- از دانش آموزان بخواهید هر کدام یک موضوع را که برای پژوهش مناسب می دانند انتخاب کنند. برای آن ها توضیح دهید که می توانند با توجه به سرگرمی ها و علاقه ی ویژه ی خود، موضوع انتخاب کنند. برای این کار باید خلاقیت فکری داشته باشند. موضوع شان باید واقعی و قابل پژوهش باشد. به دور و برشان به دقت نگاه کنند، مشاهدات روزمره ی خود را با سوال های کنجکاوانه (چه علتی دارد که؟...) به موضوع پژوهش تبدیل کنند، مثلا کسی می گوید:"به پدرش رفته، چپ دست است"، شما فکر می کنید چند درصد چپ دست هستند؟ بیشتر پسرند یا دختر؟ چپ دست ها چه مشکلاتی دارند؟ درباره ی این موضوع می توانید یک مقاله ی تحقیقی تهیه کنید یا در پایان به موضوع "انتقال ویژگی های ذاتی از پدر و مادر" برسید. موضوع ها را روی تخته ی کلاس بنویسید. از دانش آموزی که موضوع را مطرح کرده است، بپرسید آیا به این موضوع علاقه دارد؟ چه تجربه های پیشینی داشته که این موضوع را انتخاب کرده است؟ بعد از شنیدن توضیحات دانش آموز از او بپرسید که فکر می کند امکان انجام این پژوهش وجود دارد؟ چه مشکلاتی را سر راه این پژوهش پیش بینی می کند؟
- در گفت و گو با دانش آموزان، محدود و متمرکز کردن هر موضوع را به آن ها بیاموزید. برای این کار چند موضوع گسترده به دانش آموزان بدهید و از آن ها بخواهید آن ها را محدود کنند و بعد موضوعات محدودی بدهید و از آن ها بخواهید چند موضوع گسترده که شامل آن موضوع محدود می شود را ذکر کنند، مثلا سعدی: شاعران سده ی هفتم، ادبیات اندرزی، شعر فارسی و... بعد از انتخاب موضوع باید آن را توصیف کنند.
- دانش آموزان می توانند در مجلات علمی هم به جست وجوی موضوع بپردازند. این مجلات مطالب جالبی دارند که پرسش هایی را در ذهن آن ها ایجاد می کنند: مقاله ای درباره ی مارها شما را به این سوال می رساند که چرا مارها در سرما بی حس می شوند؟
- از میان کتاب های پروژه های علمی یا آزمایش های علمی، و منابع و پایگاه های اینترنتی مناسب هم می توان موضوع انتخاب کرد.
- در توصیف موضوع باید به این سوالات جواب داده شود: پژوهش درباره ی چه کس یا کسانی انجام می شود؟ چه چیزهایی مورد تحقیق قرار می گیرند؟ پژوهش چگونه انجام می شود؟ در کجا و چه محدوده ای و در چه زمانی؟
- از دانش آموزان بخواهید با توجه به موارد بالا برای جلسه ی بعد موضوع مناسبی برای پژوهش انتخاب، و آن را توصیف کنند. فرصت دهید آن ها را در کلاس بخوانند و اصلاح کنند.
گزینش موضوع پژوهش دانش آموزی
موزه کودکی ایرانک
