در سال ۱۹۶۳، اینوئه شیگه‌یوشی، که هم اکنون رئیس موزه ی اسباب بازی ژاپن است، به کتابی در باره ی اسباب بازی‌های اقوام مختلف برخورد. این کتاب، انگیزه ی گردآوری اسباب‌بازی‌ها از سرتاسر ژاپن را در ذهن او شکل داد.
او امیدوار بود بتواند این گنجینه‌های فرهنگی کودکی را که به سرعت در حال نابودی هستند، برای نسل‌های آینده حفظ کند. وی در سال۱۹۷۴ موزه ی اسباب‌بازی‌های قومی «اینوئه» را بنیاد گذاشت و ۴۶ متر مربع از فضای خانه ی خود را برای نمایش مجموعه‌هایش به مردم، اختصاص داد که گنجایش حدود ۵ هزار اسباب‌بازی را داشت. در طول سال ها، شیگه یوشی به جمع‌آوری مجموعه‌های مختلف ادامه داده و موزه ی خود را بزرگتر کرده است.
در سال۱۹۸۴، این موزه به "موزه ی اسباب‌بازی ژاپن" تغییر نام داد. این مجموعه، شامل۸۰ هزار نمونه از بیش از۱۴۵ کشور است که در شش ساختمان با مساحتی در حدود۷۰۰ مترمربع جای گرفته اند. محوطه ی نمایشگاه به تنهایی ۱۶۰ مترمربع مساحت دارد. بزرگی موزه و مجموعه‌های جالب آن، این موزه را به یکی از منحصر به فرد ترین موزه‌های جهان تبدیل کرده است.
در این مجموعه، وسایل و اسباب‌بازی‌های بسیار با ارزشی نیز دیده می شوند که از سوی هاشیموتو تاکشی، اوساکی سیجی، کووانو کوجیرو، واتانابه تاکایوشی، واکابایاشی موریو، ناگائو زنزو، نوزه یاسواکی و... به موزه اهدا شده‌اند.
مجموعه‌های ویژه در این موزه عبارت اند از: بادبادک‌ها، فرفره‌ها، یویوها، عروسک‌های ژاپنی، عروسک‌های مخصوص جشن‌های مختلف، جغجغه‌ها، قایق‌های اسباب بازی و اسباب‌بازی‌های کریسمس از سرتاسر دنیا.
در سال ۱۹۹۸ موزه ی اسباب‌بازی ژاپن، بیستمین جایزه ی سانتوری برای فرهنگ‌های بومی را از آن خود کرد.
- نمایشگاه‌های ویژه ی فصلی
موزه، چهار بار در سال نمایشگاه‌های فصلی برگزار می کند. اسباب‌بازی‌های فصلی، وسایلی همچون بادبادک‌ها، فرفره‌ها، توپ‌های پردار مربوط به عید سال نو، عروسک‌های مخصوص جشن‌های مختلف، عروسک‌های کوچک، اسباب‌بازی‌هایی به شکل پرندگان و دیگرجانوران و... را شامل می شوند. بادبادک‌هایی از سرتاسر ژاپن روی سقف و بخش بالایی دیوارها نصب می شوند. بادبادکی بسیار بزرگ که تصویر یک هیولا بر آن ترسیم شده است و اثری از میشیما، پادشاه یاماگوچی است را نیز از سقف آویزان کرده اند.
- اسباب‌بازی‌های ساخته شده از مواد طبیعی و اسباب‌بازی‌های دست‌ساز
اسباب‌بازی‌های سنتی دست‌ساز که از مواد طبیعی ساخته می شوند، نیز در نمایشگاه به نمایش در آمده‌اند. در این میان، سبد‌های کوچک ساخته‌شده از ساقه ی گندم، میکوشی (معابد قابل حمل)، هزارپاها و دیگر وسایل ابتکاری ساخته شده از ساقه ی غلات، فلوت‌های ساخته شده از پوسته‌ها و فرفره‌های چوبی کوچک نیز دیده می‌شوند.
- اسباب‌بازی‌های خاطره‌انگیز
در نمایشگاه، اسباب‌بازی‌های ارزانی نیز وجود دارند که کودکان با پول اندک خود می وانسته‌اند آنان را خریداری کنند. از میان اسباب‌بازی‌های خاطره‌انگیز بی شمار، می توان کارت‌های مقوایی (که برای شمارش در بازی‌ها به کار می روند)، فرفره‌ها، برگه‌های هولوگرام، اسباب‌بازی‌های ساخته شده از حلبی و پلاستیک، اسباب‌بازی‌های کوچک، تصاویر فانوس‌های دریایی و اسباب‌بازی‌های کوچکی که در جعبه‌های شیرینی قرار داده می شوند و... را نام برد. اسباب‌بازی‌های شخصیت‌های معروف تلویزیون مانند مردآهنی نیز در موزه گذاشته شده اند.
- دنیای هنرهای دستی سنتی
کارهای دستی سنتی دختران و زنان که از روزگاران قدیم رایج بوده است، شامل یویوها، عروسک‌ها و مدل‌های کوچک ساخته شده درون بطری نیز در این موزه به چشم می خورند. مجموعه ی بزرگی از این آثار هنری که بیانگر تمایل همگانی به صنایع دستی است، از سرتاسر ژاپن جمع آوری شده اند و نمایش داده می شوند. در این بخش، بازدیدکنندگان می توانند با اسباب‌بازی‌های چوبی کودکان سوئیس، آلمان، فنلاند، سوئد، مکزیک، امریکا و دیگر کشورها بازی کنند. این ها اسباب‌بازی‌های ساده‌ای هستند که پیچیدگی چندانی ندارند. با اینهمه حتی کودکان امروزی را نیز شیفته ی خود می کنند.
- اسباب‌بازی‌های قومی ژاپن و دیگر کشورها
اسباب‌بازی‌های قومی مربوط به محدوده ی زمانی سال های۱۶۰۰ تا ۱۹۰۰که به طور سنتی در نواحی مختلف ژاپن ساخته می شوند، در این موزه به نمایش گذاشته شده اند. بسیاری از این عروسک‌ها و اسباب‌بازی‌ها که بزرگسالان برای سرگرم کردن کودکان می سازند، از چوب، خاک، کاغذ، پوشال و مواد دیگری درست شده‌اند که در محیط زندگی به فراوانی یافت می شوند. شماری از آنان با گذر زمان، محبوبیت خود را از دست داده اند و کودکان دیگر علاقه ای به آن ها ندارند. اگرچه بسیاری از آنان هنوز نیز ساخته می شوند و مسافران و مجموعه داران، آن ها را به عنوان یادگاری می خرند. عروسک‌های مختلفی از آسیا، اقیانوسیه، افریقا، اروپا و شمال و جنوب امریکا هم در این موزه ارائه شده اند. عروسک‌های رنگی موزه ، مرزهای فرهنگی را زیر پا گذاشته اند و در همه جای جهان شناخته شده هستند، اگرچه رنگ و شکل آن ها ممکن است از منطقه ای به منطقه ی دیگر متفاوت باشد. اسباب‌بازی‌ها و عروسک‌های ساخته شده از مواد طبیعی در سرتاسر دنیا به سرعت در حال نابودی هستند.
برگردان :محمد رضایی نیا