بخش نخست مقاله را در سایت کتابک بخوانید: فانتزی و زیرگونه‌های آن (بخش نخست)
بخش دوم مقاله را در سایت کتابک بخوانید: فانتزی و زیرگونه‌های آن (بخش دوم)
بخش سوم مقاله را در سایت کتابک بخوانید: فانتزی و زیرگونه‌های آن (بخش سوم)
فهرست
زیرگونه‌های مرتبط با فانتزی شنمو
ویژگی‌های دیگر فانتزی گریمدارک
زیرگونه‌های مرتبط با فانتزی گریمدارک
ویژگی‌های دیگر فانتزی استعماری
ویژگی‌های دیگر فانتزی تفنگ‌چخماقی
زیرگونه‌های مرتبط با فانتزی تفنگ‌چخماقی
زیرگونه‌های مرتبط با فانتزی باروتی
زیرگونه‌های مرتبط با فانتزی نظامی
فانتزی شمنو
کلمه‌ی شنمو زیاشوو (shenmo xiaoshuo) به معنی داستان خدایان و شیاطین است. این عنوان را نخستین‌بار Lu Xun، مورخ ادبیات، در قرن بیستم ثبت کرد.
فانتزی شنمو خدایان، هیولاها و فناناپذیران را در اسطوره‌های چینی به تصویر می‌کشد. داستان‌های شنمو به سبک بومی نوشته می‌شوند؛ یعنی، بر اساس زبان گفتار چین، نه زبان نوشتار. این امر، خود، سبب پیوند شنمو با ریشه‌هایش در داستان‌های محلی و افسانه‌هاست. این زیرگونهی اعجابْ خدایان و شیاطین باستانی چین را با رمز‌و‌راز و ماجراجویی‌های بسیار ترکیب می‌کند؛ زیرگونهای مملو از هیولاها، شیاطین، فناناپذیران، خدایان و جادوگران که تا حدودی به فانتزی رمانتیک گرایش دارد.
این زیرگونه تاریخ مفصلی دارد (شروع از قرن ۱۴ و حتی کهن‌تر از آن) و به‌مرور زمان نیز چندین‌بار بازآفرینی شده و توسعه پیدا کرده است؛ زیرگونهای که در عین تکامل، بارها و بارها از بین رفته و دوباره ترمیم شده است. مهم‌ترین کتاب شنمو «سفر به غرب» است که بازنویسی شده و بر ساخت انیمیشن محبوب «توپ اژدها» تأثیرگذار بوده است.
ویژگی‌های دیگر فانتزی شنمو
• سطح جادو: زیاد. جادو از اسطوره‌ها و آیین‌های (بودیسم و تائوئیسم) چین گرفته شده است؛ بنابراین تاریخی طولانی دارد. جادو مؤلفه‌ا‌ی قوی در این زیرگونه است و نقبی به دنیای فانتزی می‌زند ؛ همچنین جادو به خدایان و شیاطین تعلق دارد. از این رو، گاه مثبت و گاه منفی است. حتی در برخی موارد، قهرمان داستان (که انسان است) نیز می‌تواند از آن استفاده کند. در آثار جدیدتر، مرز میان دنیای انسان‌ها و دنیای رمز‌آلود چندان مشخص نیست و این امر خود بر شیوه‌ای که جادو در داستان ظاهر می‌شود، تأثیر می‌گذارد.
• اندیشه‌های والا و پیامدها و تأثیرات اجتماعی: متغیر. آثار اولیه‌ی این زیرگونه چندان ارتباطی با مسائل اجتماعی نداشتند و در دنیای فراطبیعی، فانتاستیک و خدایان غرق بودند. همچنان که این زیرگونه تکامل یافت تم‌های آن نیز تکامل یافتند. در حال حاضر، تم‌هایی رایج‌ترند که انسان در مرکز آنها قرار دارد. به مرور زمان، آثار این زیرگونه بیشتر فلسفی شدند و حتی گاه بحث‌های فلسفی-سیاسی در آنها مطرح می‌شود. این بحث‌ها گاه شکل تقلید (parody) پیدا می‌کنند و ارزش‌های کمدیک دارند. پرسش درباره‌ی دین، سرنوشت و حکومت در تم‌های شنمو به‌صورت فراگیر دیده می‌شود.
• سطح شخصیت‌پردازی: متوسط-زیاد. کاراکترهای شنمو از اسطوره‌ها و تاریخ گرفته شده‌اند. این امر به قصه‌گوها اجازه می‌دهد که شخصیت‌ها را به‌خوبی بپرورانند و قهرمانان و شیاطینی جذاب خلق کنند. در داستان‌های شنمو، گاه درون‌مایه‌های مثبت در برابر درون‌مایه‌های منفی قرار می‌گیرند. این ویژگی می‌تواند به پربار شدن درون‌مایه‌ها کمک کند، اما شخصیت‌پردازی اندکی آسیب می‌بیند.
• سطح پیچیدگی طرح: متوسط. در این فانتزی، اتفاقاتی وجود دارد که طرح را جالب می‌کند و آن را از خطی بودن درمی‌آورد. در عین حال، خط سیری فراگیر وجود دارد که طرح بیشتر داستان‌های شنمو از آن پیروی می‌کنند که جنگ میان خوب و بد است. داستان‌ها معمولاً با مصالحه‌ی بین این دو جبهه پایان می‌یابد.
• سطح خشونت: متوسط-زیاد. در فانتزی شنمو، جنگ‌های جادویی فراوانی وجود دارد. این جنگ‌ها زیرمجموعه‌ی خشونت در فانتزی قرار می‌گیرند. این جنگ‌ها بین دو جبهه‌ی خوب و بد در جریان‌اند و شیاطین حس بی‌رحمی و شرارت را منتقل می‌کنند.
خرید کتاب فانتزی در ادبیات کودکان
زیرگونه‌های مرتبط با فانتزی شنمو
• فانتزی تاریخی: برخی داستان‌های شنمو از شخصیت‌ها و اتفاقات تاریخی استفاده می‌کنند.
• فانتزی اسطوره‌ای (Mythic Fantasy): حضور المان‌های فولکلور و افسانه‌ای در داستان‌ها آنها را به بخشی از فانتزی اسطوره‌ای تبدیل می‌کند.
• فانتزی بازگویی افسانه (legend retelling fantasy): شنمو بر اساس افسانه‌ها و فولکلورهای چینی پایه‌ریزی شده است.
• فانتزی ووشا: هرچند ووشا بر هنرهای رزمی تأکید دارد، هر دو زیرگونهی ووشا و شمنو جهان‌های خود را با جادو و اعجاب پر می‌کنند.
فانتزی گریمدارک [1]
بر سر ارزش و تعریف این زیرگونه بحث وجود دارد. جو آبرکرامبی در پستی در وب‌سایتش می‌نویسد که فانتزی ترسناک - سیاه و فانتزی نامطلوب (Gritty Fantasy) واکنشی به دنیای رومانتیک و قهرمانه‌ی فانتزی است که قبل از آن وجود داشته است. او می‌گوید که هدف بیشتر آزردن است تا شوکه کردن! همچنین باید گفت که این زیرگونهی در حال گسترش، برای مخاطبان با‌ارزش است.
اما فانتزی گریمدارک چیست؟ بر اساس لغت‌نامه، واژه‌ی Grim به معنی ممنوعه، غیرجذاب، افسرده‌کننده یا نگران‌کننده و سیاه است. با این تعریف، فانتزی گریمدارک جهانی را به تصویر می‌کشد که مملو از احساسات منفی است. برای درک عمیق‌تر، شاید بهتر باشد که بگوییم فانتزی گریمداک چه چیز نیست! فانتزی گریمدارک داستانی شاد، پر‌زرق‌و‌برق، تر‌وتمیز و رنگارنگ نیست. در این داستان‌ها، این‌گونه نیست که شخصیت‌ها دست به دست هم بدهند و برای نجات جهان، به جنگ نیروهای شر بروند؛ همچنین در این جهان مسیرهای مشخصی وجود ندارد. پایان داستان‌های گریمدارک شاد نیست و سرتا‌سر داستان مملو از بدبختی، ناامیدی، خشونت، تاریکی و شخصیت‌هایی است که از نظر اخلاقی مبهم‌اند؛ ضد قهرمان‌ها، تصمیم‌گیری‌های وحشت‌آور و طنز تلخ در دل این داستان‌ها جای دارند.
فانتزی گریمدارک نامطلوب‌ترین و خشن‌ترین زیرگونهی فانتزی است که بارقه‌ای از واقعیت در آن وجود دارد؛ اما در این زیرگونه برای تأثیرگذاری بیشتر، در مقایسه با امر واقعی، در همه‌چیز اغراق و بزرگ‌نمایی شده است. این شیوه برای خوانندگان مطلوب است؛ زیرا داستان را جذاب‌تر می‌کند. در حقیقت، نویسندگان گریمدارک نمی‌خواهند واقعیت را دقیقاً بازسازی کنند. اما بر پیش‌بینی‌ناپذیر بودن زندگی واقعی توجه دارند.
همه ممکن است بمیرند (و البته که می‌میرند)، پس چه اهمیتی دارد که از آسمان خون ببارد؟! ناخودآگاه خوانندگان خواهند گفت: «اصلاً این چه مزخرفی است؟!» و کتاب را به یک‌سو پرت می‌کنند. اما حقیقت این است که حتی در شرایط حماسی نیز، تصمیمات و واکنش‌های شخصیت‌ها واقعی است. در اصل، پیش‌بینی‌ناپذیر بودن است که داستان را واقعی‌تر می‌کند؛ زیرا خطراتی که شخصیت‌ها پشت سر می‌گذارند، واقعی‌اند و همین امر به‌خودی‌خود تنش ایجاد می‌کند.
ویژگی‌های دیگر فانتزی گریمدارک
• سطح جادو: متوسط. فانتزی گریمدارک مشابه فانتزی حماسی نیست. در این فانتزی، ساخت یک نظام جادویی اهمیت چندانی ندارد. در حقیقت، جادو وجود دارد، اما حضورش به‌طرزی نامحسوس در خطرات داستان مخفی است.
• اندیشه‌های والا و پیامدها و تأثیرات اجتماعی: متوسط-زیاد. دنیای فانتزی گریمدارک جهانی در سایه و اندکی سیاه است. شخصیت‌ها گاه با نیروهای شر مصالحه می‌کنند؛ زیرا به‌جای جنگ خوب و بد بحث بر سر بهتر است. پیامد چنین دیدگاهی این خواهد بود که هیچ‌چیز کاملاً خوب یا کاملاً بد نیست. هیچ پادشاه افسانه‌ای همچون شاه آرتور وجود ندارد که برای حل تمام مشکلات باز‌گردد.
فانتزی گریمدارک خوانندگان را وادار می‌کند که به شخصیت‌ها و انسان به‌طور کلی نگاه کنند. شاید این شخصیت‌ها نقص‌هایی داشته باشند یا اعمالی بسیار خشن، همچون خشونت، جنگ، نژادپرستی و... از آنها سر بزند.
• سطح شخصیت‌پردازی: زیاد. شخصیت‌پردازی‌های این داستان‌ها معمولاً قوی است. در این زیرگونه، برای فهمیدن ذهنیات و روحیات شخصیت‌ها سرنخ‌های ظاهری چندانی وجود ندارد؛ شخصیت‌ها نیاز‌ها و انگیزه‌های شخصی دارند که گاه همان‌ها پیچیده و مشکل‌آفرین می‌شوند. در حقیقت، فانتزی گریمدارک آشوب جهان واقعی را به تصویر می‌کشد و همین امر یکی از دلایلی است که سبب می‌شود خوانندگان، فانتزی گریمدارک را صادق بدانند. در‌حالی‌که، فانتزی حماسی به نظام جادویی و محیط داستان، نقشه‌ها و هیولاها می‌پردازد، فانتزی گریمدارک حول محور شخصیت‌ها می‌چرخد و همه چیز را از طریق شخصیت‌ها به تصویر می‌کشد. راوی داستان‌ها معمولاً اول شخص است تا خوانندگان بفهمند شخصیت‌ها جهان را چگونه تجربه می‌کنند.
• سطح پیچیدگی طرح: متوسط. با پیچیدگی زیاد. داستان‌هایی سرشار از زدوخورد و اکشن، همراه با طرح‌هایی پیچیده که در آنها شخصیت‌ها نقش اساسی دارند. همچنین نتایج اتفاقات پیش‌بینی‌ناپذیرند؛ زیرا در این زیرگونه روی دادن هر اتفاقی محتمل است.
• سطح خشونت: خیلی زیاد.
زیرگونه‌های مرتبط با فانتزی گریمدارک
• فانتزی حماسی: گریمدارک داستان‌هایی حماسی دارد؛ با این تفاوت که بیشتر به شخصیت‌ها می‌پردازد و از سوی دیگر خشن‌تر و نامطلوب‌تر است.
• فانتزی سیاه (Dark Fantasy): گریمدارک فضایی سیاه دارد و بیشتر شبیه داستان‌های وحشت (horror story) است.
• فانتزی نامطلوب (Gritty fantasy): فانتزی نامطلوب و گریمدارک گاه به‌جای یکدیگر استفاده می‌شوند و با هم تداخل بسیاری دارند. اما تفاوت در این است که فانتزی گریمدارک فضا و حسی دارد که فانتزی نامطلوب فاقد آن است.
در سایت کتابک بخوانید: فانتزی و افسانه در ادبیات کودکان، دوران کودکی و ادبیات کودکان
فانتزی استعماری [2]
زیرگونهای فرعی است که توجه چندانی به آن نمی‌شود. درونمایهی معمول آن استعمار است و به همین دلیل، بن‌مایه‌ای سیاسی، پیچیده، چندوجهی و سرشار از تضاد و مشکلات دارد.
شیوههای متعددی برای ساخت فانتزی به این روش وجود دارد: داستان از منظر استعمارگر یا مردم بومی بیان می‌شود. در این بین، گاه در یک سوی داستان، یا هر دوسوی آن، خطاهایی نشان داده می‌شود. شاید داستان بر اساس تاریخ باشد یا کاملاً ساخته و پرداخته‌ی خیال یا اینکه داستان به‌جای پرداختن به تمام وجوه استعمار بر نتیجه‌ا‌ی خاص از استعمار تمرکز کند؛ برای مثال، شاید داستان بر برده‌داری متمرکز باشد.
البته درونمایهی دیگری هم وجود دارد: پس از رفتن استعمارگر چه اتفاقی خواهد افتاد؟
ویژگی‌های دیگر فانتزی استعماری
• سطح جادو: متغیر. جادو یک جزء پایه‌ای برای این زیرگونه نیست. به این معنا که شاید داستان درباره‌ی جهان‌هایی خیالی باشد که جادو نیز در آنها وجود دارد.
• اندیشه‌های والا و پیامدها و تأثیرات اجتماعی: زیاد. داستان‌های استعماری با اندیشه‌ها و مسائل بزرگ سر‌و‌کار دارند؛ تقابل فرهنگ‌ها، جنگ قدرت، رابطه‌ی بین صاحبان قدرت و زیردستان، تأثیرات استعمار بر یک جامعه، شباهت‌ها و تفاوت‌های نژادی و اخلاقی، برده‌داری، تحول‌های سیاسی، حقوق شهروندی، امپریالیسم و مشکلات مهاجرت. تمام این موضوعات اندیشه‌های والایی هستند که پیامدهای بزرگی دارند؛ همچنین این اندیشه‌ها جهان را شکل می‌دهند، برای شخصیت‌ها انگیزه و پیش‌زمینه ایجاد می‌کنند و بر طرح داستان تأثیر می‌گذارند؛ بنابراین این اندیشه‌ها بخشی اساسی از داستان‌های استعماری‌اند.
• سطح شخصیت‌پردازی: متغیر. تعریف این ویژگی برای فانتزی استعماری دشوار است؛ این زیرگونه بیشتر از طریق اندیشه‌ها و جهان داستان تعریف می‌شود تا شخصیت‌های داستان. به همین دلیل، شخصیت‌ها گاه بسیار ساده هستند. از سوی دیگر، استعمار می‌تواند در شخصیت‌ها عمق ایجاد کند و ابعاد شخصیتی و ویژگی‌های روان‌شناختی‌شان را پربار کند. به هر حال، استعمار شخصیت‌ها را عمیقاً تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و همین موضوع عاملی است برای تحولات شخصیت.
• سطح پیچیدگی طرح: زیاد. روابط پیچیده، انقلاب‌ها، تروما، مانور سیاسی و... می‌توانند طرح‌های پیچیده‌ای خلق کنند.
• سطح خشونت: متوسط-زیاد. ملت‌ها با زور و اجبار تحت سلطه‌ی استعمار در‌می‌آیند؛ بنابراین حتی اگر در داستان‌ها جنگی وجود نداشته باشد، همین که درون‌مایه‌های اصلی سیاسی است، همراه با احساس سرکوب، میزانی از خشونت به مخاطب القا می‌شود.
فانتزی تفنگ‌چخماقی [3]
از منظر زمانی، این فانتزی در دورانی اتفاق می‌افتد که هنوز ماشین بخار وجود نداشته یا از آن استفاده نمی‌شده است. اما از تفنگ چخماقی استفاده می‌شده است؛ یعنی قرن هفدهم. برخی این فانتزی را زیرگونهای از زیرگونهی فانتزی باروتی (Gunpowder Fantasy) می‌دانند یا این دو را به‌جای یکدیگر استفاده می‌کنند. اما تفاوت آنها در این است که فانتزی چخماقی خاص‌تر از فانتزی باروتی است و از تاریخ هم تأثیر می‌پذیرد.
فانتزی تفنگ‌چخماقی گونه‌ای از فانتزی مدرن است که همچنان در حال گسترش و تعریف است. اما تفاوت آن با سایر زیرگونه‌ها در این است که نه در قرون وسطی رخ می‌دهد و نه در دوران مدرن (فانتزی شهری). در حقیقت، دوران تفنگ‌چخماقی دورانی است که صنعت و سلاح‌ها در حال تغییر بودند. به همین دلیل هم تغییر و نظامی‌گری احتمالاً از تم‌های رایج این داستان‌هاست. شعار این فانتزی چنین است: فانتزی با تفنگ.
ویژگی‌های دیگر فانتزی تفنگ‌چخماقی
• سطح جادو: متغیر. نام زیرگونه در این فانتزی یک تکنولوژی است. با وجود این، گاه جادو بخش بزرگی از آن محسوب می‌شود. آنچه درباره‌ی این زیرگونه جالب است ارتباط بین جادو و تفنگ است. با استفاده از این ارتباط، صحنه‌سازی‌های خواندنی‌ای می‌توان خلق کرد. حتی این ارتباط به پیشبرد طرح داستانی هم کمک می‌کند که خود تحولی مهم در فانتزی به شمار می‌آید؛ زیرا نشان می‌دهد که چگونه جادو با زمان و تکنولوژی تغییر می‌کند. البته در برخی داستان‌های این‌چنینی ممکن است که سطح جادو ناچیز یا هیچ باشد.
• اندیشه‌های والا و پیامدها و تأثیرات اجتماعی: متوسط-زیاد. این زیرگونه مدرن است و موضوعاتی همچون صنعت و انقلاب را در خود جای داده است. در این زیرگونه، به‌طور معمول، سؤالاتی درباره‌ی رشد تکنولوژی و تأثیرات آن بر جوامع نیز وجود دارد.
• سطح شخصیت‌پردازی: متوسط-زیاد. مانند سایر زیرگونه‌های مدرنْ شخصیت‌پردازی در این فانتزی اهمیت فراوان دارد؛ همچنین استفاده از شخصیت‌های سرباز در این فانتزی مرسوم است.
• سطح پیچیدگی طرح: زیاد. این فانتزی، مانند سایر زیرگونه‌ها (برای مثال حماسی) چندان درگیر توصیف جهان نمی‌شود و در عوض، می‌تواند بر دانش تاریخی خواننده حساب کند. البته از آنجا که جهان‌های داستان‌ها خیالی‌اند، در مجموع، توصیف آنها نیز مهم است. در اصل، اگر این نکته در پایه‌گذاری جهان داستان رعایت شود، جای بیشتری برای توسعه‌ی طرح وجود خواهد داشت. در این زیرگونه، داستان‌ها و طرح‌های متعددی وجود دارد، اما طرح‌های اکشن و جنگی بیشتر دیده می‌شود. البته به دلیل آنکه این زیرگونه همچنان در حال تعریف شدن است، نمی‌توان برای طرح آن قالب‌هایی مشخص تعریف کرد.
• سطح خشونت: متوسط-زیاد. این زیرگونه با تفنگ تعریف شده است؛ بنابراین بی‌تردید خشونت در آن وجود دارد و خشونتِ آن از نوع نظامی است.
زیرگونه‌های مرتبط با فانتزی تفنگ‌چخماقی
• فانتزی باروتی
• فانتزی حماسی: فانتزی تفنگ‌چخماقی، از یک منظر، تکامل‌یافته‌ی فانتزی حماسی است.
• فانتزی تاریخی: فانتزی تفنگ‌چخماقی از بسیاری جهات ریشه در فانتزی تاریخی دارد.
فانتزی باروتی [4]
فانتزی باروتی تلاش نویسندگان مدرن برای بازآفرینی فانتزی حماسی است؛ زیرا به مرور زمان، المان‌های فانتزی حماسی اندکی تکراری و کسالت‌بار شده‌اند.
در خصوصِ قبول فانتزی باروتی در قالب زیرگونهای از فانتزی اختلاف نظر وجود دارد؛ در‌حالی‌که این زیرگونه در «ارباب حلقه‌ها» دیده می‌شود و در «هابیت» نیز به آن اشاره شده است. در فانتزی باروتی، این نوع سلاح‌ها در مرکز داستان قرار می‌گیرند. برای مثال، در مجموعه‌ی «جهانِ صفحه» اثر تری پرچت سلاح آتش‌زا وجود دارد.
ویژگی‌های دیگر فانتزی باروتی
• سطح جادو: متوسط-زیاد. به‌طور معمول، جادو در این فانتزی به‌خوبی توسعه داده می‌شود و به شیوههای جالبی از آن استفاده می‌شود. آنچه در این زیرگونه منحصر‌به‌فرد است ارتباط میان جادو و تکنولوژی (به‌طور خاص تکنولوژی اسلحه) است. چگونگی رابطه‌ی جادو و سلاح قسمت مهمی از جهان فانتزی است.
• اندیشه‌های والا و پیامدها و تأثیرات اجتماعی: متوسط-زیاد. در این فانتزی، معرفی اسحله و سایر تکنولوژی‌های پیشرفته هم‌زمان با یکدیگر اتفاق می‌افتد و به همین دلیل نیز تأثیرات فراوانی بر جوامع داشته است. روابطی که به سبب پدید آمدن تکنولوژی تغییر می‌کنند و توسعه می‌یابند، مسئله‌ی مهمی است که فانتزی باروتی با آن درگیر است. از سوی دیگر، همچنان که تکنولوژی تغییر می‌کند، جادو و جهان هم تغییر می‌کنند.
• سطح شخصیت‌پردازی: متوسط-زیاد. همچون سایر فانتزی‌های مدرن، شخصیت‌ها در این زیرگونه نیز اهمیت دارند و جذاب‌اند. اما یک تیپ شخصیتی خاص در آن وجود ندارد؛ به دو دلیل: ۱. این زیرگونه در حال توسعه است. ۲. فانتزی‌های مدرن ذاتاً به شخصیت‌های چندبعدی که نمایشی از یک فرد واقعی‌اند، علاقه دارند.
• سطح پیچیدگی طرح: زیاد.
• سطح خشونت: متوسط-زیاد.
زیرگونه‌های مرتبط با فانتزی باروتی
• فانتزی استیم‌پانک: هر دو زیرگونه تکنولوژی را دخیل می‌کنند. تفاوت در این است که فانتزی باروتی از تکنولوژی دنیای واقعی استفاده می‌کند، نه لوازم استیم‌پانک.
فانتزی نظامی [5]
داستان‌های فانتزی با المان‌های نظامی بخشی از این زیرگونه هستند. این زیرگونه درباره‌ی زندگی نظامی است و بر سربازان یا گروه‌های نظامی متمرکز است.
شاید مخاطبانْ این زیرگونه را به دلیل شخصیت‌ها و طرح‌های تکراری داستا‌ن‌هایش سرزنش کنند. اما در سال‌‌های اخیر، این زیرگونه دوباره متولد شده و خود را از عادت‌ها بیرون کشیده است و دیگر فقط درباره‌ی شوالیه‌ها، جادوگران، توپ‌های آتش و اژدهاها نیست. این زیرگونه به عصر معاصر فانتزی وارد شده است.
برخی از زیرگونه‌های محبوب همچون فانتزی حماسی-فراتری المان‌های نظامی در خود دارند. اما در زیرگونهی نظامی قرار نمی‌گیرند؛ زیرا تمرکز این فانتزی‌ها بر مسائل نظامی، سربازها و جنگ نیست.
ویژگی‌های دیگر فانتزی نظامی
• سطح جادو: متوسط. جادو به‌جای سلاح و زره استفاده می‌شود، به‌طور خاص، شخصیت‌ها از جادو در توپخانه و حمله‌های نظامی استفاده می‌کنند.
• اندیشه‌های والا و پیامدها و تأثیرات اجتماعی: متغیر. توضیح اندیشه‌ها گاه در بستر جنگ‌ها رخ می‌دهد، اما این مورد همیشگی نیست. مواردی که نویسندگان این زیرگونه بیان می‌کنند عبارت است از پویایی گروه، بحث اخلاقیات در جنگ‌ها و قرار گرفتن خوب در برابر بد.
• سطح شخصیت‌پردازی: متغیر. فانتزی نظامی شرایطی را نمایش می‌دهد که در آن شخصیت‌ها تغییر می‌کنند و آموخته‌ای خوب یا بد را از جنگ یاد می‌گیرند. در فانتزی نظامی، پتانسیل آن وجود دارد که شخصیت‌های تیپیکال ظاهر شوند: شخصیت‌های خوب با توانایی‌‌های خاص و شخصیت‌های بد که شر هستند. در این فانتزی، پیچیدگی زیادی در شخصیت‌پردازی وجود ندارد.
• سطح پیچیدگی طرح: زیاد. طرح‌هایی با جزئیات فراوان که در آنها به جزئیات جنگ‌ها پرداخته می‌شود، معمول است.
• سطح خشونت: زیاد. به جنگ‌ها و خشونت در آنها با جزئیات فراوان پرداخته می‌شود.
زیرگونه‌های مرتبط با فانتزی نظامی
• فانتزی حماسی: بیشتر فانتزی‌های نظامی در بطن خود جنگی حماسی دارند. فانتزی نظامی زمان زیادی را به ساخت جهان خیالی می‌پردازد. به همین دلیل، داستان‌های این زیرگونه پتانسیل زیادی برای تبدیل شدن به کتاب‌های مجموعه‌ای دارند.
• فانتزی نامطلوب (Gritty Fantasy): این سبک از فانتزی (به عقیده‌ی فعالان این حوزه، فانتزی نامطلوب بیشتر سبک است تا زیرگونه)، شامل مسائل زندگی نظامی و گروه‌های سربازان است؛ همچنین گاه ابهام اخلاقی و تفکیک نکردن خوب و بد از هم در آن دیده می‌شود. نامطلوب بودن سبک غالب است که به‌طور معمول، پس از ترکیب با یک زیرگونه تکمیل می‌شود. نمونه‌هایی از فانتزی نظامی نامطلوب عبارت است از: «بازی تاج و تخت» از مارتین و «گروهان سیاه» از گلن کوک.
بخش پنجم مقاله را در سایت کتابک بخوانید: فانتزی و زیرگونه‌های آن (بخش پنجم)
پانویس
[1] Grimdark Fantasy
[2] Colonial Fantasy
[3] Flintlock Fantasy
[4] Gunpowder Fantasy
[5] Military Fantasy