راهنمای ترویج خواندن کودک ۹ تا ۱۲ سال

راهنمای ترویج خواندن کودک ۹ تا ۱۲ سال

در این دوره، بیشتر کودکان به خوانندگانی مستقل و توانا تبدیل می‌شوند. آن‌ها می‌توانند به‌تنهایی کتاب بخوانند و از خواندن لذت ببرند. اما حمایت خانواده هنوز حیاتی است—تا شوق مطالعه در آن‌ها حفظ شود و مهارت‌های خواندنشان به رشد ادامه دهد.

هیچ‌گاه نباید مطالعه‌ی آزاد را فدای درس کرد. کودک کتاب‌خوان در مدرسه هم موفق‌تر است، زیرا مهارت‌هایی چون درک مطلب، دقت، تحلیل و گسترش واژگان را از طریق خواندن تقویت کرده است.


📘 بلندخوانی برای کودکان ۹ تا ۱۲ ساله: چرا و چگونه؟

حتی در این سن هم کودکان و نوجوانان بلندخوانی را دوست دارند—به شرطی که همراه با احترام، گفت‌وگو و حس مشارکت باشد.

بلندخوانی برای کودکان ۹ تا ۱۲ ساله می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا:

  • خواندن را فرآیندی همراه با احساس امنیت و آرامش بدانند.

  • با زبان، واژگان و سبک‌های نوشتاری گوناگون آشنا شوند.

  • مهارت‌های شنیداری و تحلیلی خود را تقویت کنند.

  • درباره‌ی شخصیت‌ها، فضاها و موضوع‌ها تفکر و گفت‌وگو داشته باشند.

  • به خوانندگانی ماهر و مستقل تبدیل شوند.

  • دریابند که چه نوع کتاب، نویسنده یا ژانری را دوست دارند.

  • با خانواده پیوند عاطفی بیشتری پیدا کنند.

  • برای همیشه به کتاب و مطالعه علاقه‌مند بمانند.


✨ شگردهایی برای بلندخوانی با کودکان ۹ تا ۱۲ سال

شگرد

توضیح

زمان‌بندی منظم و خودانگیخته

بلندخوانی در زمان‌های ثابت و دلخواه (پیش از خواب، تعطیلات آخر هفته،...)

پرسش‌های کنجکاوی‌برانگیز

مثل: «یه مطلب جالب درباره حیوانات خوندم، بخوام برات بخونم؟»

احترام به حریم فکری نوجوان

اگر نخواست نظرش را بگوید، اصرار نکنید؛ استقلال فکری‌اش را بپذیرید.

گفت‌وگوهای باز و تفکر‌برانگیز

«به نظرت این شخصیت کار درستی کرد؟»، «اگر تو جای او بودی، چه می‌کردی؟»

خواندن مشارکتی

یک پاراگراف شما، یک پاراگراف کودک؛ تجربه‌ای برابر، بدون قضاوت.

انتخاب متن‌های متنوع

از داستان‌های کوتاه تا متون بلند و عمیق، از طنز تا درام، از علمی تا اسطوره‌ای.


📚 چه کتاب‌هایی را برای ۹ تا ۱۲ ساله‌ها انتخاب کنیم؟

نوع کتاب

چرا مفید است

رمان‌های واقع‌گرا

کمک به درک شرایط واقعی و همدلی با شخصیت‌های هم‌سن.

داستان‌های فانتزی

پرورش تخیل و تحلیل مسائل پیچیده در قالب استعاره.

رمان‌های تاریخی

شناخت گذشته، تقویت تفکر علت و معلولی و تاریخ‌نگر.

شعر و ترانه

بازی با زبان، احساسات و آواها.

کتاب‌های غیرداستانی

از دانش‌نامه‌ها و کتب علمی تا زیست‌محیطی و اجتماعی.

زندگینامه‌ها

الگوهای موفق و انسانی از زندگی واقعی.

ادبیات کهن، اساطیر و حماسه‌ها

پیوند با فرهنگ، پرسش‌گری اخلاقی و قدرت تحلیل.


📌 چند رهنمود برای پرورش کودکان کتابخوان ۹ تا ۱۲ ساله

  • سنت بلندخوانی خانوادگی را حفظ کنید.

  • خواندن مشارکتی انجام دهید—یک صفحه شما، یک صفحه کودک.

  • کودک را تشویق کنید کتابی را مستقل بخواند و بعد درباره‌اش گفت‌وگو کنید.

  • او را به خواندن رمان‌های بلند و چندفصلی علاقه‌مند کنید؛ در آغاز همراهش باشید.

  • از او بخواهید نقاشی بکشد، نقد بنویسد، یا داستانی از تخیل خود بسازد.

  • گونه‌های مختلف ادبی را به او معرفی کنید: داستان، شعر، علمی، زندگینامه، تاریخی و…

زیردسته‌بندی‌ها
کتاب سگ نگهبان و گرگ چمنزار داستانی است بر اساس یکی از قصه های عامیانه مکزیکی و موضوع آن هماهنگی و همکاری است.
شنبه, ۱۷ تیر
کتاب شهر ما تهران - معرفی تهران به نوجوانان، سومین جلد از مجموعه ایران من است. هدف از نگارش کتاب شهر ما، تهران ارائه اطلاعات عمومی مختصر و مفیدی درباره تهران امروز و دیروز برای نوجوانان است. این کتاب متناسب با ذوق نوجوانان، اطلاعاتی همه جانبه از تهران ارائه می‌دهد. تهران شهری است که روزها بیش از دوازده میلیون جمعیت دارد. شهری که دویست سال پیاپی پایتخت ایران بوده. در دویست سالی که جهانِ انسان‌ها بزرگ‌ترین دگرگونی‌های تاریخش را تجربه کرده است.
دوشنبه, ۱۲ تیر
امبرتو اکو، نشانه شناس، فیلسوف، منتقد و رمان‌نویس، کتاب سه قصه را با موضوع‌های بمب اتم، تفاهم و صلح و مشکلات زیست‌محیطی زمین برای کودکان نگاشته است که نه فقط بچه‌ها، بزرگ‌ترها هم می‌توانند از خواندن آن لذت ببرند.
شنبه, ۱۰ تیر
وقتی سگ دنبالت کرد از دیگران کمک بخواه یکی از داستان‌های عامیانه مربوط به قبیله زولو است که در جمهوری آفریقای جنوبی زندگی می‌کنند. این کتاب داستان طنزی درباره رفتار بی‌ادبانه بچه خوک شروری است به نام مکینسه.
شنبه, ۳ تیر
کتاب « شایعه مثل پر همه‌ جا پخش می‌ شود » داستانی است عامیانه مربوط به گروهی از یهودیان که حدود ۳۰۰ سال پیش در اروپای شرقی زندگی می‌کردند. موضوع داستان شایعه مثل پر همه جا پخش می شود در حوزه روابط انسانی است.
چهارشنبه, ۳۱ خرداد
قصه های من و بابام مجموعه‌ای از داستان‌های تصویری است که ماجراهای جالب و خنده‌دار یک پدر چاق و سیبیلو و پسر دوست‌داشتنی‌اش را به تصویر کشیده است که معمولاً مشکلاتشان را به شیوه‎های ‌عجیب‌وغریب حل می‌کنند.
چهارشنبه, ۲۴ خرداد
یک عدد مامان به فروش می‌ رسد داستان اول از مجموعه چهار جلدی فروشی ها است. این مجموعه، داستان‌ کشکش‌های اسکار و دوست‌اش نورا با افراد خانواده و امر و نهی‌های پدر و مادرشان است.
چهارشنبه, ۱۷ خرداد
کتاب تعطیلات عجیب و غریب داستان پسری است نه ساله که علاقه‌ زیادی به تماشای تلویزیون، خواندن کتاب و درست کردن پازل دارد؛ اما اصلاً از ورزش کردن و سرگرمی‌های پر جنب‌وجوش لذت نمی‌برد؛ و از همه مهم‌تر نمی‌تواند بدون خرس عروسکی‌اش شب‌ها بخوابد. تا این‌که یک روز پدرش او را در یک عمل انجام‌شده می‌دهد و تیم را علی‌رغم مخالفتش در یک اردوی ماجراجویانه ثبت‌نام می‌کند.
دوشنبه, ۸ خرداد
کتاب «ای میهن من، ایران» شامل ۱۶ قطعه شعر سروده اسدالله شعبانی در زمینه‌ توصیف شهرهای ایران و ویژگی‌های آن‌ها از نظر محیط زیستی، اجتماعی، فرهنگی و تاریخی است.
شنبه, ۶ خرداد
«هتل ستاره» درباره‌ دختری است ده ساله به نام السا که داستان را روایت می‌کند. او بسیار پرجنب‌وجوش است با موها و قیافه‌ای شبیه به شیر و صدایی به بلندی غرش شیر. او با وجود تجربه‌های تلخ زندگی‌اش می‌خواهد در آینده کمدین شود. السا عاشق جوک گفتن است و در سخت‌ترین شرایط هم از جوک گفتن دست برنمی‌دارد، البته بیشتر وقت‌ها هیچ‌کس به جوک‌هایش نمی‌خندد.
چهارشنبه, ۳ خرداد
کتاب یک راه کوتاه تا ماه شامل ۲۸ قطعه شعر در قالب شعر نو آزاد نیمایی با مضامین گوناگون اجتماعی و وصف حال طبیعت است.
دوشنبه, ۱ خرداد
معرفی کتاب سکه طلا کتاب سکه طلا داستان مردی است که از راه دزدی زندگی می‌کند. از آنجا که شب‌ها بیدار می‌ماند و مجبور است خود را پنهان کند، صورتش رنگ‌پریده و قدش خمیده است و چون هیچ آشنایی ندارد که به او لبخند بزند، همیشه اخمو است. خووان وقتی یک سکه‌ طلا در دستان دوناژوزفا می‌بیند، به فکر دزدیدن طلاهای او می‌افتد.
شنبه, ۳۰ اردیبهشت
معرفی کتاب شش مرد در داستان شش مرد، شش مرد دنبال جایی می‌گردند تا در آن در صلح زندگی و کار کنند. آن‌ها محل مورد نظرشان را می‌یابند، جاگیر می‌شوند و به زودی زندگی و کارشان رونق می‌گیرد. با افزایش ثروت‌شان نگرانی هم از راه می‌رسد. نکند کسی ثروتشان را بدزدد؟ پس شش سرباز استخدام می‌کنند؛ اما سربازها تنبل می‌شوند چون کسی بهشان حمله نمی‌کند.
چهارشنبه, ۲۰ اردیبهشت
معرفی دایرةالمعارف ورزش آموزش مستقیم هر چیزی، گفتن تاریخچه و بیان چگونگی آن، شاید به‌ سختی جذابیت و کشش برای مخاطب کودک و نوجوان به همراه داشته باشد. این مسئله در فرهنگ‌ها و دایرة‌المعارف بیشتر به چشم می‌خورد؛ آسیبی که به نظر می‌رسد دایرة‌المعارف ورزش توانسته به خوبی از آن دور بماند.
دوشنبه, ۱۱ اردیبهشت
کتاب چراهای شگفت‌انگیز: خرس ها از مجموعه چراهای شگفت‌انگیز است که اطلاعاتی درباره خرس‌ها، تغذیه، زیستگاه، انواع خرس‌ها و ویژگی‌های آن‌ها به مخاطب می‌دهد. 
شنبه, ۹ اردیبهشت
چستر یک تازه‌وارد است، پسری که وسط سال وارد مدرسه‌ای جدید می‌شود و همه‌چیز یک جورهایی به نظرش کسل‌کننده و غم‌انگیز می‌آید! او معلم جدیدش، خانم تیت را دوست ندارد و خوشحال نیست مجبور شده کنار جو بنشیند، پسری که به نظرش مغزنخودی است!
دوشنبه, ۴ اردیبهشت
 گاهی آنقدر به نگرش‌ها و عادت‌های نادرست جامعه عادت می‌کنیم، که خودمان هم بدون این که فکر کنیم، همان رفتارها را انجام می‌دهیم. اگر کتاب بتواند تفکر انتقادی را در ما پرورش دهد، چه بسا بتوانیم در راستای تفکر عمیق‌تر درباره‌ی زندگی و پرورش عزت نفس گام برداریم. مجموعه کتاب‌های: «تو بی‌نظیری»، «تو برای من عزیزترینی»، «هدیه‌ی مخصوص تو» و «ای کاش بینی من هم سبز بود»، هر کدام داستانی جداگانه از زندگی «پانچلو» که نمادی از کودک درون هر انسان است، «ومی‌کی‌ها» و «ایلای» را روایت می‌کنند. 
چهارشنبه, ۳۰ فروردین
مجموعه «تام گیتس» داستان گرفتاری‌ها و دردسرهای یک پسربچه شیطان و خلاص شدن او از این مخمصه‌هاست که به شکل یادداشت‌های روزانه با زبانی طنز و تصویر روایت شده است.
دوشنبه, ۲۸ فروردین
آموزش بازیگری در کودکی چیزی است برآمده از دنیای کودکانه. دنیایی که پر از تخیل و خیال‌پردازی است و کودکی که می‌تواند خود را به جای هر شخصیتی بگذارد و به این تخیل بال و پر بدهد.
شنبه, ۲۶ فروردین
داستان درباره‌ی پسری نوجوان به نام اسکات است که بیماری آسم دارد و پزشک معالجش ورزش کاراته را به علت داشتن تمرین‌های تنفسی به او پیشنهاد می‌کند و معتقد است که هم برای جسمش خوب است و هم برای روحش. 
چهارشنبه, ۲۳ فروردین
بعضی از داستان‌های این مجموعه تا امروز، بارها و بارها چاپ شده و هنوز هم خواندنی هستند. مثل داستان مجسمه طلایی؛ داستان همان شاهزاده‌ی غمگینی که بر بالای شهر ایستاده است و از آن بالا، فقر و اندوه و بیماری مردم را می‌بیند و کاری جز غصه خوردن از دستش ساخته نیست. تا این که با پرستویی مهاجر آشنا می‌شود.
چهارشنبه, ۲۳ فروردین
«امپراتوری سیب زمینی چهارم یکی از عاشقان مادر زمین بود و جانش را برای پایداری جهان سبز فدا کرد. این داستان را تنها کسانی باید بخوانند که مادر زمین را دو ست دارند و دل شان می‌‌خواهد این مادر مهربان همیشه سبز و پایدار بماند. اگر مادر زمین را دوست ندارید، که چنین چیزی ممکن نیست، زیرا همگان مادرزمین را دوست دارند، باز هم این داستان را بخوانید.آن هنگام شاید همه ما گامی در راه پایداری جهان سبز برداریم.
دوشنبه, ۲۱ فروردین
ادبیات دیگر «ادبیات دیگر» تعریفی است که ناشر یا نویسنده برای داستانک‌های این کتاب انتخاب کرده است، زیرا نویسنده در این کتاب سعی کرده طور دیگری به قصه‌ها و ضرب‌المثل‌های قدیمی نگاه کند: قصه‌هایی مثل بز زنگوله پا، مسابقه‌ی خرگوش و لاک‌پشت، لک‌لک و روباه، تمساح و گنجشک و ضرب‌المثل‌هایی مثل «چاه کن همیشه ته چاه است» و...
چهارشنبه, ۲۵ اسفند
ما هر روز خبرهای فراوانی در زمینه محیط زیست و آلودگی آن در رسانه ها، می خوانیم. هرچند تا کنون جنبش های گوناگونی برای حفاظت از محیط زیست در سراسر کره زمین به راه افتاده اند، گزارش ها نشان می دهند که اوضاع زندگی تمام موجودات زنده زمین، هر چه بیش تر رو به سختی می رود. 
چهارشنبه, ۲۵ اسفند