تیله‌بازی (لاکوتی)[1] یکی از مهم‌ترین بازی‌های سنتی در سراسر هند است. این بازی با نام‌های دیگر کانکا، گولی و گوتی[2] نیز شناخته می‌شود. این بازی از بازی‌های خیابانی است و مهارت‌های هدف‌گیری و تمرکز را افزایش می‌دهد.
تاریخچه تیله‌بازی
1- هزاران سال است که افراد بازی با تیله یا بازی‌های شبیه به آن را انجام می‌دهند. تصور می‌شود که انسان‌های غارنشین تیله‌بازی را با سنگ‌ریزه‌های کوچک یا گلوله‌های گلی شروع کرده باشند.
2- تیله‌های گلی در مقبره‌ها و اهرام مصر و نیز در محل خاکسپاری آمریکایی‌های بومی یافت شده‌اند.
3- هم‌چنین گفته می‌شود که شاید منشأ ساخت و بازی با تیله در تمدن هاراپان[3] پاکستان نزدیک رود سند باشد. تیله‌های گوناگون فراوانی در حفاری‌های موهن جو دارو[4] یافت شده است.
4- در دهه‌ی1870 تیله‌های سفالی ارزان‌قیمتی به صورت انبوه تولید شد.
5- در سال 1846 یک شیشه‌گر آلمانی، قالبی برای ساخت تیله اختراع کرد که در فرایند ساخت تیله تحولی ایجاد شد.
6- در سال 1890، اولین دستگاه تولید تیله در آلمان و بعدها در همان سال در ایالات متحده نیز راه‌اندازی شد.
7- در سال 1950، انواع مختلفی از تیله اختراع و آزمایش شد. ابتدا در ژاپن با تزریق شیشه‌ی رنگی به تیله‌ی معمولی، تیله‌ی چشم‌گربه‌ای اختراع شد سپس، در ایالات متحده متوجه شدند که اگر قبل از خنک شدن، تیله‌ها را بپزند، صدای ترق و تروق خواهند داشت.
8- شاید بزرگ‌ترین رویداد هنگامی اتفاق افتاد که در سال 1960 نیل آرمسترانگ[5] ،اولین انسانی که روی ماه قدم گذاشت، زمین را به تیله‌ی آبی بزرگی تشبیه کرد.
9- امروزه، تیله‌ها از انواع مواد ساخته می‌شوند. شیشه بسیار رایج است. تیله‌های گلی هم ساخته می‌شوند، اما در مقایسه با تیله‌های شیشه‌ای خیلی ظریف نیستند. تقریباً ساخت همه‌ی تیله‌ها ماشینی است. برای ساخت تیله‌های شیشه‌ای، شیشه‌ی ذوب‌شده در کوره را در قالب‌ها می‌ریزند و بعد شیشه‌های رنگی را با طرح‌هایی مانند چشم گربه به آن‌ها تزریق می‌کنند.
10- هزاران سال است که تیله‌ها جالب‌ترین و رایج‌ترین بازی سنتی در هند محسوب می‌شوند و در سراسر دنیا نیز محبوبیت دارند.
فن هدف‌گیری در تیله‌بازی
هنگام هدف‌گیری تیله، آن را محکم بین دو انگشت سبابه و شست می‌گیرند؛ انگشت شست باید محکم با زمین تماس داشته باشد. سپس، مانند تیروکمان و با فشار یک انگشت دست دیگر، تلنگری به تیله می‌زنند و آن را پرتاب می‌کنند.
روش بازی تیله‌بازی
1- برای این که مشخص شود کدام بازیکن می‌تواند بازی را آغاز کند، گودالی درست می‌کنند و دو خط، یکی با فاصله‌ی 16 سانتی متری و دیگری حدود یک متری گودال می‌کشند. بازیکنان روی خط دوم می‌ایستند و سعی می‌کنند تیله را در گودال بیاندازند. فردی که تیله‌اش به گودال نزدیک‌تر باشد، بازی را شروع می‌کند.
2- یکی از روش‌های این بازی انداختن تیله یا گولی در گودال است.
- هر بازیکن دو تیله دارد. بازیکن اول تیله‌های‌اش را با یک دست به طرف گودال هدف می‌گیرد.
- از دو تیله احتمالاً یکی در گودال می‌افتد و دیگری بیرون از آن یا هر دو خارج از گودال قرار می‌گیرند. سپس، بازیکن دیگر یک تیله را انتخاب می‌کند و ازبازیکن اول می‌خواهد به آن تیله با تیله‌ی دیگری از تیله‌های خودش ضربه بزند. اگر بازیکن موفق شد، همه‌ی تیله‌های داخل گودال را می‌برد و اگر موفق نشد، فقط تیله‌ای را برمی دارد که با آن ضربه زده است.
- بازیکن بعدی با تیله‌های باقی مانده، بازی را ادامه می‌دهد.
- اگر بار اول تیله‌ی همه‌ی بازیکنان در گودال نیافتاد، دور دوم بازی شروع می‌شود و بازیکنان باید به تیله‌های پرتاب‌شده‌ی بازیکنان ضربه بزنند و تلاش کنند تیله‌ای را در گودال بیاندازند.
- بازیکنی که در پایان بیشترین تعداد تیله را داشته باشد، برنده می‌شود.
3- روش دیگری از بازی:
- بازی در یک مثلث انجام می‌شود. با گچ یا چوب، مثلثی روی زمین و خطی حدوداً در فاصله‌ی 2 متر و نیمی مثلث کشیده می‌شود تا بازیکنان از آنجا به تیله‌ها ضربه بزنند.
- در این شکل بازی هم هر بازیکنی که تعداد تیله‌ی بیشتری به دست آورد برنده است.
4- روش دیگری از بازی:
- با گچ یا چوب چهارگوشی روی زمین می‌کشند.
- تیله‌ها را در آن می‌چینند.
- بازیکنان به نوبت سعی می‌کنند به تیله ضربه بزنند.
- تعداد تیله‌هایی را که بازیکن پس از ضربه از چهارگوش جمع می‌کند، از آن او است. بازیکنی که تعداد بیشتری از تیله‌ها را به دست بیاورد، برنده‌ی بازی می‌شود.
این بازی را می‌توان در زمینی به شکل دایره هم انجام داد.