کتاب «شناخت از راه بازی» شامل پانزده کارگاه بازی درمانی برای کودکان ۷ تا ۱۲ سال و دوازده کارگاه بازی درمانی برای گروه سنی ۱۳ تا ۱۶ سال است. هدف نخست این کارگاههای ایجاد حس رقابت، تقویت قدرت بیان است.
کتاب «شناخت از راه بازی» در سال ۱۹۹۳ از سوی نمایندگان کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان در بلگراد تدوین و منتشر شده و از آن زمان تا کنون مورد استفاده و آزمایش چندین کشور در جهان قرار گرفته است. هدف از تهیه این کتاب کمک به کودکان، به ویژه کودکان در بحران و پاسخگویی به نیازهای فوری آنهاست تا با آموختن بازیهای گوناگون به تبادل عاطفی و بیان روشن احساسات خود بپردازند و در نهایت از این راه بتوانند تشویشهای ناشی از آسیبهای عاطفی را در خود فرو نشانند و با امید به آینده بنگرند.
نویسندگان این کتاب کارگاههای خود را بر پایه روش «رشدی – روانی» یعنی بازی، تجربه، شناخت و رشد بنا کردهاند. این کتاب شامل کارگاههای بازی درمانی برای کودکان و نوجوانان در دو گروه سنی ۷ تا ۱۲ سال و گروه سنی ۱۳ تا ۱۶ سال است که هدف نهایی آنها کسب تجربههای درونی مهم توسط کودکان و نوجوانان است.
موضوع اصلی کارگاههای کودکان (۷ تا ۱۲ سال) گسترهای از تجربههاست. تجربههای نامحسوس مثل: آشنایی با یک شی، جستوجوی راه حلهای ممکن برای دشواریهای خاص زندگی، بررسی یک وضعیت از دیدگاههای گوناگون، ارتباط دادن دیدگاههای شخصی افراد با یکدیگر، هدایت تخیل، آشنایی با بدن و احساسهای خود، شناخت برخی ناهم سازیهای معمول آگاهی، از تفاوتهای اندک میان اقدامهای عمدی و غیرعمدی، شعور و شناخت اخلاق، آموختن تجزیه و تحلیل مسائل و بررسی اجزای آن، گزینش عناصر مهم پدیدهها، انتخاب ایدهها از راه روشهای غیرشفاهی.
موضوع اصلی کارگاههای نوجوانان (۱۳ تا ۱۶ سال) به طور طبیعی پیچیدهتر است. این موضوعها شامل توانایی ارائه واقعیت از راههای مختلف، شناخت راههای انتقال و تغییر شکل اطلاعات، همکاری در حل دشواریهای همسان و تمرین در رویارویی با دیدگاههای افراد دیگر و گفت وگوی پیرامون آن، شناخت حالت روانی اشخاص دیگر، تفاوت های شخصیتی افراد، کشف راههای رسیدن به راه حل برای مشکلات دشوارتر و برقراری سیستمهای خاص ارتباطی است.
هر کارگاه افزون بر توصیف روش سازماندهی، شامل رهنمودها و هشدارهای لازم است. ارزشمندی این کتاب در آن است که بنیان مفهوم کلی این کارگاهها بر پایه بررسیهای مستقیم روانشناختی به دست آمده از کودکان پناهنده در سال ۱۹۹۳ بوده است.
ترجمه فارسی این کتاب نخستین بار با نام «شناخت از طریق بازی» در سال ۱۳۷۶ توسط نمایندگی کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در ایران منتشر شد و هم از سوی پناهندگان هم از سوی مربیان و دستاندرکاران آموزش و پرورش با استقبال چشمگیر رو به رو شد. با تمام شدن نسخههای چاپ شده این کتاب، برای پاسخگویی به نیازهای جامعه آموزشی و پرورشی ایران به ویژه گروههایی که با کودکان در بحران کار میکنند، انتشارات موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان با اجازه کمیساریای عالی پناهندگان این کتاب را با ویرایش تازه منتشر کرده است.
درباره مترجم کتاب «شناخت از راه بازی»
زهره قایینی یکی از فرهنگیان و مترجمان ایرانی، کارشناس ارشد کتابداری، کارشناس ادبیات کودکان، عضو شورای کتاب کودک و یکی از پایه گذاران موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان است. قایینی پس از پایان تحصیلات دانشگاهی در یک دوره زمانی به عنوان آموزگار روستا و سپس به عنوان مترجم در یونیسف ایران کار کرده است.
پیش از همکاری در پژوهش و نگارش مجموعه کتابهای مرجع تاریخ ادبیات کودکان ایران مدتی در نشریههای گوناگون به نوشتن مقاله، ترجمه و ویراستاری سرگرم بوده و چندین کتاب ترجمه از او منتشر شده است.
در کارگاههای سالانه ادبیات کودکان در شورای کتاب کودک، تدریس تاریخ ادبیات کودکان ایران و تصویر در کتابهای کودکان را بر عهده دارد. زهره قایینی در گستره ادبیات کودکان در سه حوزه تاریخنگاری، شناخت تصویر و تصویرگری و ترجمه متون تئوریک و داستانی تخصص دارد و آثاری را هم برای کودکان ترجمه کرده است.
مجموعه «اما»، «زمانه صلح»، «صحرا زیستگاه ماست»، «پرنده قرمز»، «فراتر از یک رویا» و «همایش پرندگان»، «تصویرگری کتابهای کودکان: تاریخ، تعریف، گونهها»، «شناخت از طریق بازی»، «خواندن با نوزاد و نوپا: چگونه به نوزاد و نوپای خود کمک کنیم تا دنیای واژههارا کشف کند؟» از دیگر آثار اوست. او چندین اثر نیز با همکاری افراد دیگر ترجمه کرده است مانند «حقوق کودک را بشناسیم و با آن زندگی کنیم» و «شناخت ادبیات کودک از روزن چشم کودک».