برای تحقیق و توسعه یك رابط بصری[۲] صورت داد. رابط بصری یعنی محیطی كه برنامه ها، فایل ها و گزینه ها را به وسیله تصاویر كوچك یا شمایل [۳] منوها و كادرهای گفتگو بر روی صفحه نمایش كامپیوتر نشان می دهد. كاربر می تواند این گزینه ها را با فشار دكمه ماوس یا صفحه كلید انتخاب كرده و فعال سازد. البته این تحقیق به این منظور انجام شد كه به كودكان كمك شود تا بتوانند در این محیط پرس و جو كنند یعنی مجموعه خاصی از دستورها را برای استخراج داده هایی خاص به كار برند، مرور كنند و اطلاعات چندرسانه ای را مرتب نمایند. طرح اولیه اطلاعات در مورد جانوران بود كه كانال دیسكاوری [۴] و مركز تحقیقات حیات وحش[۵] آن را اهدا كرده بودند. این طرح با كودكان دبستانی شهری كوچك خارج از مریلند كار شد تا این رابط آزمایش و اصلاح شود. بنابراین زیربنای طرح به این شكل آ‎غازشد.

هدف از اجرای طرح ICDL

كتابخانه دیجیتالی بین المللی كودكان در ۱۸ نوامبر ۲۰۰۲ آغاز به كار كرد. در این طرح از فنآوری نرم افزاری همان طرح اولیه استفاده شد. رسالت یا هدف عمده این طرح، گزینش، گرد آوری، دیجیتالی كردن و سازمان دادن به ادبیات كودك كشورهای مختلف است تا هر یك به زبان اصلی ارائه شود و در ضمن فنآوری مناسبی ایجاد شود كه استفاده از این كتابخانه دیجیتالی را برای كودكان ۳ تا ۱۳ ساله قابل دسترس تر و آسان تر سازد. در این مجموعه قرار است ده هزار جلد كتاب به حداقل ۱۰۰ زبان آورده شود كه از طریق اینترنت به طور رایگان در اختیار كودكان، معلمان، كتابداران، والدین و پژوهشگران سراسر دنیا قرار گیرد. به موازات این طرح، چندین طرح تحقیقاتی دیگر به خصوص با همكاری كودكان دبستانی صورت گرفته تا این كتابخانه دیجیتالی برای این گروه سنی قابل دسترس تر باشد. مطالب گرد آوری شده در این مجموعه منعكس كننده تشابه و تفاوت بین فرهنگ ها، علایق و نحوه زندگی مردمان مناطق مختلف دنیاست.

متولیان طرح

بودجه لازم برای اجرای این طرح تحقیقاتی ۵ ساله را بنیاد ملی علوم[۶] و مؤسسه موزه ها وخدمات كتابخانه ای[۷] آمریكا تأمین كرده است. در واقع اجرای این طرح به عهده دانشگاه مریلند آمریكا و آرشیو اینترنت [۸] است.

كشورهای شركت كننده در این طرح

در این كتابخانه اینترنتی كتاب هایی از كشورهایی چون ایران، مصر، فنلاند، هنگ كنگ و چین، آمریكا، كرواسی، نیوزیلند، صربستان، سویس، استرالیا، زیمبابوه، كنیا، فیلیپین، روسیه، اسپانیا، فرانسه، آلمان، چك، پرتقال، ژاپن و سوئد آمده است.

وظایف ICDL

این کتابخانه، کتابخانه ای است که دسترسی رایگان به کتاب های کودک در سراسر دنیا را فراهم می سازد و در واقع، دسترسی به کتب از فرهنگ های گوناگون و با زبان های مختلف را برای تشویق به مطالعه، یادگیری و پاسخ به مشکلات و در گیری های ادبیات جهانی تضمین می نماید.

اهداف ICDL

هدف ICDL فراهم ساختن مجموعه ای از کتب است تا بدین وسیله به گرد آوری کتب معاصر و تاریخی برجسته در سراسر دنیا بپردازد. در نهایت، این بنیاد امیدوار است تا با گردآوری تمامی فرهنگ ها و زبان ها در كنار هم بتواند کودکان را با ادبیات غنی شان در سراسر جهان آشنا سازد.

فعالیت ها

نحوه پردازش دیجیتالی ورود کتب برروی وب سایت

چگونگی انتخاب کتب در ICDL

کتابداران، معلمان، نویسندگان، تصویرگران، ناشران و کودکان سراسر دنیا، کتبی که فکر می کنند برای مجموعه ICDL مفید است، پیشنهاد می نمایند. هر کتاب باید به دقت پیش از اضافه شدن به کتابخانه ارزیابی شود. برخی کتب بسیار قدیمی هستندو بقیه آن دسته از کتبی هستند که در مدارس کودک و نوجوان و کتابخانه های عمومی یافت می شوند. قابل ذکر است که اکثر کتب قدیمی بدون حق مؤلف هستند، این به آن معنی است که هیچ کس مالک این کتب نیست، بنابراین ICDL می تواند تمامی آن ها را بدون هیچ اجازه از افراد در كتابخانه قرار دهد ولی برای کتب جدید، ICDL باید از افراد و شرکت هایی که مالک کلمات، متن و تصاویر آن کتب هستند، اجازه کسب نماید. تمامی کتب در ICDL باید بر طبق استاندارد باشد. این استاندارد ها قوانینی هستند که به این کتابخانه اجازه می دهند که کدام کتاب ها می توانند به داخل این کتابخانه دیجیتالی راه یابند. این قوانین توسط هیات مشورتی کتابداران و نیز هیات مشورتی بین المللی تعیین می شود.

چگونگی پویش (scan) کتب در ICDL

کتب باید پویش شده و در پایگاه های اطلاعاتی ICDL برای دستیابی به صفحات آن ها در رایانه ذخیره شوند.پویشگرها، ماشین هایی هستند که تصاویر جزئی صفحات و تصاویری که رایانه قدرت شناسایی آن ها را دارد، ذخیره می کنند. برخی از کتب که توسط ICDL پویش می شوند، در واقع توسط پویشگر به طور خود کار پویش می شوند، دیگر کتب در یک صفحه بدون از بین رفتن دیگر کتب موجود پویش می شوند. برخی از کتب قدیمی موجود در مجموعه کتابخانه پیش از پویش شدن مرمت (تعمیر) می شوند زیرا فرآیند پویش موجبات مجزا شدن آن ها از هم را فراهم می سازد. بنابر این، چه کسی کتب را دیجیتالی یا به شکل الکترونیکی تبدیل می کند؟ گاهی اوقات ، افرادی که به این کتابخانه کتب هدیه می کنند یا خودشان به شخصه کتب را پویش می نمایند یا در دیگر مواقع، افرادی که در ICDL در حال کار می باشند، کتب را پویش نموده و بعضی اوقات نیز کتابخانه با پرداخت مبلغی به برخی شرکت های خبره در این کار، از آن ها می خواهد تا کتب را برای ICDL پویش نمایند.

چگونگی ورود کتب در ICDL

کتابخانه اطلاعاتی را كه رابع به كتب وارد پایگاه اطلاعاتی شده است ، به صورت ابر داده یا متادیتا[۹] فراخوانی می نماید. به این منظور افرادی که کتب را به کتابخانه هدیه کرده اند، فرمی را جهت این منظور پر می نمایند. در واقع این افراد با دادن چنین اطلاعاتی که در زیر مطرح است به ICDL کمک بسیاری در ورود اطلاعات كتب گوناگون به این كتابخانه خواهند نمود، از جمله آنکه :

نویسنده کتاب کیست؟ کتاب در کجا نوشته شده است؟ کتاب در باره چه موضوعی می باشد؟

بنابراین ICDL به كمك چنین اطلاعاتی می تواند کتب جدید را به داخل کتابخانه ورود اطلاعات نماید.

ثبت نام یا عضویت در سایت ICDL

مراجعین ICDL از 166 کشور مختلف و عمده آن ها به شرح زیرهستند:

آمریکا (۵۰%)، آمریکای جنوبی(۱۵%)، چین (۷%)، انگلستان (۶%)، کانادا (۵%)، جمهوری اسلامی ایران (۴%)، فیلیپین (۴%)، تایوان (۴%)، استرالیا (۳%) و مصر(۲%) که از این میان ۵۰۸ نفر را کودک ، ۱۰۸۲ نفر را نوجوان ، ۱۰۳۱ نفر را زن و ۵۶۰ نفر را مرد تشکیل می دهند و زبان های مرجع عبارتنداز: انگلیسی (۷۲%)، اسپانیایی (۱۱%)، چینی (۵%)، فارسی (۴%)، عربی (۴%)، فیلیپینی (۱%)، فرانسه (۱%)، آلمانی (۱%)، عبری (۱%).(۸)

عضویت در سایت به دو بخش تقسیم می شود:

۱- بخش کودک

۲- بخش نوجوان

در واقع با پر کردن فرم های عضویت در هر کدام از بخش های کودک و نوجوان یعنی با پاسخ دادن به سؤال هایی راجع به نام، سن، جنسیت، ... می توان به عضویت وب سایت درآمد. قابل توجه است که سؤالات موجود در فرم عضویت کودک بسیار ساده و ملموس تر از سؤالات موجود در فرم عضویت نوجوان می باشد. در واقع، افراد با عضویت دروب سایت رمز عبور [۱۰] دریافت می دارندو با ثبت نام در بخش کودک به بخش جستجوی ساده و با ثبت نام در بخش نوجوان به تمامی بخش های جستجو ارجاع می یابند.

ابزار و انواع جستجودر ICDL

۱- جستجوی ساده [۱۱]

در این قسمت، جستجو به چندین طریق امکان پذیر است. در این بخش شاهد یک رشته رنگ به صورت دگمه می باشیم که در واقع رنگ آمیزی جلد کتب است. کودک با انتخاب رنگ به کتابخانه دیجیتالی می فهماند که کتاب مورد نظر او در میان تمامی رنگ ها، از یکی از رنگ ها بیشتر سود جسته ، به عنوان مثال بخش اعظم آن را رنگ زرد تشکیل داده است.

تنوع رنگی جلدهای کتب در این بخش جستجو شامل رنگ های رنگین کمان، قرمز، نارنجی، زرد، سبز و آبی می باشد. این بخش جستجو مرحله دیگری هم دارد و آن تعیین نوع کتاب از نظر گروه سنی، قطع و اندازه، از نظر محتوا مانند شخصیت های حیوانی، انسانی، تخیلی، یا تصویری می باشد که هر کدام از این موارد به تنهایی و حتی با تركیب دیگر رنگ ها می توانند در هم آمیزند و یک رشته کتاب را در آن حوزه مطرح سازند. در ضمن در این بخش، بخشی هم برای تعویض زبان جستجو وجود دارد که در بردارنده زبان های انگلیسی، فرانسه، فارسی،... می باشد.

روش کار: به عنوان نمونه، کودک پس از انتخاب زبان مورد نظر ،با انتخاب یکی از رنگ ها به اضافه یکی از عناصر محتوا، قطع و اندازه، گروه سنی و ... به همراه زبان مورد نظر، به چندین کتاب با چنین نحوه جستجو دست یابد، مانند:

در میان ۸۶ کتاب موجود ،کودک با کلیک بر روی تصویر جلدیا عنوان کتاب مورد نظر ابتدا به اطلاعاتی کلی (Book

Preview) از کتاب دست می یابد که در بردارنده اطلاعات کتابشناختی کتاب به همراه تصویر آن می باشد، در این بخش با کلیک بر روی کتاب مورد نظر می توان به بخش اساسی کتاب(Book Overview) که در واقع در بردارنده تمامی صفحات کتاب است، دست یافت ، این گونه که با کلیک بر روی هر صفحه تصویری کتاب می توان به اطلاعات داخلی آن صفحه همراه با تصویر آن دست یافت.(۶)

۲-جستجوی جغرافیایی[۱۲]

جستجو در این بخش به دو طریق امکان پذیر است:

۱- در ابتدا شاهد یک کره زمین می باشید که تمامی قاره ها بر روی آن نمایان بوده و در عین حال این کره توسط یک پیکان (Arrow) در حال چرخش می باشد که با کلیک بر روی پیکان و تعیین مکان قاره مورد نظر بر روی کره می توانید به داخل قاره مورد نظر راه یابید، که البته در بخش زیرین کره نیز شاهد نام قاره های موجود بر روی کره باشید .

۲- در صفحه جستجو ی این بخش شاهد قسمتی با نام Text Version هستید که این بخش نیز، کاربر را به داخل قاره ها رهنمود می سازد.

روی هم رفته قاره ها شامل قاره آمریکا شمالی و مرکزی،آمریکای جنوبی، آسیا و خاورمیانه ، اقیانوسیه ،اروپا و آفریقا می باشد ، که در این بخش نیز امکان جستجوی زبان مورد نظر وجوددارد ، در عین حال در بخش View باید تعیین نماییم که کتاب مورد نظر به صورت جلد[۱۳] یا به صورت متن[۱۴] نمایش داده شود، در بخش Sort باید نوع کلید واژه را که کدام یک از موارد عنوان ، زبان، نویسنده، تصویرگر و سال انتشار باشد، مشخص نمود ، در ناحیه Location با انتخاب یکی از گزینه های From , About , Set in محدوده منطقه مورد نظر را تعیین کنیم و برای مشخص ساختن تعداد کتب موجود در هر صفحه [۱۵] شماره کتب موجود در هر صفحه را که باید ۱۲ یا ۲۴یا ۳۶ در هر صفحه باشد ، تعیین می نماییم.سپس ، با کلیک بر روی قاره مورد نظر می توان به تعداد کتاب های موجود در آن ناحیه دست یافت که با کلیک برروی هر کتاب یا کتاب مورد نظر می توان به اطلاعات Preview یا Overview آن مانند دیگر بخش های جستجو دست یافت.(۶)

۳-جستجوی پیشرفته[۱۶]

در این بخش نیز با تایپ کلید واژه مورد نظر، تعیین نوع آن و زبان مورد نظر می توان به منبع مورد نظر دست یافت که با کلیک روی عنوان یا تصویر هر کتاب می توان به اطلاعاتPreview یاOverview آن همانند دیگر بخش ها ی جستجو دست یافت. در این بخش نیز اطلاعات مربوط به View, Sort , Books Per Page که در بخش دیگر جستجو ذکر آن رفت، مطرح است که باید آن ها را تعیین نمود و در عین حال اطلاعاتی مربوط به خوانندگان ، شکل ظاهر کتاب ، محتوا ، نوع و موضوع کتاب را با انتخاب آنچه مد نظر است ، انتخاب نمود.(۶)

۴- جستجوی کلید واژه ای[۱۷]

در این بخش با تایپ کلید واژه ، تعیین نوع زبان می توان به جستجو ی کتاب مورد نظر از طریق کلید واژه پرداخت.(۶)

مروری در باب ICDL (نکاتی تکمیلی)

۱- کتبی که اخیرا به مجموعهICDL اضافه گشته اند[۱۸]

در این بخش شاهد کتب جدید به زبان های گوناگون که اخیرا به مجموعه اضافه گشته اند، می باشید که با کلیک بر روی عنوان یا تصویر کتاب مورد نظر می توان به اطلاعات Preview یا Overview آن ها مانند دیگر بخش های جستجو دست یافت . در این بخش نیز اطلاعات مربوط به View, Sort , Books Per Page را باید مد نظر داشت.(۸)

۲-کتب برنده جایزه در[19]ICDL

در این بخش شاهد کتب برنده جایزه به زبان های مختلف می باشید که با کلیک بر روی هر یک می توانید به اطلاعات Preview یاOverview آن ها مانند دیگر بخش های جستجو دست یافت ، در این بخش نیز باید اطلاعات مربوط به بخش های View, Sort , Books Per Page را همانند دیگر بخش ها در نظر گرفت.(۶)

۳- فهرست کلیه کتاب ها[۲۰]

در این قسمت اطلاعات تمامی کتاب ها در ICDL از طریق یکی از موارد عنوان ، نویسنده ، تصویرگر، زبان و سال نشر قابل رویت است که با کلیک بر روی کتاب مورد نظر می توان به اطلاعات Preview یا Overview آن همانند دیگر بخش های جستجو دست یافت، در این بخش نیز قسمت هایView, Sort, Books Per Page را همانند دیگر بخش ها باید تعیین نمود.(۶)

۴- فهرستگان نویسندگان و تصویرگران[۲۱]

در این بخش شاهد فهرست اسامی نویسندگان و تصویرگران هر ملیتی بدون تبعیت از نظم خاصی می باشید که با انتخاب و کلیک بر روی نام هر نویسنده یا تصویرگر شاهد فهرست عناوین کتب و در واقع مشخصات کتاب نویسنده به همراه تصویر آن می باشید که با کلیک بر روی عنوان یا تصویر کتاب به اطلاعات Preview یا Overview آن کتاب دست می یابید . در این بخش نیز همانند دیگر قسمت ها امکان تعویض و انتخاب زبان مورد نظر وجود دارد.(۶)

لازم به ذکر است که قریب ۵۰۰۰۰۰ نفر از ۱۵۸ کشور سراسر دنیا از وب سایت ICDL دیدن می کنند كه بعد از ایالات متحده آمریکا اکثرا" ملاقات کنندگان ایرانی و فیلیپینی هستند.

حامی[۲۲]های ICDL

کتابخانه دیجیتالی بین المللی کودکان سپاسگذار شمار بسیاری از افراد و سازمان هایی است که به نوعی به حمایت از آن پرداخته اند از جمله :

سرمایه گذاران اصلی:

1-National Science Foundation(NSF)

2-Institute of Museum and Library Services(IMLS)

3-Microsoft Corporation

4-Adobe Systems Incorporated

حامیان کتابخانه:

1-Publishers

2-Book Contributors

طریقه همکاری با ICDL

همکاری با ICDL به یکی از طرق زیر امکان پذیر است:

۱- به عنوان یکی از اعضای حامیان

۲- به عنوان یکی از همکاران (دست اندرکاران) حوزه کتاب کودک

۳- به عنوان مترجم داوطلب کتابخانه ؛ منظور مترجمی است که بتواند به طور داوطلبانه به ترجمه متون از زبان انگلیسی به دیگر زبان ها بپردازد.

۴- به عنوان نماینده رسمی کتابخانه

۵- به عنوان فردی که کتاب برای بخش "Featured Books" تجویز (پیشنهاد) می نماید.

تماس با ICDL

تماس باICDL از طریق ذکر نام ،آدرس پستی[۲۳] ، انتخاب موضوع (این موضوع می تواند گزارشی درباره معایب ICDL ، پرسشی در باره نحوه استفاده از ICDL ،پیشنهادی برای بهبود ICDLو دیگر موارد) به همراه ذکر خلاصه ای از پیشنهادها یا پرسش ها و ارسال آن، امکان پذیر می باشد. در انتها می توانید از ICDL بخواهید که نام شما را به لیست آدرس های پستی اش اضافه نماید.

کتابخانه بین المللی کودکان و نوجوانان مونیخ/ کتابخانه بین المللی جوانان[۲۴]

تاریخچه

کتابخانه بین المللی جوانان ،یکی از بزرگترین کتابخانه های بین المللی ادبیات کودک و نوجوان در دنیاست. این کتابخانه در سال ۱۹۴۹ توسط جلا لپمن[۲۵] ایجادگشت و به طور پیوسته به عنوان مرکزی بین المللی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان دنیا شناخته شد.جلا لپمن بلافاصله کار خود را در پایان جنگ جهانی دوم به کمک نمایشگاه بین المللی کتب جوانان در مونیخ آغاز کرد. بعد از ترور نازی ها و حملات وحشتناک جنگ، توجه لپمن به ایجاد چنین کتابخانه ای برای بیدار ساختن تفکری جدید در میان مردم و ملل جلب شد . او در این میان توجه خود را به کودک و نوجوان معطوف ساخت. در واقع، او به دنبال ایجاد گفتمانی در حوزه ادبیات کودک بود و بر این باور بود که کودکان خودشان باید کتاب هایشان را انتخاب نمایند که هم اکنون این امر به عنوان سرلوحه ای بر امور کتابخانه بین المللی کودکان و نوجوانان مطرح می باشد.(۹)

اهداف

۱- تشویق و گسترش مبادله و همکاری نشر و پژوهش های کودک و نوجوان

۲- ارائه اطلاعات و راهنمایی به دانشجویان، مربیان، ناشران و غیره(۲)

مجموعه ها

در مرکز کتابخانه بین المللی جوانان مجموعه ای قریب به ۰۰۰/۵۴۰ کتاب موجود می باشد كه ۰۰۰/۵۰۰ جلد کتب برای کودکان و نوجوانان ( منابع اولیه ) در بیش از ۱۳۰ زبان و نزدیك به ۰۰۰/۳۰ عنوان درباره کودکان و نوجوانان ( منابع ثانویه ) می باشد.۱۰۰ ناشر از سرتاسر دنیا کپی نمونه هایشان را هرساله به کتابخانه می فرستند. قریب ۰۰۰/۹ کتاب ، هر ساله در این کتابخانه فهرست می شود. هم اکنون کتابخانه بین المللی جوانان مجهز به بخش متخصصان زبان برای زبان های دانمارکی، انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، یونانی، مجارستانی، ژاپنی، فارسی، رمانی، ترکی و زبان های عبری و اسکاندیناوی می باشد. به علاوه، کتابخانه معمولا مجموعه های خاصی را به عنوان هدایا در سال ۱۹۶۹ برای توسعه مجموعه دریافت نموده است. این هدایا از "Bureau International d'education" که کتابخانه آن در حوزه ادبیات بین المللی کودک و نوجوان فعالیت داشت، دریافت شده بود. از دیگر موارد اهدایی، مجموعه شولز[۲۶] به همراه شماری از ویرایش های تاریخی بیشماری از منابع سرگذشتنامه ای و قصه بودو در سال ۱۹۹۸ نیز، مجموعه میشوك[۲۷ شمار بسیاری از کتب تصویری را اهدا نمود و هر دوی این مجموعه ها برای دسترسی عمومی فهرست شدند. کتابخانه هم چنین دارای مجموعه ارزشمندی از نسخ خطی، خود سرگذشتنامه ها و نیز مجموعه ای از پوسترها می باشد.(۹)

اپک[۲۸] کتابخانه

اپک پیوسته [۲۹] کتابخانه از طریق تمامی مرورگرهای نت اسکیپ و ماکروسافت اینترنت ( بدون وجود نت اسکیپ ۶ ) قابل دسترس است. کیفیت بالا با ۱۰۶۸ × ۱۰۲۴ پیکسل و ۶۵۰۵۳۶ درجه رنگ فراهم می شود. باتوجه به سرعت کامپیوتر، اتصال و ارتباط می تواند در چند ثانیه کوتاه صورت پذیرد. این اپک عملیات جستجو را با تعیین اطلاعات کتابشناختی (ISBD) و تایپ کلید واژه با استفاده از عملگرهای بولی (And,Or,Not) به همراه نمایه[۳۰] اما به زبان آلمانی فراهم می سازد.(۹)

فعالیت ها

در سالن قلعه بلوتنبرگ[۳۱]، کتابخانه ای مجهز به نمایشگاه عظیمی در حوزه کارهای تصویرگران ، بررسی های انجام شده بر روی ادبیات کودک در کشورها یا فرهنگ های گوناگون و جنبه های تاریخی ادبیات کودک و نوجوان موجود می باشد. تمامی نمایشگاه ها با همکاری کودکان و نوجوانان صورت می پذیرد. کتابخانه بین المللی جوانان اغلب با نمایشگاه های خارج از مونیخ نیز همکاری دارد. هر ساله ، این کتابخانه نمایشگاه های سیار بسیاری را در کتابخانه های عمومی ، مدارس و مؤسسات برگزار می نماید.تا سال ۱۹۹۴، کتابخانه بین المللی جوانان ، برنامه ای را برای کلاس های مدارس ایجاد نمود. سالن نقاشی و کارگاه نقاشان برای توسعه طرح ها در جهت ارتقای مطالعه ادبیات کودک بود. تأتر عروسکی و تأتر سایه نیز جزء برنامه ها ی نمایشگاه ها محسوب می شود . این کتابخانه در واقع ارتباط نزدیکی میان متخصصان موضوعی از جمله دبیران، ناشران، ویراستاران، کتابداران و محققان سرتاسر دنیا، در ارتباط با ادبیات در ارتقای سطح مطالعه شان برگزار می سازد. بنابراین برای آنکه به این متخصصان امکان ملاقات و تعویض و ردو بدل اطلاعات شان داده شود، کتابخانه، سمینارها، سمپوزیوم ها و کنفرانس هایی را با همکاری دیگر مؤسسات برگزار می نماید. در سال ۱۹۶۷، انجمن تاریخی کتاب کودک به عنوان سازمانی غیر رسمی از متخصصان در مونیخ برای ارتباط کتابخانه بین المللی جوانان و همکاری آن در توسعه مجموعه کتب تاریخی کتابخانه ایجاد گشت.کتابخانه در آغاز هر سال بروشوری که در آن ها فعالیت ها و وقایع اصلی کتابخانه در آن سال مطرح است، چاپ می نماید. خبرنامه "House New Letter" حاوی مقالات و اخبار درباره کتابخانه و ادبیات بین المللی کودک و نوجوان می باشد که هردو سال یکبار منتشر می شود. "White Ravens" نیز مجموعه ای از ادبیات بین المللی کودک و نوجوان است. این فهرست انگلیسی حدود ۲۵۰ عنوان جدید از سرتاسر جهان می باشد که سالانه به موقع در نمایشگاه کتاب کودک در بولونیا[۳۲] ایتالیا منتشر می گردد.(۹)

دفتر بین المللی کتاب کودک برای نسل جوان [۳۳]

تاریخچه

دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) ، سازمانی غیر انتفاعی بوده که به عنوان شبکه ای بین المللی از افراد سرتاسر جهان مطرح می باشد و به نوعی در فراهم آوردن کتب کودکان در کنار هم نقش دارد. این سازمان در سال ۱۹۵۳ در زوریخ در سوئیس توسط جلا لپمن که در آن زمان رئیس کتابخانه بین المللی جوانان[۳۴] بود تاسیس شد، تا سال ۱۹۹۰ دارای بیش از صد دفتر ملی در سراسر جهان بود، در سال ۱۹۸۴ دفتر ملی ایالات متحده شکل گرفت که همان طور که گفته شد، این دفتر ، دفتری غیر انتفاعی و مستثنا از پرداخت مالیات بوده و نشریه News Letter را هر شش ماه یکبار منتشر می کند.

اهداف

هدف دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان عبارت است از:

۱- برقراری ارتباط میان افرادی که علاقمندبه کتاب های خوب برای نسل جوان هستند

۲- سرعت بخشیدن به نشر این کتب و افزایش دسترسی به آنها از طریق تشویق به تولید کتاب بر مبنای نیازهای جهانی و اشاعه آنها در رادیو، تلویزیون ، مطبوعات ، فیلم، نوار شنیداری و نیز ترغیب و تشویق به تاسیس و بهسازی کتابخانه های نسل جوان

۳- تشویق برای ترجمه آثاری که از کیفیت بین المللی برخوردار است

۴- تشویق، راه اندازی و اعتلای تحقیقات مربوط به ادبیات کودک و نوجوان و تصویرگری های آن ها و نیز سازماندهی انتشار نتایج این تحقیقات در جهان، به ویژه در کشورهای در حال توسعه

۵- راهنمایی و مشاوره ملی و بین المللی افراد ، گروه ها ، سازمان ها ومؤسساتی که به کتاب برای کودک و نوجوان توجه دارند و نیز آموزش کتابداران، معلمان، ویراستاران، نویسندگان و تصویرگران کتاب های کودک و نوجوان

۶- برگزاری مراسم باشکوه سالانه، به مناسبت سالگشت کتاب کودک در جهان و وظیفه بر پایی روز جهانی کتاب کودک در کشورهای مختلف جهان که هر سال در یک کشور برگزار می شود

دفاتر ملی در کشورهای گوناگون بسیاری سازمان یافته اند که در سطحی ملی، محلی و بین المللی عمل می نمایند. قابل توجه است که نویسندگان، تصویرگران، ناشران، ویراستاران، مترجمان، خبرنگاران، منتقدان، معلمان، اعضای هیأت علمی، دانش آموزان، دانشجویان، کتابداران، کتاب فروشان، مددکاران اجتماعی و والدین می توانند به عضویت در آن درآیند.(۴)

فعالیت ها

برنامه های ملی

دفاتر ملی به تهیه جایزه های ملی، گردآوری بهترین کتاب های سال ،نمایشگاه ها، هفته کتاب، سمینارها،کنفرانس ها می پردازد و روز جهانی کتاب کودک را که ۲ آوریل مصادف با تولد هانس کریستین اندرسن است، جشن می گیرد. در این روز دفاتر ملی مسؤلیت عرضه پیام نویسنده و پوستر یک هنرمند را به صورت جهانی به عهده می گیرد.(۲)

برنامه های جهانی

مهم ترین آن ها اعطای نشان هانس کریسنین اندرسن است که از سال ۱۹۶۶ آغاز شد و هر دو سال یکبار انجام می گیرد، یکی برای بهترین نویسنده و دیگری برای بهترین تصویرگر . این دفتر هم چنین فهرست کتاب های ممتاز را دو سال یکبار در سه مقوله منتشر می کند: کتاب، تصویر و ترجمه.جایزه ترویج کتابخوانی آساهی[۳۵] دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان که با همکاری ناشر ژاپنی به نام آساهی از سال ۱۹۸۷ اعطا می شود نیز هر دو سال یکبار به گروه یا مؤسسه ای که کوشش چشمگیری جهت برنامه های مربوط به کتاب کودک و نوجوان داشته است ، تعلق می گیرد. این جایزه شامل یک میلیون ین ژاپن است. این دفتر با نشریه Book Bird که در وین تدوین می شود و ناشر دانمارکی Arnis Forlag آن را منتشر می کند ،همکاری نزدیک دارد. کنگره دو سالانه این مرکز هر بار در یک کشور برقرار می شود. این دفتر با کمک یونسکو به تشکیل کلاس های کارورزی خاص در کشورهای در حال توسعه مبادرت می ورزد.این دفتر هر ساله غرفه ای در نمایشگاه بین المللی کتاب بولونیاو سایر نمایشگاه های مرتبط دارد. دفتربین المللی کتاب برای نسل جوان ارتباط مشاوره ای با یونیسف و یونسکو نیز دارد و عضو کمیته بین المللی کتاب ، ایفلا و انجمن بین المللی خواندن[۳۶] است. ایران نیز از سال ۱۹۶۳ به عضویت این دفتر درآمده می باشد.(۲)

مؤسسه کتاب کودک سوئد[۳۷]

تاریخچه

این مؤسسه نوعی کتابخانه تخصصی می باشدکه در واقع بر روی مراکز اطلاعاتی و عمومی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان گشوده می باشد. هدف این مؤسسه ارتقاء شاخه ای از ادبیات سوئدی یعنی حوزه ادبیات کودک و نوجوان سوئد می باشد. این مؤسسه در هفتم دسامبر ۱۹۶۵ افتتاح و در سال ۱۹۶۷ شروع به کار نمود و در یکم جولای ۱۹۸۹، به عنوان کتابخانه ای سلطنتی مطرح گشت و هم اکنون توسط دولت اداره می گردد.

اهداف مؤسسه

۱- ایجاد کتابخانه ای مرجع و تحقیقاتی در حوزه ادبیات کودک

۲- ارتقاء مطالعه و تحقیق بر روی سطوح گوناگون موضوع ادبیات کودک

۳- افزایش دانش و درک ادبیات کودک در میان آثار کودک ونوجوان

۴- مطرح بودن به عنوان ناشر، رسانه، کتابخانه و دیگر مراکز یا مؤسسات برای کمک به تولید اطلاعات در حوزه ادبیات کودک

۵- مطرح بودن به عنوان بازویی قوی در حوزه ادبیات کودک

مجموعه ها

مجموعه کتاب کودك

قریب به ۰۰۰/۶۷ جلد کتب چاپ شده در حوزه ادبیات کودک ونوجوان در کشور سوئد را هم به زبان سوئدی و هم ترجمه از زبان های دیگر به زبان سوئدی تحت پوشش قرار می دهد. بنابراین این مجموعه هم شامل کتب انتشار یافته در سوئد به زبان های غیر از زبان سوئدی و نیز آثار مربوط به نویسندگان سوئدی که به زبان های دیگر ترجمه گشته است ، می باشد. این مجموعه در سال ۱۹۶۷ تکمیل گشته است. در دهه ۱۹۸۰ مؤسسه سه منبع (کتاب) مفید اهدایی دریافت نمود که موجبات غنی ساختن مجموعه آن را فراهم ساخت. کتب متنی و صوتی (به صورت آواز) نیزدر مجموعه موجود می باشند و در عین حال آلبوم های کمدی (طنز) نیز گرچه همانند مجلات کمدی(طنز) به طور منظم انتشار نمی یابند، موجودند. تا سال ۱۹۵۶تمامی کتب حوزه کودک و نوجوان به طور نظام مند در بانک اطلاعاتی ELSA یا فهرست پیوستهSBI [۳۸] وارد گشته اند اما کتاب های کودک قبل از سال ۱۹۵۶ تنها در کارت های فهرستنویسی شده مؤسسه موجودند.(۱۰)

مجموعه متون نظری

علاوه بر مجموعه ای فراگیر و جامع در حوزه ادبیات کودک و نوجوان ، دراین میان کار برروی تاریخچه و مباحث نظری ادبیات و هنر از دیدگاه جامعه شناسی، فرهنگی، آموزشی و روانشناسی نیز حائز اهمیت است.پایان نامه ها ی انتشار نیافته دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه ها و کالج های سوئد نیز جزء این مجموعه می باشد، هم چنین حائز اهمیت است که اکثر آثار نظری در بردارنده مجلات نیز در بانک اطلاعات ELSA موجود می باشد.

فعالیت ها

اصلی ترین کار مؤسسه ،ارتباط و مکاتبه با دیگر نهادهاو سازمان های مرتبط با کتاب کودک می باشد ، چرا که مؤسسه به برقراری این گونه ارتباطات اهمیت بسیاری می دهد.کتبی که در حوزه کودک و نوجوان در سال های اخیر منتشر گشته است نیز در کتابخانه موجود می باشد. در عین حال مؤسسه نمایشگاه های متعددی را نیز در حوزه انتشارات کودکان از ناشران گوناگون برگزار می نماید. تورهای علمی و سیاحتی نیز برای دانشجویان حوزه ادبیات کودک، معلمان، کتابداران و دیگر دانشجویان ( غیر از دبیرستانی ها) برگزار می گردد. فعالیت هایی از این دست که به صورت گردش برگزار می شود، توسط مؤسسه در یک تا یک ساعت و نیم اجرا می شود. گروه می تواند متشکل از ۱۰ تا ۲۵ نفر باشد اما لازم به ذکر است که مؤسسه هیچ گونه فعالیتی برای کودکان ندارد و این فعالیت ها برای افرادی است که به نحوی باکودک و حوزه کاری او در ارتباط اند. کنفرانس ها و سمینارها اغلب توسط دیگر نهاد هاو سازمان ها برگزار می شود ، با این حال مؤسسه، سخنرانی هایی را در حوزه ادبیات کودک ونوجوان با همکاری مدارس، کتابخانه هاو دیگر مراکز برگزار می نماید.

بانک اطلاعاتی مؤسسه کتاب کودک سوئد [۳۹]

ELSA فهرست پیوسته مؤسسه کتاب کودک سوئد می باشد که در بردارنده ادبیات نظری، مقالات مجلات چاپ شده بعد از سال ۱۹۹۸، کتب کودک انتشار یافته در سوئد از سال ۱۹۵۶ ، کتاب کودکان ترجمه شده از زبان ها سوئدی بعد از سال ۱۹۹۰ و نشریات ادواری می باشد.جستجودر آن از طریق کلید واژه ها و عبارات صورت می پذیرد . در واقع جستجو در دو سطح "عام " و "خاص" که در بردارنده سه بخش (Advanced Search , Expert Search , Browse Index) است ، صورت می پذیرد و در بخش جستجوی پیشین نیز شاهد جستجویی که قبل صورت گرفته می باشیم .

- جستجو در سطحی عام [۴۰]

در این بخش نحوه جستجو به این صورت است که با انتخاب "Whole base" در حوزه ای وسیع ،البته نه در سطحی پیشرفته می توان به جستجو پرداخت ، اما با انتخاب حوزه هایی مانند"Theoretical Literature" ،"Articles" ، "Children's books" و یا "Periodicals" می توان دامنه جستجو را محدود ساخت. در واقع با انتخاب هر بخش شاهد گزینه هایی مانند:

Keywords,Author,Word in Title, Institution,Subject,ISBN/ISSN,Publication Year,Language, Publication Type,Content Type, ،... و دیگر اطلاعات با توجه به بخش مورد نظرمی باشیم ، چرا که هر بخش با توجه به شرایط خود دارای گزینه های مربوط به قسمت خود می باشد. در نتیجه با وارد کردن اطلاعات در گزینه ها ی مربوط ( ترجیحا" به صورت کامل ) با انتخاب گزینه "Go" می توان به اطلاعات مورد نظر در آن حوزه ، در سطحی وسیع یا محدود، دست یافت . لازم به ذکر است که سیستم بانک اطلاعاتی به گونه ای است که با داشتن اطلاعات دقیق می تواند مطلب مورد نظر را در اختیار کاربر قرار دهد در غیر این صورت از پاسخگویی معذور خواهد بود.(۱۰)

- جستجو در سطحی خاص (ویژه) [۴۱]

در این بخش با سه سطح جستجو در ارتباط می باشیم:

۱- جستجوی پیشرفته[۴۲]

جستجو در این بخش در سطحی بسیار پیشرفته صورت می پذیرد که در آن ابتدا باید حوزه جستجو خود را از نظر (کلید واژه ، عنوان، پدیدآورنده، موضوع، ISBN/ISSN ، ...) و دیگراطلاعات کتابشناختی مشخص نماییم ، سپس کلید واژه یا عبارت مورد نظر را تایپ نماییم و بعد مجاورهم قرار گرفتن کلید واژه ها یا واژه ها ی عبارات را تعیین می نماییم و با انتخاب گزینه "Go" به جستجو می پردازیم.(۱۰)

۲-جستجوی حرفه ای (تخصصی)[۴۳]

جستجو دراین بخش مختص متخصصان و افراد حرفه ای می باشد. با تایپ کلید واژه یا عبارت مورد نظر ویقین از چگونگی قرار گیری عبارت مربوطه می توان با انتخاب گزینه "Go" به جستجو پرداخت . در این جستجو کلید واژه یا عبارت مورد نظر باید بسیار دقیق باشد تا به پاسخ مناسب دست یابیم.(10)

۳- نمایه های الفبایی مروری – نظری

Theoretical – Browse Alphabetical Indexes

در این بخش جستجو ، بعد از تایپ کلید واژه یا عبارت مورد نظر در بخش نمایه ها ، نمایه مورد نظر خود را در یکی از حوزه های نویسنده، عنوان، موضوع، عنوان نشریه، ناشر، شماره راهنما یا کلیدواژه تعیین می نماییم تا با انتخاب گزینه "Go" به جستجو بپردازد.(۱۰)

دفتر چینی کتاب برای نسل جوان[۴۴]

تاریخچه

این دفتر در کنفرانس برگزار شده در کتابخانه بیجینگ[۴۵] در ششم جون 1990 ایجاد گشت. یویونگزهان[۴۶] ، مسئول بخش اداری و انتشارات و وو كوانگهن[۴۷] مسئول برگزاری مراسم بودند.این کنفرانس در واقع دفتر چینی کتاب برای نسل جوان را حمایت کرد، آن گونه که برای آن رئیس کمیسیون تعیین شد. در سال ۱۹۹۷، بخش اداری و انتشارات تحت پوشش کمیسیون کتب کودکان چین (working Commission of Children Book of Chinese) درآمد . این دفتر شامل بیش از 30 مرکز نشر چینی برای کتب مربوط به جوانان است و در سال ۱۹۹۹، های فی[۴۸] ، رئیس جمهور چین به عنوان رئیس کمیسیون این دفتر انتخاب شد. او معتقد بود که جوانان سرمایه های هر کشورند بنابراین برای آنان و ارتقای ادبیات شان اهمیت ویژه ای قائل بود و نیز بر این باور بود که این دفتر ، کودکان چینی را قادر می سازد که با حوزه های جهانی کار شده در زمینه کودک آشنا شده و از رسانه های گوناگون و رنگی در این حوزه لذت برند و نیز معتقد بود که زندگی زیبا متعلق به جوانان است ، بنابراین امیدوار بود که این دفتر روابط دوستانه ای را میان افراد در وطن و خارج از آن فراهم سازد.

فعالیت ها

CBBYدارای فعالیت های زیادی می باشد امایكی از فعالیت ها ی عمده، آن سیمین کنفرانس دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان در سال ۲۰۰۶ است كه با پیوستن چین به IBBY و ایجاد CBBY در سال ۱۹۹۰ ، به عنوان یکی از اعضای فعال IBBY شناخته شد.همان طور كه می دانیم انتشار کتب کودک در چین به سرعت در حال توسعه است تا آنجا كه به عنوان یکی از مهم ترین ناشران مهم در حوزه کتاب های کودک مطرح می باشد و از آنجایی كه برای دست یافتن به استانداردهای جهانی در زمینه کتاب های کودک باید آثار تصویرگران و نویسندگان ادبیات کودک چین را بررسی نمود، تمامی سعی CBBY بر آن بوده تابه عنوان یکی از میزبان های IBBY مطرح باشد ، بنابراین طی سال های متعدد کنفرانس های برگزار شده IBBY در کشورهای گوناگون، از سوی اعضای CBBY و IBBY حمایت شده است.(۳)

شورای کتاب کودک (آمریکا)[۴۹]

تاریخچه

در سال ۱۹۱۹، فرنکلین کی متییز[۵۰] ، کتابدار آمریکایی، توجه اش به کتب کودک از نظر کیفیت ، در جهت ارتقاء سواد جلب شد. طی سال های ۱۹۴۵- ۱۹۴۴، فردریک ملچر[۵۱]به همراه ویراستاران و ناشران ، هفته کتاب را به " انجمن جدید ویراستاران کتاب کودک " مبدل ساختند.

فعالیت ها

در واقع فعالیت های مؤسسان این گروه ، همان است که هم اکنون در شورای کتاب کودک صورت می پذیرد. بعدها " هفته شعر کودک ونوجوان"، كه واقعه ای سالانه بود در سال 1۱۹۹۹ آغاز به کار کرد و تاکید آن بیشتر بر سرودن شعر برای کودک و نوجوان و تشویق افراد در سرودن شعر به منظور مطالعه ،نوشتن و لذت بردن آن بود. در واقع "هفته شعر کودک و نوجوان " هرآوریل در جهت ارتقای شعر آمریکایی صورت می پذیرفت.

لازم به ذكر است كه بیش از پنجاه سال است که این سازمان غیر انتفاعی وظیفه گسترش برنامه های حرفه ای برای کار روی کودک وکتابش را بر عهده دارد.

اهداف

اهداف شورای کتاب کودک عبارت اند از :

- مطالعه و لذت از خواندن کتب کودک ، بخش مهم و ضروری از اهداف اجتماعی این شورا امریکایی است

- افزایش دانش و آگاهی عمومی جهت مطالعه و گسترش اطلاعات مرتبط با منابع برای نوجوان و نیز انتشار کتب کودک

- تولید منابع برای ارتقاء سواد و تشویق به مطالعه و ایجاد برنامه هایی برای برگزاری هفته کتاب ملی کودک و "هفته شعر کودک و نوجوان "

کتابخانه شورای کتاب کودک

علاوه برکتب برنده جایزه ، شورای کتاب کودک ، دارای مجموعه ای کامل در چند جلد در باب کتب تاریخی سرگذشتنامه و خودسرگذشتنامه می باشد.

کتابخانه شورا هم چنین شامل ۲۴ نشریه تجاری– صنعتی است.با ایجاد سیستم فهرست برگه در دهه های گذشته ، در سال۲۰۰۳ ، این فهرست برگه های چاپی به فهرست برگه های الکترونیکی تبدیل شدند.

مراجعین کتابخانه شورای کتاب کودک، می توانند در پایگاه های اطلاعاتی توسط عنوان، نام نویسنده، اصطلاحات، کلید واژه و دیگر اطلاعات کتابشناختی شورا جستجو نمایند.(۷)

راهنمای وب ادبیات کودکان ( سایت جامع ادبیات کودکان – دانشگاه کالگری کانادا)[۵۲]

تاریخچه

راهنمای وب ادبیات کودکان بر آن است تا شماری از منابع اینترنتی مرتبط با کتب کودک و نوجوان را دروب سایت جمع آوری کند. بیشتر اطلاعات وب سایت توسط طرفداران ادبیات کودک، مدارس، کتابخانه ها و نهادهای تجاری مرتبط با کتب جهانی فراهم گشته است و اکثر مخاطبان وب سایت را معلمان، کتابداران، اولیاء و افراد متخصص در حوزه ادبیات کودک (نویسندگان، ویراستاران، کتاب فروشان، قصه گویان)و برخی از کودکان تشکیل می دهند.

فعالیت ها

این وب سایت شامل اتصالات[۵۳] زیر است كه با كلیك روی هر یك به اطلاعات مربوط به آن دست می یابید:

نویسندگان بر روی وب، داستان ها بر روی وب، خوانندگان تأتر، فهرست کتب پیشنهادی، کتب و ژورنال ها(مجلات تخصصی) مروری، منابع برای معلمان، منابع برای والدین، منابع برای قصه گویان، منابع برای نویسندگان و تصویرگران، راهنما و نمایه ها ی تحقیقاتی، بحث آزاد و اینترنتی در مورد کتاب، سازمان های ادبیات کودک بر روی اینترنت، ناشران و کتاب فروشان کودک بر روی اینترنت.(۸)

Authors on the Web

Stories on the Web

Readers' Theatre

Lots of Lists: Recommended Books

Journals and Book Reviews

Resources for Teachers

Resources for Parents

Resources for Storytellers

Resources for Writers and Illustrators

Digging Deeper: Research Guides and Indexes

Internet Book Discussion Groups

Children's Literature Organizations on the Internet

Children's Publishers and Booksellers on the Internet

مزایای کتابخانه دیجیتالی برای کودک ونوجوان

۱- آشنایی با محیطی الکترونیکی جدای از محیطی چاپی و پیاده سازی منابع رنگی در حوزه کودک و نوجوان به شکل دیجیتالی بر روی وب

۲- امکان پخش صوت در کنار متن و تصویر در برخی کتب مختص خردسالان که بر جذابیت اثری می افزاید

۳- حرکت تصاویر در برخی کتب که بر جذابیت آن به دلیل وجود حرکات انیمیشن می افزاید

معایب کتابخانه دیجیتالی برای کودک و نوجوان

۱- عدم تمرکز کودک به طور پیوسته در خواندن مطالب منابع اینترنتی از جمله کتب پیوسته موجود بر روی وب

۲- آسیب های فیزیکی مانند ناراحتی چشم ها ،خستگی مغز،...به دلیل استفاده مکرر از کامپیوتر برای رویت منبع (از جمله كتاب) مورد نظر

۳- عدم امکان لمس یا حس نمودن کتاب یا منبع مربوطه به کمک دست برای تورق و مرور نمودن مطالب و به دنبال آن درک متن و تصاویر

۴- جذاب نبودن تصاویر و رنگ ها ، عدم رعایت فا صله خطوط در متن و نیز نامناسب بودن رنگ واژگان موجود در متن و ...

5- سرعت پایین اینترنت در هنگام رویت کتاب یا منبع مربوطه و به دنبال آن وجود مشکلات در Down Load نمودن کتب به علت وجود متن، تصویر، انیمیشن و ...

۶- عدم هماهنگی و همراهی تصاویر با متن که به دلیل سرعت پایین و الکترونیکی بودن منبع در قالبی غیر چاپی مطرح است

مطالعه تطبیقی ( قیاسی) مراکز معرفی شده در حوزه ادبیات کودک ونوجوان

در واقع این مطالعه تطبیقی (قیاسی) میان مراکز در پنج حیطه زیر موردبررسی قرار می گیرد:

تاریخچه

۷ مرکز معرفی شده در حوزه ادبیات کودک ونوجوان از نظر قدمت عبارت اند از:

کتابخانه بین المللی کودکان و نوجوانان مونیخ ،دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان، مؤسسه کتاب کودک سوئد ،دفتر چینی کتاب برای نسل جوان، شورای کتاب کودک (آمریکا)، کتابخانه دیجیتالی بین المللی کودکان (ICDL). بنابراین ICDL نسبت به دیگر مراکز موخر تر است ونیز لازم به ذکر است که "راهنمای وب ادبیات کودکان (دانشگاه کالگری کانادا)" به دلیل عدم یافتن هیچ گونه اطلاعاتی راجع به مشخصات تاریخی (تاریخچه) آن ها در این سلسله مراتب قرار نمی گیرد.

مجموعه ها

با توجه به شمار کتب موجود در کتابخانه دیجیتالی بین المللی کودکان (ICDL) یعنی ده هزارجلد کتاب با حداقل ۱۰۰ زبان ،به نظر می رسد که تعداد کتب موجود در این کتابخانه با توجه به بین المللی بودن آن نسبت به دیگر مراکز در حوزه ادبیات کودک که در بردادنده زبان های گوناگون نیز می باشد،بیشتر باشد.

اگر بخواهیم قیاسی میان منابع این مراکزداشته باشیم قابل توجه است که در میان مراکز فعال در این حوزه ،بعد از ICDL، کتابخانه بین المللی کودکان ونوجوانان مونیخ و پس از آن مؤسسه کتاب کودک سوئد از مجموعه ای غنی در این حوزه به زبان های دیگر برخوردارند. لازم به ذکر است که گرچه هم اکنون ICDLاز مجموعه ای غنی و به ویژه الکترونیکی در حوزه ادبیات کودک برخورداراست، اما قدمت آن از لحاظ تاریخی به کتابخانه بین المللی کودکان ونوجوانان مونیخ که در زمان خود مرکزی بین المللی و غنی در حوزه ادبیات کودک بوده است و هم اکنون هم از مجموعه ای غنی در این حوزه برخوردار است ،نمی رسد.

مخاطبان

مخاطبان کتابخانه دیجیتالی بین المللی کودکان (ICDL) ،کتابخانه بین المللی کودکان ونوجوانان مونیخ ،مؤسسه کتاب کودک سوئد،راهنمای وب ادبیات کودکان (دانشگاه کالگری کانادا)، کودک ونوجوان و به نوعی دست اندرکاران در حوزه ادبیات کودک می باشند. اما مراکزی مانند دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان، دفتر چینی کتاب برای نسل جوان و شورای کتاب کودک (آمریکا) به نوعی با افرادی که دست اندرکار حوزه ادبیات کودک هستند، سروکار دارند.

فعالیت ها

از نظر فعالیتی ،تمامی مراکز به نوعی فعال در حوزه ادبیات کودک و نوجوان می باشند، اما کتابخانه دیجیتالی بین المللی کودکان (ICDL) به نظر می رسد که کتابخانه تقریبا به روز وغنی تری نسبت به دیگر مراکز باشد ،چرا که از جمله فعالیت های مهم و اساسی آن ورود اطلاعات و پریش مطالب کتب به کامپیوتر و دسترس قرار دادن آن به طور پیوسته بر روی وب است، بنابراین سهم این کتابخانه در الکترونیکی بودن بسیار حائز اهمیت بوده و در واقع این کتابخانه با این عمل، کاری نو را در حوزه الکترونیکی نمودن مجموعه ای برای کودکان انجام داده است ، اما دیگر مراکز فعالیت گسترده ای در قالب الکترونیکی به اندازه ICDL ندارند،چرا که پیوندهای آن ها با دیگر کتابخانه ها نیز در سطحی گسترده و بین المللی همانند ICDL نمی باشد و اغلب با یک یا چند مرکز داخلی، ملی یا بین المللی در ارتباط اند. با این حال مؤسسه کتاب کودک سوئد با ایجاد پایگاه ELSA فعالیت هایی را در حوزه ادبیات کودک به صورت الکترونیکی انجام داده است، شورای کتاب کودک (آمریکا) نیز در کتابخانه خود مجهز به پایگاه اطلاعاتی می باشد و در این میان کتابخانه بین المللی کودکان ونوجوانان مونیخ نیز از این امر مستثنی نیست . در عین حال راهنمای وب ادبیات کودک (دانشگاه کالگری) نیز از این لحاظ حائز اهمیت است.

خدمات

تمامی مراکز به نوعی در حال خدمت رسانی در حوزه ادبیات کودک اند اما در این میان کتابخانه دیجیتالی بین المللی کودکان (ICDL) خدمات گسترده ای را از لحاظ الکترونیکی ارائه می نماید، چرا که هیچ کتابخانه ای همانندآن امکان دسترسی به کتب را به زبان های گوناگون ،در سطحی بین المللی و در قالب الکترونیكی فراهم نساخته است، چرا که پایگاه های دیگر مراکز تنها در بردارنده اطلاعات کتابشناختی، تصویر،... در سطحی محدودی می باشد،اماICDL به دلیل ایجاد ساختن شرایطی که به کمک آن تمامی بخش های کتب به صورت Preview وOverview قالب رویت اند، بسیار حائز اهمیت است ،البته در این میان خدمات دیگر سازمان ها را با توجه به ارائه خدماتشان چه به صورت چاپی و چه غیر چاپی نباید فراموش نمود.

نتیجه گیری و پیشنهادها

یک تیم بین رشته ای از پژوهشگران علوم اطلاعات،کامپیوتر،هنر،روانشناسی به منظور طراحی کردن یک کتابخانه دیجیتالی جدید برای کودکان با هفت کودک (۷ تا ۱۱ سال) در دانشگاه مریلند کار کردند. این همکاری به نظرات وپیشنهادهای جدیدی برای توسعه مجموعه، فهرست ها(استانداردهای ابر داده ها) و فنآوری های جدید برای دسترسی و استفاده از اطلاعات هدایت شد. تیم اهمیت کار کردن با کودک را از طریق تجزیه نتایج گرفته شده از وبلاگ ها ، تحقیقات و مطالعات مراجعان به آزمایشگاه تایید کرد. در واقع توسعه ICDL ارزش مداخله دادن کودکان را در جریان طرح ثابت کرد. در نتیجه، توجه تیم دانشگاه مریلندبه رشد مجموعه،رده بندی و وسایل جدید برای دسترسی واستفاده جلب شد. عقاید توسط تجزیه و تحلیل تجربی وبلاگ های ICDL تایید شد. نتایج، حاصل پژوهش و مطالعات مراجعان آزمایشگاه بود. درواقع،مطالعات تجربی آینده و برنامه های طولانی وفشرده ای که کتابخانه های دیجیتالی می توانند روی کودکان همانند محققان ، خوانندگان و قصه گویان داشته باشد، مفید خواهد بود. این مجموعه های دیجیتالی می تواند شکل یادگیری کودکان را تایید کند، همچنین توجه آن ها را درباره فرهنگ های دیگران جلب کند و درکشان را كه کتابخانه ها را در آینده بسازند،بالا ببرد، چرا که کودکان تمایلات زیادی دارند برای این که به هر کسی ساختن کتابخانه های دیجیتالی آینده برای کودکان را یاد بدهند.(۱)

در واقع می توان گفت هم اکنون شرایط به گونه ای است که کودکان ایرانی نیز کتاب های مورد علاقه خود را می توانند در اینترنت بخوانند، چرا که آثار ۱۲۶نویسنده کودک و نوجوان فارسی زبان با راه اندازی ،کتابخانه دیجیتالی بین المللی کودکان،روی اینترنت قرار گرفته است. باتوجه به آنچه گفته شد، این آثاردر پایگاه اینترنت کتابخانه دیجیتالی کودکان به نشانی www.icdlbooks.org قابل دسترسی است کتاب های این کتابخانه دیجیتال بر اساس فهرست نویسندگان وعناوین،موضوع قابل جستجو است. کودک ونوجوان با یافتن کتاب مورد نظر خود می توانند،تصویر بزرگ و خوانای نسخه چاپی را از طریق اینترنت دریافت کرده و به مطالعه آن روی صفحه نمایش رایانه خود بپردازند.همان طور که ذکر شد، دانشگاه مریلند بنیانگذار کتابخانه دیجیتالی بین المللی کودکان است و پایگاه اطلاع رسانی آن به زبان های مختلف از جمله انگلیسی ،فارسی،آلمانی و فرانسوی قابل دسترسی است. بنیانگذاران این کتابخانه معتقدند این پایگاه اطلاع رسانی در سراسر جهان است . علاوه بر زبان فارسی آثار مختلفی از ادبیات کودک دیگر کشورهای جهان نیز در این کتابخانه دیجیتالی در دسترس کودک ونوجوان قرار گرفته است . این کتابخانه اکنون بیش از ده هزار عنوان کتاب از ۱۰۰ زبان مختلف در اختیار علاقمندان قرار داده است .

با تمامی این اوصاف به غیر از کتابخانه بین المللی کودکان ونوجوانان مونیخ که از منابعی غنی برخوردار است تا کنون کتابخانه ای همانند ICDLموفق به گرد آوری کتب کودک در حد نسبی از تمامی کشورهای جهان نبوده است چرا که دیگر مراکز حتی با وجود دارا بودن اپک یا فهرست پیوسته، باز هم به عنوان کتابخانه دیجیتالی بین المللی در سطح جهان مطرح نمی باشند،زیرا اپک های آنها تنها محدود به مجموعه های خودشان و تنها كمی فراتر می باشد.

امید است با ارتباط مداوم و زنجیره ای این مراکز با ICDL بتوان به مجموعه ای بسیار عظیم و گسترده از منابع گوناگون در این حوزه به طور الکترونیکی دست یافت، خصوصا" آنکه باغنی سازی چنین مرکزی با عنوان کتابخانه ای دیجیتالی و بین المللی که در بردارنده تمامی منابع در این حوزه به زبان های گوناگون از اخصی نقاط جهان باشد، در درجه اول به مخاطبان این کتابخانه که همانا کودک ونوجوان می باشند اهمیت داده می شودو به دنبال آن ادبیات کودک نیز در سطح جهانی مطرح خواهد شد و در این میان با پیشرفت تکنولوژی، ادبیات کودک هم به نوعی همگام با این قافله در قالب الکترونیکی (به شکل دیجیتالی)توسعه خواهد یافت. بنابراین انتظار می رود که ICDL هم به عنوان مرکزی بین المللی در حوزه ادبیات کودک فعال تر برخورد نماید، چرا که لازمه بین المللی بودن در درجه اول در نظر گرفتن شرایط و امکانات تمامی کشورها و به دنبال آن در اختیار قرار دادن بودجه به نهادهایی است که به دلیل کمبود بودجه قادر به ارسال منابع خودنمی باشند، بنابراین ICDL در این زمینه باید پی گیرتر برخوردنماید، چرا که نهادی که در سطحی بین المللی مطرح است، باید شرایط تمامی کشورهای جهان را که به نوعی در ارتباط با آن می باشد، در نظر بگیرد تا در امور خود با کمی و کاستی مواجه نگردد، چرا که در غیر این صورت نمی تواند به عنوان نهادی بین المللی مطرح باشد.

پی نوشتها:

[1]. International Children's Digital Library (ICDL) http://www.icdlbooks.org/

[2] . Visual Interface

[3] . Icon

[4]. Discovery : كانال تلویزیونی كابل مستقر در آمریكا

[5]. Patuxent

[6]. National Science Foundation (NSF)

[7] .Institute of Museum and Library Services (IMLS)

[8] . Internet Archive

[9]. ابر داده یا متادیتا (Metadata) :

ابر داده یا متادیتا به معنی داده هایی درباره داده ها یا اطلاعاتی درباره اطلاعات است، مثل یک فهرست که شامل اطلاعاتی درباره اطلاعات کتابشناختی یا نظایر آن است.(۲)

[10] . Password

[11] . Simple Search

[12] . Location Search

Cover.[13]

Text.[14]

[15] .Books Per Page

[16] . Advanced Search

[17]. Keyword Search

[18]. Recently Added Book

[19]. Award –Winning Book

[20] . Full Book List

[21]. Author & Illustrator List.

[22] . Sponsor.

[23] . E-mail.

[24]. The International Youth Library http://www.ijb.de/

[25] .Jella Lepman

[26] . Schuls

[27] . Mischuke

[28]. OPAC

[29] Online

[30] . Index.

[31]. Blutenburg

[32]. Bologna

[33] . International Broad on Books for Young People (IBBY) http://www.ibby.org

[34] . The International Youth Library

[35] . Asahi

[36]. International Reading Association.

[37].The Swedish Institute for Children's Books (SBI) http://www.sbi.kb.se/meny.htm

[38]. SBI's Online Catalogue

[39]. ELSA Online Catalogue

[40]. Whole base Search.

[41] . Special Search

[42] . Advanced Search

[43]. Expert Search

[44]. The Chinese Broad on Books for Young People(CBBY) http://www.cbby.org/

[45]. Bejinig

[46]. Yu Yongzhan

[47]. Wu Quanheng

[48]. Hai Fei

[49] . The Children Book Council (CBC) http://cbcbooks.org

[50] .Franklin k. Mathiews

[51] . Fredrick Melcher

[52]. The Children Literature Web Guide http://www.acs.uscslgary.ca/

[53]. Link

فهرست منابع

۱-دورین،آلیس(بی تا).آنچه کودکان می توانند به ما یاد دهند:کتابخانه های دیجیتالی پیشرفته برای کودکان با کودکان .ترجمه مرضیه گلچین . نشر کتابدار ، مجله کتابدار .

۲-سلطانی ،پوری،راستین،فروردین(۱۳۷۹). دانشنامه کتابداری واطلاع رسانی ،فارسی- انگلیسی و انگلیسی- فارسی. تهران: فرهنگ معاصر.

3- “ Chinese Board on Books for Young People(CBBY)”.2006[online], available:h # p : www.cbby.org

4- “ International Board on Books for Young People(IBBY)”.2006[online], available:h # p : www.ibby.org

5 “ International Centre of Youth & Children’s Book”.2006[online], available:h # p : www.fundaciongsr.es/salamanca/default.htm

6- “ International Children's Digital Library (ICDL)”.2006[online], available:h # p : www.icdlbooks.org

7- “ The Children’s Book Council”.2006[online], available:h # p : www.cbcbooks.org

8- “ The Children’s Literature Web Guide”.2006[online], available:h # p : www.acs.uralgary.ca/~dkbrown

9- “The International Youth Library”.2006[online], available:h # p : www.ijb.de/

10-“The Swedish Institute for Children’s Books (SBI)”.2006[online], available:h # p : www.sbi.kbose/meny.html