نخستین جایزه «یادبود توران میرهادی» برای مروجان علم در بین کودکان انجمن ترویج علم به «ثریا قزل ایاغ» برای تلاش مسئولانه، هدفمند، همه‌جانبه، انسانی و اخلاقی در حوزه پژوهش و آموزش ادبیات کودکان برای علاقه‌مند کردن کودکان به علم و گسترش ترویج خواندن اهدا شد.
انجمن ترویج علم ایران جایزه «یادبود توران میرهادی» برای مروجان علم در بین کودکان را در سال ۱۳۹۶ را به پاس یک عمر تلاش توران میرهادی در راه ترويج علم و آگاهي پایه‌گذاری کرد. این جایزه به افراد و گروه‌های مردم‌نهادی که در حوزه ترویج علم فعالیت می‌کنند اعطا می‌شود.
در زیر متن سخنرانی ثریا قزل ایاغ را در مراسم دریافت این جایزه می‌خوانید:
به نام آنکه جان را فکرت آموخت
با سلام و عرضِ ارادت به محضر اساتیدِ ارجمند و حضارِ محترمِ دوستدارِ علم، اجازه می‌خواهم در روز کتاب و کتابخوانی و کتابدار، مراتبِ قدردانی خود را به پیشگاه هیاتِ داوران به خاطر دیدنِ تلاش‌های یک دانش‌آموخته کتابداری با تخصصِ کتابخانه‌های کودکان تقدیم دارم. شما مروج علم هستید و ما مروج کتاب و خواندن و آگاهی...
حرفه شریفِ باستانیِ کتابداری از زمانی آغاز شده است که خطی بر سنگ نوشته‌ای، لوح گلینی، پاره پوستی، پاپیروس یا کاغذی، یا هر وسیله دیگری ثبت شد. ما گرِدآورندگان، نظم‌دهندگان و حافظانِ دانشِ مکتوب بشری هستیم و رابطِ بین این دانش و مردم.حتی در جامعه‌ای که اگر یک روز، تمامِ کتابخانه‌هایش را ببندند، آب از آب تکان نمی‌خورد و برداشتِ عمومی از کتابدار، موجودِ بیکاره‌ایست که فقط می‌نشیند و کتاب می‌خواند و در آگهی‌های استخدام، نامِ او را پس از انباردار می‌آورند!
«وفا کنیم و مَلامت کشیم و خوش باشیم که در طریقتِ ما کافریست، رنجیدن»
کارِ ما، کار با آراء و عقاید، با ابزارها و با مردم است و بزرگترین دغدغه ما «کتاب برای همه» و این همه واقعا یعنی همه! زن و مرد، کودک و نوجوان و سالمند، شهری و روستایی، سالم و بیمار، آزاد و زندانی، کم‌سواد و علامه دَهر و حتی بی سواد! تحققِ این آرمان برای ما به منزله فراهم آوردنِ امکانِ «زِ گهواره تا گور دانش بجوی است» نه دانشِ مدرسه‌ای، بانکی و بسته‌بندی شده، بلکه آموزشِ مداوم است، دانشی انتخابی در هر موضوعی که بخواهی و با هرآهنگی که حرکت کنی! زیرا بر این باوریم که «جهان از آنِ کسانیست که می‌خوانند!» مرا می‌بخشید، نزدیک به نیم قرن کار کردن برای کودکان، آرزوهایم را هم کودکانه کرده است. کاش جایزه به رنج‌هایی داده می‌شد که هر انسانی برای آنچه انجام داده، کشیده است!!! کودکانه است؟ اما به گفته شازده کوچولو «آنچه اصل است، از دیده پنهان است.» سال‌ها قبل، کتابی را برای نوجوانان ارزیابی می‌کردم با عنوانِ «رنج‌های آلبرت اینشتین». یکبار خواندنش کافی بود اما آن را دوبار خواندم! اینشتینِ بزرگ، فیزیکدانِ برجسته، نظریه‌پردازِ نظریه نسبیت، برنده جایزه نوبل! و اینهمه رنج؟! پیش از آنچه که دستاوردهایش را ستایش کنم، بر رنج‌هایش گریستم!
آنچه ما از تلاش‌های یک انسان می‌بینیم، نوکِ کوه یخ است و آنچه از دیده پنهان است، کوهِ عظیمِ رنج‌های اوست!
تصور کنید با رویای کتابخانه‌های آباد برای مدارسِ سرزمینم، پا به میدان گذاشتم و اُفتان و خیزان در سنگلاخ راه پیمودم و اکنون که آردها را بیخته و الکم را آویخته‌ام، در حالی صحنه را ترک می کنم که به دلیلِ یک نظام آموزشیِ ناکارآمد، غیر پویا و بانکی، که هرگز کتابخانه را به عنوانِ یکی از ارکانِ آموزش در مدرسه نپذیرفته و نسل پشتِ نسل، فرصتِ طلاییِ متمرکزترین نیروی بالقوه باسواد این سرزمین یعنی کودکان و نوجوانان را (دستکم به مدت ۱۲ سال) برای تجربه کردنِ آموزشی انسانی، زنده، پویا و خلاق از آن‌ها سلب کرده و تنها هنرش معتاد کردنِ آن‌ها به تک کتابِ درسی و بیماریِ رقابت و تست زدن و کنکور است، بزرگترین رنجِ من و همکارانِ کتابدارِ من است...
آرزو دارم در آینده، کسی یا کسانی در اینجا بایستند و بابتِ توانایی‌شان در قانع کردنِ این نظام به پذیرشِ کتابخانه به عنوان یکی از ارکانِ مهمِ آموزش، به دریافتِ جایزه نائل آیند. چرا که مدرسه و کتابخانه از نظرِ تاریخی همواره مُلازمِ هم بوده‌اند و هستند و آموزشِ خلاق و انسان‌ساز، بدونِ غُور در گستره دانش بشری، ناممکن است.
سپاسگزارم ثریا قزل ایاغ ۲۴ آبان ۱۳۹۷
