ماجراهای پینوکیو داستانی است که کارلو کولودی نویسنده ایتالیایی آن را در سال 1883 نوشت. پیش از این یعنی در سال1881 ، این داستان بخشی از یک سری داستان‌های کوتاه‌تر بود که در مجله‌ای ایتالیایی چاپ می‌شد.
این مجموعه داستان به مدت 4 ماه پخش شد تا اینکه چاپ آن متوقف گردید. آنقدراستقبال از داستان‌ها زیاد بود که مجله مجبور شد آن را بازگرداند. اندکی پس از آن، این مجموعه داستان کوتاه به کتابی واحد تبدیل شد که پینوکیو نام داشت.
این کتاب از زمان انتشار تاکنون تأثیر قابل توجهی بر اخلاقیات کودکان داشته است. یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که مطرح می‌شود، به تصویر کشیدن نجابت انسانی است، اینکه چگونه فردی تنها در صورتی می‌تواند واقعاً انسان باشد که اصول اخلاقی را انجام دهد. پینوکیو همچنان به خوانندگانش می‌آموزد که برای رسیدن به جایی که می‌خواهند در زندگی باشند، از میان‌براستفاده نکنند و به این فکر کنند که عمل درست چیست. این تغییر رفتار پینوکیو است که در نهایت او را تبدیل به پسری واقعی می‌کند.
تصویرگران پینوکیو
داستان پینوکیو را تاکنون تصویرگران زیادی در سراسر دنیا و در زمان‌‌های مختلف به تصویر کشیده اند.
«انریکو ماتزانتی» مهندس و کارتونیست ایتالیایی بود که تصویرگری نخستین نسخه پینوکیو را در سال 1883 انجام داد.
«کارلو کیوستری» نقاش و گرافیست خودآموخته ایتالیایی دومین تصویرگری بود که داستان پینوکیو را تصویرگری کرد.
«آتیلیو موسینو» کاریکاتوریست اهل تورین، مشهورترین تصویرگرافسانه‌ای پینوکیو است. به لطف نقاشی‌های آتیلیو موسینو پیکر پینوکیو برای اولین بار رنگی خلق شد (تصاویر «انریکو مازانتی» و «کارلو کیوستری»، قبل از موسینی، سیاه و سفید بود).
خلاصه داستان
در روستایی واقع در ایتالیا، ژپتو، چوب‌تراشی فقیر، با تکه‌ای چوب شروع به ساخت عروسکی برای نمایشش می‌کند. هنگام کار تکه چوب زنده شده و شروع به صحبت می‌کند! عروسک خیمه شب‌بازی که حالا پینوکیو(به معنی «کاج») نام دارد بی‌ادب و بداخلاق است، او می‌تواند مانند هر کودکی راه برود، بدود و غذا بخورد.
پینوکیو نافرمان است، دروغ می‌گوید و هر بار که دروغ می گوید، بینی‌اش شروع به بلندتر شدن می‌کند. ژپتو برای عروسک خیمه شب بازی که حالا پسرخوانده‌اش شده است فداکاری‌های زیادی انجام می‌دهد، اما پینوکیو به سختی می‌تواند خوب باشد.
چند جلد مختلف پینوکیو در سرتاسر دنیا
او به راحتی گمراه می شود، از یک ماجراجویی فاجعه بار به ماجراجویی دیگر می‌افتد، دزدیده می شود، زندانی می‌شود، توسط راهزنان تعقیب می‌شود و به سختی از مرگ می گریزد. دوستان او، کریکت و پری آبی، سعی می‌کنند کمکش کنند. رویای او - پسر واقعی بودن - هرگز نمی‌تواند محقق شود تا زمانی که پینوکیو سرانجام راه خود را تغییر می‌دهد.
گربه‌نره و روباه‌مکار دو شخصیتی هستند که با تظاهر به نابینا و لنگ بودن به صورت مداوم پینوکیو را گمراه می‌کنند.
ترجمه و چاپ در ایران
داستان پینوکیو تاکنون به یکصد زبان ترجمه شده‌است. فقط ۳۴ ترجمه چینی، ۶۵ ترجمه انگلیسی و ۴۵ ترجمه آلمانی از داستان پینوکیو وجود دارد! این داستان برای اولین بار در ایران توسط صادق چوبک و بر اساس متن انگلیسی ترجمه شد. پس از آن ترجمه‌های بسیاری از این اثر روانه بازار شد که خیلی از آنها ارزش ادبی ندارند.
در سال 1396 ترجمه‌ی دیگری از پینوکیو از نسخه ایتالیایی با ترجمه بهروز غریب‌پور و تصویرگری بی‌نظیر روبرتو اینوچنتی تصویرگر ایتالیایی به چاپ رسید. گویا پینوکیو با تصویرگری روبرتو اینوچنتی گویی دوباره خلق شده است.
این داستان به اشکال مختلف روی صحنه و پرده اقتباس شده است، برخی به روایت اصلی کلودی نزدیک هستند در حالی که برخی دیگر آزادانه تر به داستان می پردازند. حداقل چهارده فیلم انگلیسی زبان بر اساس داستان، ایتالیایی، فرانسوی، روسی، آلمانی، ژاپنی و نسخه های دیگر برای پرده بزرگ و تلویزیون و چندین اقتباس موسیقی وجود دارد.
فیلم‌های اقتباسی از این اثر
این داستان در طول قرن‌ها محبوبیت خود را حفظ کرده است و توسط نویسندگان و فیلم‌نامه‌نویسان مختلف بازسازی شده است، یکی از آنها نسخه دیزنی است که داستان دوباره کار شده را به مخاطبان مدرن ارائه می‌کند.
پینوکیو 1911
ماجراهای پینوکیو (1911)، یک فیلم صامت زنده به کارگردانی جولیو آنتامورو، و اولین فیلم بر اساس این رمان است. بخشی از فیلم گم شده است.
پینوکیو 1940
پینوکیو انیمیشن آمریکایی محصول سال ۱۹۴۰ است که به تهیه‌کنندگی والت دیزنی و از روی کتاب ماجراهای پینوکیو نوشته کارلو کلودی ساخته شد. این فیلم، دومین انیمیشن کلاسیک والت دیزنی بود که پس از موفقیت پویانمایی سفیدبرفی و هفت کوتوله ساخته شد این فیلم برنده جایزه بهترین ترانه اصلی اسکار شد.
پینوکیو 1976
به نظر می‌رسد محبوبیت پینوکیو در ایران بیشتر از ادبیات مدیون پخش مجموعه کارتون ژاپنی آن است که دهه ۵۰ از تلویزیون پخش شد و بعد از آن هم در دهه‌های مختلف ادامه یافت. این کارتون در سال ۱۹۷۶ میلادی توسط نیپون انیمیشن در ژاپن منتشر شد.
تیم حرفه‌ای دوبلاژ ایران این اثر را برای همیشه در خاطر ما ثبت کرده‌اند. مخصوصا صدای روباره مکار که زنده‌یاد مرتضی احمدی آن را دوبله کرده است.
پینوکیو: نادره سالارپور
جینا (جوجه اُردک): ناهید امیریان
روباه مکار: مرتضی احمدی
گربه نَره: کنعان کیانی
روکو (دارکوب): مهدی آژیر
فرشته مهربان / جولیتا (گربه تنبل): پری هاشمی
پدر ژپتو: نصرت‌الله حمیدی
پینوکیو 2022
جدیدترین اقتباس سینمایی از پینوکیو در سال 2022 به روی پرده سینما رفت. این فیلم بازسازی لایو اکشن انیمیشنی به همین نام محصول 1940 والت دیزنی است که خود بر اساس کتاب ایتالیایی ماجراهای پینوکیو اثر کارلو کولودی در سال 1883 ساخته شده است. در این فیلم سینمایی تام هنکس در نقش پدر ژپتو به ایفای نقش می‌پردازد.
چند پرسش پرتکرار درباره پینوکیو:
- داستان پینوکیو اولین بار در چه سالی منتشر شد؟
ماجراهای پینوکیو (پینوکیو) داستانی است که کارلو کولودی نویسنده ایتالیایی آن را در سال 1883 نوشت.
- داستان پینوکیو درباره چیست؟
داستان پینوکیو درباره تکه چوبی ست که از آن عروسکی برای نمایش ساخته می شود. پس از ساخت این عروسک جان می گیرد و سازنده آن ، او را به عنوان پسرش می پذیرد و نامش را پینوکیو می‌گذارد.
- نخستین بار چه کسی داستان پینوکیو را به فارسی ترجمه کرد؟
این داستان برای نخستین بار در ایران توسط صادق چوبک و بر اساس متن انگلیسی ترجمه شد.
- کدام نسخه تصویری پینوکیو در ایران محبوب تر است؟
کارتون ژاپنی پینوکیو که در در دهه 50 در ایران دوبله شد از محبوب ترین نسخه های تصویری این داستان است.