راهنمای ترویج خواندن کودک ۹ تا ۱۲ سال
در این دوره، بیشتر کودکان به خوانندگانی مستقل و توانا تبدیل می‌شوند. آن‌ها می‌توانند به‌تنهایی کتاب بخوانند و از خواندن لذت ببرند. اما حمایت خانواده هنوز حیاتی است—تا شوق مطالعه در آن‌ها حفظ شود و مهارت‌های خواندنشان به رشد ادامه دهد.
هیچ‌گاه نباید مطالعه‌ی آزاد را فدای درس کرد. کودک کتابخوان در مدرسه هم موفق‌تر است، زیرا مهارت‌هایی چون درک مطلب، دقت، تحلیل و گسترش واژگان را از طریق خواندن تقویت کرده است.
📘 بلندخوانی برای کودکان ۹ تا ۱۲ ساله: چرا و چگونه؟
حتی در این سن هم کودکان و نوجوانان بلندخوانی را دوست دارند—به شرطی که همراه با احترام، گفت‌وگو و حس مشارکت باشد.
بلندخوانی برای کودکان ۹ تا ۱۲ ساله می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا:
-
خواندن را فرآیندی همراه با احساس امنیت و آرامش بدانند.
-
با زبان، واژگان و سبک‌های نوشتاری گوناگون آشنا شوند.
-
مهارت‌های شنیداری و تحلیلی خود را تقویت کنند.
-
درباره‌ی شخصیت‌ها، فضاها و موضوع‌ها تفکر و گفت‌وگو داشته باشند.
-
به خوانندگانی ماهر و مستقل تبدیل شوند.
-
دریابند که چه نوع کتاب، نویسنده یا ژانری را دوست دارند.
-
با خانواده پیوند عاطفی بیشتری پیدا کنند.
-
برای همیشه به کتاب و مطالعه علاقه‌مند بمانند.
✨ شگردهایی برای بلندخوانی با کودکان ۹ تا ۱۲ سال
|
شگرد |
توضیح |
|---|---|
|
زمان‌بندی منظم و خودانگیخته |
بلندخوانی در زمان‌های ثابت و دلخواه (پیش از خواب، تعطیلات آخر هفته،...) |
|
پرسش‌های کنجکاوی‌برانگیز |
مثل: «یه مطلب جالب درباره حیوانات خوندم، بخوام برات بخونم؟» |
|
احترام به حریم فکری نوجوان |
اگر نخواست نظرش را بگوید، اصرار نکنید؛ استقلال فکری‌اش را بپذیرید. |
|
گفت‌وگوهای باز و تفکر‌برانگیز |
«به نظرت این شخصیت کار درستی کرد؟»، «اگر تو جای او بودی، چه می‌کردی؟» |
|
خواندن مشارکتی |
یک پاراگراف شما، یک پاراگراف کودک؛ تجربه‌ای برابر، بدون قضاوت. |
|
انتخاب متن‌های متنوع |
از داستان‌های کوتاه تا متون بلند و عمیق، از طنز تا درام، از علمی تا اسطوره‌ای. |
📚 چه کتاب‌هایی را برای ۹ تا ۱۲ ساله‌ها انتخاب کنیم؟
|
نوع کتاب |
چرا مفید است |
|---|---|
|
رمان‌های واقع‌گرا |
کمک به درک شرایط واقعی و همدلی با شخصیت‌های هم‌سن. |
|
داستان‌های فانتزی |
پرورش تخیل و تحلیل مسائل پیچیده در قالب استعاره. |
|
رمان‌های تاریخی |
شناخت گذشته، تقویت تفکر علت و معلولی و تاریخ‌نگر. |
|
شعر و ترانه |
بازی با زبان، احساسات و آواها. |
|
کتاب‌های غیرداستانی |
از دانش‌نامه‌ها و کتب علمی تا زیست‌محیطی و اجتماعی. |
|
زندگینامه‌ها |
الگوهای موفق و انسانی از زندگی واقعی. |
|
ادبیات کهن، اساطیر و حماسه‌ها |
پیوند با فرهنگ، پرسش‌گری اخلاقی و قدرت تحلیل. |
📌 چند رهنمود برای پرورش کودکان کتابخوان ۹ تا ۱۲ ساله
-
سنت بلندخوانی خانوادگی را حفظ کنید.
-
خواندن مشارکتی انجام دهید—یک صفحه شما، یک صفحه کودک.
-
کودک را تشویق کنید کتابی را مستقل بخواند و بعد درباره‌اش گفت‌وگو کنید.
-
او را به خواندن رمان‌های بلند و چندفصلی علاقه‌مند کنید؛ در آغاز همراهش باشید.
-
از او بخواهید نقاشی بکشد، نقد بنویسد، یا داستانی از تخیل خود بسازد.
-
گونه‌های مختلف ادبی را به او معرفی کنید: داستان، شعر، علمی، زندگینامه، تاریخی و…
پرسش های گاه و بیگاه کودکان از مفاهیم بنیادی و جدی زندگی، مثل مرگ، بیماری، خداوند، زمان و چیزهای دیگری از این دست، برای هیچ یک از مادران و پدران امروز بیگانه نیست. ممکن است این پرسش ها از سر کودکانگی و بکر بودن ذهن بچه ها تلقی شوند، اما جور دیگری هم می توان به این پرسش ها نگاه کرد.
در کتاب فیلسوف کوچولو، روزبه گیلاسیان تلاش کرده است جور دیگری به این پرسش ها نگاه کند. او تلاش کرده است نشان دهد هر کدام از پرسش های عجیب و غریب و نوی کودکان می توانند جدی گرفته شوند و مثل سرچشمه ای کوچک این ظرفیت را دارند که سر منشا و نقطه ی آغاز یک رودخانه ی پر شور و پر از افت وخیز باشند.
شنبه, ۲۲ آبان
جیک و لی لی دو قلو هستند. آن ها درست با ۱۱ دقیقه اختلاف داخل یک قطار هنگام عبور از یک تونل ۱۰ کیلومتری بدنیا آمده اند. با وجود اختلاف اندکی در علایق و رفتارها، همانند دو نیمه یک سیب هستند. زمانی که کوچک بودند بهترین دوست های هم بودند و همیشه با هم. آن ها ارتباط ویژه ای با یکدیگر داشتند که گاه از حیطه کلام خارج بود و نام این ارتباط را «گومبلا» گذاشته بودند. زیرا واژه ای که بتواند بیانگر این رابطه باشد برای آن پیدا نمی کردند. اما وقتی به سن ۱۱ سالگی می رسند همه چیز تغییر می کند؛ باید هر یک اتاق جداگانه ای داشته باشند و جیک نیز به گروهی از پسران محله می پیوندد و جدایی جیک و لی لی از آن زمان آغاز می شود. لی لی از این موضوع بسیار غمگین و افسرده است. او نمی تواند زندگی بدون جیک را تصور کند. از سوی دیگر جیک که تحت تاثیر دوستان ناباب قرار گرفته است دیگر برای او جیک سابق نیست. بدون جیک لی لی کیست؟ و این جیک جدید کیست؟
چهارشنبه, ۱۹ آبان
در کشور ما، مشاغل متعدد، که در بخش های دولتی، خصوصی و عمومی توزیع شده اند، در یکی از سه شاخه ی صنعت، خدمات و کشاورزی قرار می گیرند. تعدد و پیچیدگی مشاغل از یک سو که به دلیل تقسیم کار اجتماعی صورت گرفته و وجود تفاوت های فردی از سوی دیگر، ارائه ی اطلاعات درست و مفید درباره ی شغل ها و راهنمایی های شغلی را برای دانش آموزان ضروری کرده است.
بنابراین قبل از اشتغال به هر کاری، مطالعه درباره ی آن و کسب اطلاعات یکی از فعالیت های مهم است که هم خود فرد باید انجام دهد وهم منابع مختلف، چه کتاب یا سایر رسانه ها و چه گفت وگو و پرس و جواز دیگران را به یاری بگیرد.
دوشنبه, ۱۷ آبان
چه قدر طول می کشد تا تاثیر تلنگری که به شما زده می شود کاملا از خاطرتان برود؟ به نظرم پاسخ این پرسش بستگی به این دارد که کجای شما تلنگر خورده باشد، در چه وضعیت ذهنی و روحی ای این تلنگر را خورده باشید، و بالاخره هر چه قدر این تلنگر توانسته باشد شما را تکان بدهد.
اما بچه ها، منظورم کودکانی است که در نخستین دهه ی زندگی خود به سر می برند. ممکن است تلنگرهایی را تجربه کنند که تاثیرشان تا مدت ها، حتی شاید تا آخر عمر، باقی بماند. کتاب قصه ها قورت دادنی در واقع مجموعه ای از قصه های بسیار بسیار کوتاه است که می خواهد چنین تلنگرهایی به ذهن و روح بچه ها بزند.
دوشنبه, ۱۷ آبان
می یو پسر ۹ ساله ی یتیمی است که زن و شوهری او را به فرزندخانودگی می پذیرند. آن ها که از پسربچه ها بیزارند، با او بسیار نامهربان هستند و از او می خواهند که از جلو چشم ها آن ها دور باشد. می یو آرزو دارد پدری مهربان همانند پدر دوستش داشته باشد.
چهارشنبه, ۱۲ آبان
گزیدگی نوشته کارل هیاسن داستان پسر نوجوانی است به نام واهو کری. حیاط پشتی خانواده کری شبیه به باغ وحش است؛ محوطه ای پر از حیوانات؛ از لاک پشت گرفته تا مار و تمساح. پدر واهو از این حیوانات نگهداری می کند و آن ها را به سازنده های برنامه های نمایشی حیات وحش اجاره می دهد. میکی کری به تازگی به دلیل اصابت یک شی به سرش دچار مشکل دوبینی و سردردهای شدید شده است و قادر نیست مسایل مالی خانواده را حل کند. مادر واهو برای کسب درامد به سفر می رود.
چهارشنبه, ۱۲ آبان
ایگناتیوس ب. گرامپلی، نویسنده ۶۴ ساله مجموعه داستان‌های پرطرفدار مهارکننده اشباح برای کودکان و نوجوانان، مدت ۲۰ سال است که چیزی ننوشته است. او مجبور است برای قراردادی که با ناشر کتاب‌هایش بسته است، تا پایان امسال سیزدهمین جلد از مجموعه مهارکننده اشباح را به موقع برای جشن هالووین برساند تا در کتابفروشی‌ها و کتابخانه‌ها قرار گیرد در حالی که هنوز یک کلمه هم ننوشته است. برای به پایان رساندن این رمان، گرامپلی تصمیم می‌گیرد تابستان را در عمارت کلنگی اسپنس در خیابان قبرستان قدیمی در شهر گستلی ای لی نوی که جای آرام و بی سر و صدایی است بگذراند. ولی خانه‌ای که اجاره کرده است، یک مشکل جدی دارد و آن، سیمور پسربچه صاحبخانه به همراه گربه‌اش، شدو است که در طبقه سوم زندگی می‌کند.
دوشنبه, ۱۰ آبان
جلسومینو صدای عجیب، بسیار بلند و زیبائی دارد که اگر با قدرت آواز بخواند همه چیز را نابود می کند. او در سفرش به کشوری عجیب و غریب می رسد که مردمش آنقدر دروغ گفته اند که یادشان نمی آید که واقعیت چه بوده است. او در آن جا دوستان خوبی پیدا می کند مانند گربه ای به نام سوپینو، نقاشی به نام بانانیتو و .... به کمک آن ها راهی پیدا می کند تا به مردم یادآوری کند واقعیت چه بوده است. در این سفر استعداد خودش را هم کشف می کند.
سه شنبه, ۴ آبان
مجموعه ی پنج جلدی جو شرلوک ماجراهای پسری به نام جو است که می خواهد مانند شرلوک هلمز کارآگاه شود. جالب است بدانید جو درسش خوب نیست و از خیلی چیزها می ترسد. نه قهرمان است، نه نابغه و نه زور بازو دارد. مثل دیگر کودکان هم سن و سال خودش است. جو فقط یک جوجه کارآگاه است، اما می تواند معماهای بزرگ را حل کند.
یکشنبه, ۲ آبان
این کتاب از سری کتاب های محیط زیست است که اطلاعاتی در باره ی سطل زباله به عنوان زیستگاه بعضی از جانوران که در آن غذا و پناهگاه خود را می یابند، به مخاطب می دهد. هم چنین در کتاب به جانورانی که در زباله تخم گذاری می کنند و یا در کنار سطل زباله کمین می کنند تا جانوران دیگر را شکار کنند توضیحاتی داده می شود.
چهارشنبه, ۲۸ مهر
کتاب «کاوش در طبیعت» مجموعه‌ای از ۲۱ فعالیت برای کودکان با موضوع مشاهده و شناخت طبیعت است. کتاب با توضیح محتوا و ساختار کتاب برای خوانندگان آغاز می‌شود و در ادامه ابزارهای کاوش در طبیعت معرفی می‌شوند. صفحات مربوط به هر فعالیت با توضیح کوتاهی درباره‌ی موضوع آن فعالیت آغاز می‌شود و سپس دستورالعملی ساده و قابل فهم به همراه تصویر به مخاطب ارائه می‌شود تا بتواند به کمک آن فعالیت را اجرا کند.
دوشنبه, ۲۶ مهر
نگارنده: زینب آقایی
برای همه دانش آموزان، ممکن است کلاس پنجم، جزئی از روند تحصیل‌شان باشد. ولی برای هفت نفر از دانش‌آموزان پایه پنجم مدرسه اسنوهیل در ایالت کنکتیک در اقیانوس اطلس، این سال، سال تحصیلی متفاوتی است و زندگی آن‌ها را تغییر می‌دهد. پیتر، جسیکا، لوک، آلکسیا، جفری، دنیل، آنا، هفت دانش‌آموزی هستند که در کلاس پنجم، آقای تراپت معلم‌شان است. هر کدام از آن‌ها مشکلاتی در زندگی خصوصی خود دارند که روی آن‌ها تاثیر گذاشته و رفتار آن‌ها را شکل داده است.
شنبه, ۱۷ مهر
پس از این که پدر جکسون به بیماری ام اس مبتلا می‌شود و کار خود را از دست می‌دهد، خانواده دوران سختی را پشت سر می‌گذارند. آن‌ها بسیاری از روزها چیزی برای خوردن ندارند و جکسون و خواهر کوچکش با اختراع یک بازی سعی می کنند تا گرسنگی را کمتر احساس کنند؛ اما پس از مدتی اوضاع بدتر می‌شود. پدر و مادر قادر به پرداخت اجاره خانه نیستند و جکسون و خواهرش باید خود را برای زندگی در یک مینی ون آماده کنند.
چهارشنبه, ۱۴ مهر
روشی که این کتاب از آن برای تقویت ذوق هنری کودکان بهره برده است ترکیب داستان های بسیار بسیار کوتاه با کاردستی است؛ داستان هایی کوتاه کوتاه که در کمتر از یک دقیقه بیان می شوند و درون مایه آن ها احترام به طبیعت، صلح و دوستی است.
چهارشنبه, ۷ مهر
«فرق نامادری با یک مامان واقعی این است که مامان ها هیچ وقت راحت و آسوده ول نمی کنند و نمی-روند. مامان ها قبول کرده اند که برای همیشه مامان آدم باشند... »
لاکی تریمبل دختری ده ساله است که مادرش را از دست داده و با نامادری اش ـ بریجیت ـ در شهری کوچک زندگی می کند. محل زندگی آن ها شهری است دورافتاده به نام هاردپن که تنها ۴۳ نفر جمعیت دارد. نامادری لاکی فرانسوی است و با وجود تفاوت فرهنگی دو کشور و شرایط سخت زندگی (هم چون نداری، گرما، توفان و باران های شدید) سرپرستی لاکی را به عهده گرفته است و به او محبتی مادرانه دارد. لاکی که فکر می کند نامادریش از او خسته شده است و قصد دارد ترکش کند، رنج می کشد و به دنبال چاره ای برای آن است.
سه شنبه, ۶ مهر
کتاب «بازیافت» با مجموعه‌ای از اطلاعات و آمارهای جالب و فعالیت‌های پیشنهادی برای بازکاهی، بازمصرف و بازیافت، کودکان را تشویق می‌کند تا دوستدار محیط‌زیست باشند.
با مطالعه این کتاب کودکان خواهند آموخت با بازیافت یک تن کاغذ چند درخت حفظ خواهند شد، تعریف زباله سبز چیست، با بازیافت یک بطری پلاستیکی در مصرف انرژی چه‌قدر صرفه‌جویی خواهد شد، سرنوشت زباله‌ها چیست، چگونه می‌توان میزان زباله را کاهش داد و چگونه می‌توان دورریختنی‌ها را دوباره استفاده کرد.
دوشنبه, ۲۹ شهریور
این کتاب اطلاعاتی کلی در باره خزندگان مناطق مختلف دنیا به مخاطب می دهد. اطلاعاتی مانند چرخه زندگی، شکار، تغذیه یا چگونه این جانوران محیط خود را حس و به تغییرات آن پاسخ می دهند. در این کتاب همچنین به دوزیستان اشاره می شود.
یکشنبه, ۲۱ شهریور
فلورا ده سال دارد. پدر و مادرش طلاق گرفته اند و او با مادرش زندگی می کند. مادر فلورا عاشق نوشتن داستان های عاشقانه است در حالی که فلورا کمیک استریپ های فانتزی را ترجیح می دهد. فلورا تنهاست و از نظر مادرش، دختری عجیب و غریب که نمی تواند با اطرافیانش ارتباط برقرار کند.
داستان از آن جایی آغاز می شود که فلورا از پنجره اتاقش شاهد مکیده شدن سنجابی در جاروبرقی همسایه شان می شود. فلورا سنجاب را نجات می دهد، سنجابی که حالا دیگر یک سنجاب معمولی نیست و می تواند شعر بگوید. مادر فلورا با نگه داری سنجاب در خانه مخالف است و از این به بعد است که ماجراهای داستان شکلی دیگر می گیرند.
چهارشنبه, ۱۷ شهریور
کتاب دایناسورها در قالب کمیک استریپ درباره دایناسورها، انواع آن‌ها، ساختمان بدن، تغذیه و چگونگی دفاع و انقراض آن‌ها اطلاعاتی به مخاطب می‌دهد. ارایه اطلاعات در کتاب مستقیم و خلاقانه و هم چنین عنوان‌بندی شده است.
یکشنبه, ۷ شهریور
این کتاب در باره بعضی از جانورانی که در باغ زندگی می کنند و هم چنین محیط زیست آن ها اطلاعاتی به مخاطب می دهد.
شیوه ارایه اطلاعات کتاب غیر مستقیم و در قالب داستان است که در آن مخاطب به مشاهده و توجه به محیط اطراف و طبیعت تشویق می شود و نکاتی علمی را در باره برخی جانوران می آموزد.
شنبه, ۶ شهریور
شخصیت اصلی داستان، دختری است به نام لیزی. او مادرش را از دست داده است و از پدرش مراقبت می کند. لیزی از تصمیم پدرش برای شرکت در مسابقه ی انسان های پرنده حمایت می کند هرچند عمه دورین با این کار سخت مخالف است. پدر لیزی تلاش می کند با استفاده از بال هایی که ساخته است پرواز کند. بال هایی از جنس پر، نخ، مقوا و ... ایمان.
دوشنبه, ۱ شهریور
کتاب «بازخوانی پائولو فریره: با تمرکز بر کودک و آموزش کودکان» بررسی یکی از مطرح ترین چهرهای روان شناسی و تعلیم و تربیت است. ناصر یوسفی، نویسنده ی کتاب که از نویسندگان و پژوهشگران حوزه ی ادبیات کودک در ایران است در پیشگفتار تأکید می‌کند آنچه در این اثر نوشته دریافت و بازخوانی او از اندیشه‌های فریره است و چه بسا دیگران تفسیر متفاوتی از آثار فریره داشته باشد. زیرا در ایران او بیشتر در مقام یکی از نظریه‌پردازان سوادآموزی و تفکر انتقادی مطرح شده است.
در حالی که اندیشه‌هایش فقط به این حوزه محدود نمی‌شود و چهرهای چندگانه دارد. بسیاری او را فیلسوف تعلیم و تربیت می‌دانند. اما در کنار آن روان‌شناس و نظریه‌پرداز فرهنگ و سیاست نیز است. او یکی از منتقدان روانشناسی رفتارگرا محسوب می‌شود و رفتارگرایان را در شناخت آدمی ناتوان می‌داند. زیرا تحت تاثیر آراء «اریک فروم» از طرفداران «روانشناسی انسان‌گرا» است و تعریف خاص خود را از انسان دارد: «انسانی که فریره معرفی می‌کند برای آگاهی خود می‌کوشد، از موانع و محدودیت‌هایی که قدرت‌ها برای او ساخته‌اند عبور می‌کند، شک می‌کند و سکوت خود را می‌شکند. انسان فریره همان قدر که منتقد است، اهل گفت و شنود است، رؤیاپرداز است، خلق می‌کند و به زندگی و به آینده امیدوار است»
دوشنبه, ۱ شهریور
کتاب «تعطیلات با ابوقراضه» داستانی درباره‌ی دو نسل و دو روش زندگی است. ویلیام و ملیسا دو نوجوان امروزی هستند که حاضر می‌شوند به ازای دریافت پول، با پدربزرگی که گوشش نمی‌شنود و مادربزرگی که چشمانش ضعیف است و مدام در حال بگومگو هستند، ۱۰ روز را در خانه‌ای ییلاقی سر کنند.
یکشنبه, ۳۱ مرداد
«من، من هستم» داستانی تصویری است درباره عاقبت خودخواهی انسان‌ها و تاثیر واژه‌هایی که به کار می‌بریم.
شنبه, ۱۶ مرداد