1. معرفی گروه هدف
تعریف دقیق گروه: کودکانی که بخش عمده‌ای از زمان خود را در خیابان می‌گذرانند؛ برخی شب‌ها نیز در خیابان می‌خوابند. ممکن است خانواده داشته باشند یا نداشته باشند، اما زندگی آن‌ها به‌نوعی با خیابان گره خورده است.
موقعیت‌های رایج: معابر شهری، چهارراه‌ها، پارک‌ها، مکان‌های عمومی، اطراف پایانه‌ها یا خانه‌های کودک.
چالش‌های اصلی: ناامنی، تجربه مکرر خشونت، بی‌اعتمادی، فقر تغذیه‌ای و عاطفی، گسست ارتباطی با بزرگسالان.
2. نقش تسهیل‌گر در این گروه
انتظارات: ایجاد پیوند انسانی، تأمین فضاهای امن برای خواندن، ارائه تجربه‌ای متفاوت از ارتباط انسانی.
مهارت‌ها: صبر، آشنایی با دنیای کودک خیابان، توانایی تنظیم رابطه در زمان کوتاه، تحمل بالا در برابر نوسانات رفتاری.
شیوه تعامل: بدون قضاوت، ارتباط چهره‌به‌چهره، دعوت غیرمستقیم به تعامل با کتاب، حفظ ثبات در رفتار.
3. محیط و فضای مناسب برای ترویج
ویژگی‌ها: آزاد، غیررسمی، امن، موقت ولی قابل تکرار، گاهی در خیابان، گاهی در فضای حمایتی مانند خانه کودک.
توصیه: کتابخانه سیار، چادر کوچک کتاب، کیف کتاب، پاتوق‌های حمایتی.
ایمنی: پرهیز از محتوای آزاردهنده، رعایت حریم شخصی، دعوت به مشارکت بدون اجبار.
4. انتخاب کتاب مناسب
معیارها: داستان‌هایی با قهرمانان خیابانی، طنز، روایت‌هایی از دوستی، کتاب‌هایی بدون نیاز به پیش‌زمینه‌ی خواندن.
نمونه کتاب‌ها: «بچه‌های چهارراه»، «قصه‌های نیمکت پارک»، کتاب‌های تصویری طنزآمیز یا پرماجرا.
منابع: کتابک، خانه کودک، انتشارات فعال در حوزه آسیب‌های اجتماعی.
5. روش‌های بلندخوانی و تعامل
قبل از خواندن: انتخاب آزادانه کتاب، گفت‌وگوی کوتاه درباره تجربه‌های خیابانی.
حین خواندن: استفاده از شوخ‌طبعی، اجرای نمایشی، استفاده از وسایل روزمره به‌عنوان ابزار روایت.
بعد از خواندن: ساخت داستان خیابانی با مشارکت جمعی، طراحی نقشه شهر خیالی.
6. فعالیت‌های مکمل پیشنهادی
- نقاشی از مکان‌های آشنا یا خیالی
- قصه‌گویی گروهی درباره تجربه‌های روزمره
- ساخت داستان طنز با الهام از خیابان
- اجرای نمایش کوتاه با ابزار ساده
7. چالش‌های رایج و راهکارها
چالش‌ها: بی‌قراری، بی‌اعتمادی، ناپایداری حضور، ناتوانی در تمرکز.
راهکارها: حضور مداوم تسهیل‌گر، محتوای انعطاف‌پذیر، مشارکت آزاد، تداوم ارتباط از طریق تیم حمایتی.
حفظ انگیزه تسهیل‌گر: مشاهده تأثیر در سطح ارتباط انسانی، ثبت تجربه‌های فردی، حمایت تیمی.
8. پیگیری و مستندسازی
ابزارها: نقاشی‌ها، دفترچه‌های مشارکتی، عکس (با رضایت)، گزارش‌های روزانه.
روش مستندسازی: مشاهده تغییر در واکنش‌ها، ثبت احساسات بیان‌شده، مستندسازی روایت‌های شخصی.
بازخورد: گفت‌وگوی غیرمستقیم، مشاهده‌ی سطح مشارکت، ارتباط با نهادهای همکار حمایتی.
📌 کودک خیابان به دنبال اعتماد است؛ کتاب می‌تواند فرصتی باشد برای توقف، گفت‌وگو، و خلق یک جهان امن در دل خیابان.
