کشور: بوسنی و هرزگوین
موزه «کودکی در جنگ» تنها موزه جهان است که منحصراً روی کودکانی که تحت تأثیر جنگ قرار گرفته‌اند، کار می‌کند. این موزه با فراهم‌آوردن فضایی مناسب برای مردم کشور بوسنی‌وهرزگوین فرصتی نادر را به وجود آورده تا آن‌ها بتوانند به شکل مناسبی با آسیب‌هایی که از جنگ متحمل شده‌اند، روبرو شوند.
«موزه کودکی در جنگ» یک موزه تاریخی در شهر سارایوو در کشور بوسنی‌وهرزگوین است که در ژانویه سال 2017 آغاز به کار کرد. این موزه تجربیات کودکانی را که در طول جنگ در بوسنی زندگی می‌کردند روایت می‌کند. پروژه اولیه ایجاد این موزه در سال 2010 آغاز شد؛ وقتی که «جاسمینکو هالیوویچ» تصمیم گرفت خاطرات افرادی که در طول جنگ کودک بودند را جمع کند. در پروژه او بیش از 1000 جوان (کسانی که در دوره جنگ بچه بودند) شرکت و خاطرات خود را ارسال کردند.
هالیوویچ این خاطرات را در سال 2013 در قالب کتابی منتشر کرد. هنگامی که هالیوویچ با جوانانی که خاطرات خود را فرستاده بودند صحبت می‌کرد، متوجه شد که بسیاری از بچه‌های دوره جنگ هنوز اشیاء خاصی را نگه‌می‌دارند که با خاطراتشان از آن دوره ارتباط دارد. همین جرقه‌ای شد تا او ایده «موزه کودکی در جنگ» را در سر بپروراند. او شروع به همکاری با تیمی از متخصصان جوان کرد تا با همکاری آن‌ها موزه‌ای را افتتاح کند که در نهایت بیش از 3000 شیء و بیش از 60 فایل صوتی و تصویری جمع‌آوری شد.
آن‌طور که «جاسمینکو هالیوویچ» می‌گوید: «من برای نگارش کتابم این فرصت را داشتم که صدها نفر از جوان‌ها را ملاقات کنم و داستان آن‌ها را بشنوم. من آموختم که بزرگ‌شدن در جنگ تجربه‌ای پیچیده و جهانی است که در مورد آن به اندازه کافی هم تحقیق نشده است. بسیاری از شرکت‌کنندگان در پروژه من خاطرات جنگی خودشان را برایم تعریف کردند و نشانم دادند: مواردی اعم از عکس، دفتر خاطرات، نامه‌ها، نقشه‌ها و اسناد دیگر. آن‌ها این چیزها را تا بیست سال بعد از جنگ نگه‌داشته بودند البته تعداد زیادی از این‌ها در حین جابجایی گم شده بودند، به‌طور تصادفی دور انداخته شده و یا دچار آسیب‌دیدگی دائمی شده بودند. رویای من این بود که این خاطرات را در یک موزه جمع‌آوری شوند تا بتوانیم برای همیشه آن‌ها را حفظ کنیم»
در پی تلاش‌های هالیوویچ در ماه مه سال 2016 «موزه کودکی در جنگ» اولین نمایشگاه موقت خود را برگزار کرد و پس از آن نمایشگاه‌های دیگری در شهرهای زنیکا و ویسوکو هم راه‌اندازی شد تا اینکه بالاخره در ژانویه سال 2017، «موزه کودکی در جنگ» در سارایوو افتتاح شد.
مجموعه‌های این موزه شامل خاطرات، اسباب‌بازی‌ها، عکس‌ها، وسایل، لباس و انواع دیگر اشیاء اهدا شده توسط بازماندگان جنگ است. همه این اشیاء به همراه یک فایل صوتی یا تصویری ارائه شده‌اند، در این فایل‌ها کسی که شیء را به موزه اهدا کرده، خاطره خودش را از شیء مذکور روایت می‌کند و بازدیدکنندگان می‌توانند به این تجربیات گوش دهند و یا متن مصاحبه‌های شفاهی آن‌ها را بخوانند. این مدل از نمایش آثار این را نشان می‌دهد که در این موزه تجربیات شخصی صاحبان اشیا، به اندازه و بلکه بیشتر از خود شیء اهمیت داشته و دارد.
به عنوان نمونه در گوشه‌ای از موزه کتابی سوخته را می‌بینیم که پسربچه‌ای آن را از زیر آوار کتابخانه ملی شهر سارایوو پیدا کرده بوده و حالا آن به موزه اهدا کرده است است. در کنار این کتاب، نوشته‌ای (از زبان کسی که این کتاب را اهدا کرده) حاوی این متن وجود دارد: «من در آن روزها نمی‌دانستم که جنگ چه‌قدر طول خواهد کشید و بعدا چه خواهد شد؟ اما به نظرم می‌رسید که نگه‌داشتن این کتاب کار عاقلانه‌ای است».
در آخر باید اشاره کنیم که وجود چنین موزه‌ای نه‌تنها از لحاظ حفظ دائمی خاطرات کودکانی که در دوره جنگ حضور داشتند مهم است، بلکه از این نظر هم اهمیت دارد که این موزه برخلاف سایر موزه‌های جنگ، تجربه کسانی را که در شروع جنگ هیچ نقشی نداشته‌اند را مستند و فرصتی برای به اشتراک‌گذاشتن این تجربیات (اعم از غم‌ها، شادی‌ها، غرور و ...) با دیگران را هم فراهم می‌کند.
