شقایق قندهاری هستم، و هجدهم دی ماه ۱۳۵۵ در تهران به دنیا آمدم؛ در خانواده‌ای فرهنگی. ما کتابخانه بزرگی در خانه داشتیم. یادم است هر وقت حوصله‌ام سر می‌رفت، به سراغ کتاب‌ها می‌رفتم و سعی می‌کردم یک چیزی بخوانم، گرچه به دلیل سن کمی که داشتم خیلی وقت‌ها متوجه نمی‌شدم چی دارم می‌خوانم.
مادرم مرتب برایم کتاب می‌خرید و من خیلی زود با مجله کیهان بچه‌ها آشنا شدم که فکر می‌کنم آن زمان شاید تنها مجله جدی موجود برای بچه‌ها بود. خوب یادم است که هر هفته منتظر بودم سه‌شنبه بشود تا با مادرم بروم دم دکه روزنامه‌فروشی و مجله هفتگی کیهان بچه‌ها را بخرم. راستش بیش‌تر مطالبش را می‌خواندم، ولی داستان‌های دنباله‌دارش را با جدیت دنبال می‌کردم. در این بین اگرچه در زمان ما این تنوع عظیم و حیرت انگیز امروزی در زمینه کتاب کودک و نوجوان نبود، در میان آثار تألیفی مجموعه قصه‌های خوب برای برای بچه‌های خوب زنده‌یاد مهدی آذریزدی را خواندم. مادرم مشوق خیلی جدی من برای کتاب‌خوانی بود و افسانه‌های جهان و دیگر کتاب‌های داستان‌هایی که برای بچه‌ها موجود بود، مرتب برایم می‌خرید.
تصور می‌کنم وقتی مادرم که خودشان هم معلم بودند، به مناسبت روز معلم برای معلم کلاس اول دبستان من یک رمان خرید، و قبل از رسیدن روز موعود و هدیه دادن آن به خانم معلمم خودش آن را برایم خواند، خیلی جدی‌تر به علاقه‌ام به داستان پی بردم.
وقتی در نوجوانی با خانواده‌ام در کشور انگلیس بودم، عضو دو کتابخانه خیلی عالی بودم و مدام کتاب‌های داستان مناسب سن خودم را می‌خواندم، و البته همه هم به زبان انگلیسی. وقتی داستان خواهر گمشده، نوشتهٔ ویویان آل‌کوک را خواندم، داستان عاطفی و شخصیت‌های نوجوانش خیلی من را تحت تأثیر قرار دادند، به طوری که تصمیم گرفتم با همان زبان فارسی دوازده سالگی‌ام کتاب را ترجمه کنم تا بچه‌های دیگر و هم‌سن و سال‌های خودم هم آن داستان زیبا را بخوانند.
همین قضیه باعث شد که با علاقه بیش‌تری کتاب بخوانم و در نهایت تصمیم گرفتم برای این‌که بتوانم به صورت اصولی و حرفه‌ای یک مترجم ادبی خوب بشوم، در دانشگاه هم در رشته زبان و ادبیات انگلیسی ادامه تحصیل بدهم.
از سال آخر دبیرستان با نشریه آفتابگردان، ضمیمه همشهری، به عنوان خبرنگار و مترجم، همکاری کردم. در ادامه و با شروع تحصیل در دانشگاه برای ماهنامه کتاب ماه کودک و نوجوان مقاله‌های مربوط به حوزه ادبیات کودک و نوجوان در کشورهای مختلف جهان را ترجمه کردم که امیدوارم روزی بتوانم این مجموعه مفصل را در قالب یک کتاب به مخاطبان علاقه‌مند این زمینه ارائه بدهم. به دلیل علاقه‌ام به نقدادبی، آن زمان برای کتاب ماه کودک و نوجوان نقد کتاب هم می‌نوشتم و تا چند سال در مطبوعات فعال بودم. سال‌ها بعد سردبیر نشریه نوجوان زمزم بودم که به زبان انگلیسی منتشر می‌شد و تجربه متفاوتی بود.
هم‌زمان با تحصیل در دوره کارشناسی چند رمان نوجوان ترجمه کردم، گرچه کم‌کم به ادبیات بزرگسال هم خیلی علاقه‌مند شدم و چند سالی که گذشت، به عنوان یک مترجم کتاب تمام وقت زمانم بین ترجمهٔ ادبیات کودک و نوجوان از یک سو و ترجمه ادبیات بزرگسال، از سوی دیگر، تقسیم شد و همیشه دلم بین این دو حوزه تپیده و هرگز نتوانستم از هیچ‌کدامشان دل بکنم و واقعاً به هر دو زمینه تعلق خاطر زیادی دارم.
از سال ۱۳۷۴ که نخستین رمان نوجوانم به صورت کتاب منتشر شد، تاکنون رمان‌های زیادی برای بچه‌ها ترجمه کرده‌ام و جایزه‌های مختلفی برای آثارم کسب کرده‌ام. برخی از رمان‌های نوجوانم را حتی مخاطبان بزرگسال هم خیلی دوست دارند و به خوبی می‌شناسند؛ مانند رمان نوجوان عروسک پدر، خانه خودمان، سه‌گانهٔ سیاه‌دل و...
هنوز هم سعی می‌کنم با دقت و وسواس خاصی اثری را برای ترجمه انتخاب کنم و احساس می‌کنم مسئولیت سنگینی بر دوش دارم؛ به خصوص وقتی مخاطب کتاب کودک و نوجوان است و قرار است ذائقه ادبی‌اش در این دوره سنی پرورش پیدا کند.
راستی، از حدود ده سال پیش از زبان فارسی هم به انگلیسی ترجمه می‌کنم، و سعی کردم در این عرصه هم حضورم مفید باشد. برای مثال رمان‌های هستی و زیبا صدایم کن فرهاد حسن‌زاده را به انگلیسی ترجمه کردم؛ همین طور هم مجموعه سه جلدی قصه‌های کوتی‌کوتی از همین نویسنده.
در این سال‌ها با ناشرهای مختلفی همکاری داشتم؛ افق، کانون پرورش فکری کودک و نوجوان، پنجره، مبتکران (میچکا)، شکوفه امیرکبیر و....
کتابشناسی:
- خواهر گمشده، نوشته ویویان آل‌کوک، کتاب نیستان، ۱۳۷۴
- خانه مرموز، نوشته جین بوکر، نشر کیانوش در ۱۳۷۸ و بعد شکوفه امیرکبیر، از ۱۳۸۸
- برادران رایت، کوائنتین رینولدز، نشر کیانوش، ۱۳۷۸
- الماس، پاشوکنی پندا، کیانوش، ۱۳۷۸
- قصه‌های جزیره، لوسی ماد مونت گومری (در سه جلد و با همکاری چیستا یثربی و نسیم سلطان زاده)، انتشارات نامیرا، ۱۳۷۹- ۱۳۸۲
- عروسک پدر، پاتریشیا کالورت، نشر سراج ۱۳۸۰ و بعد شکوفه امیرکبیر
- شهر زنبوران، تاماس کنیلی، نشر افق، ۱۳۸۲
- فرزندان معجزه، ژاکلین وودسون، منادی تربیت، ۱۳۸۳
- خانه خودمان، سینتیا کادوهاتا، نشر افق ۱۳۸۵
- دستگاه موزسازی، الکساندر مک کال اسمیت، نشر چشمه (کتاب‌های ونوشه)، ۱۳۸۷
- دستگاه لطیفه‌گو، الکساندر مک کال اسمیت، نشر چشمه (کتاب‌های ونوشه)، ۱۳۸۷
- تصویرگری کتاب کودک- خلق تصویر برای کتاب، مارتین سالزبری، کانون پرورش فکری کودک و نوجوان، ۱۳۸۷
- راهنمای نگارش فیلم نامه سینمایی انیمیشن، ماریلین وبر، کانون پرورش فکری کودک و نوجوان، ۱۳۸۸
- سوفی شش ساله، دیک کینگ اسمیت، نشر پنجره، ۱۳۸۸
- سوفی هفت ساله، دیک کینگ اسمیت، نشر پنجره، ۱۳۸۸
- سوفی روی زین اسب، دیک کینگ اسمیت، نشر پنجره، ۱۳۸۸
- ساحل جادویی، کراکت جانسون، کتاب نیستان، ۱۳۸۸
- صد دست لباس، الینور استیس، کتاب نیستان، ۱۳۸۹
- فراری، کیت گری، کتاب نیستان در ۱۳۹۰ و انتشارات مدرسه در ۱۳۹۷
- سیاه دل (جلد اول رمان سه گانه)، کورنلیا فونکه، کانون پرورش فکری کودک و نوجوان، ۱۳۸۸
- طلسم سیاه دل (جلد دوم سه‌گانه)، کورنلیا فونکه، کانون پرورش فکری کودک و نوجوان، ۱۳۹۳
- مرگ سیاه دل (جلد سوم سه‌گانه)، کورنلیا فونکه، کانون پرورش فکری کودک و نوجوان، ۱۳۹۵
- آیدابی و نقشه‌های او برای به اوج رساندن شادی، دوری از فاجعه و (احتمالاً) نجات جهان!، کاترین هانیگان، منادی تربیت، ۱۳۹۰
- شیر آلن، کراکت جانسون، کتاب نیستان، ۱۳۹۰
- مجموعه بچه دست و پا چلفتی (شش جلد نخست)، جف کینی، نشر پنجره، ۱۳۸۹ – ۱۳۹۲
- بازی با اشباح، کیت گری، نشر پنجره، ۱۳۹۱
- نینای شیطون، ژولیت میکل برگ، مبتکران، ۱۳۹۴
- فارغ التحصیلی جیک مون، باربارا پارک، کانون پرورش فکری کودک و نوجوان، ۱۳۹۵
- هارولد و مداد رنگی بنفش، کراکت جانسون، شب‌های سپید، ۱۳۹۶
- داستان باورنکردنی هارولد، کراکت جانسون، شب‌های سپید، ۱۳۹۶
- سفر هارولد به آسمان، کراکت جانسون، شب‌های سپید، ۱۳۹۶
- سیرک هارولد، کراکت جانسون، شب‌های سپید، ۱۳۹۶
- چطوری ستاره‌ای را بگیریم که دارد می‌افتد؟، هایدی هوارث، کتاب پارک، ۱۳۹۷
- گربه لوسی و پرنده‌های رنگارنگ، آنتونی هیل، کتاب پارک، ۱۳۹۷
در دست چاپ:
- شجاع مثل تو، جیسون رینولدز، نشر افق ۱۳۹۸
- هرمان، لارس سابی کریستنسن، کانون پرورش فکری کودک و نوجوان، ۱۳۹۸
- رها مثل آفتاب، کریستینا کیلبورن، نشر آفرینگان، ۱۳۹۸
- با عشق، الا، کث هو، نشر ایرانبان، ۱۳۹۸
از میان آثاری که از زبان فارسی به انگلیسی ترجمه کرده‌ام:
- Hasti, Farhad Hassanzadeh, Institute for the Intellectual Development of Children & Young Adults
- Call Me Ziba, Farhad Hassanzadeh, Institute for the Intellectual Development of Children & Young Adults
- The Kooti Kooti Tales, Farhad Hassanzadeh, Institute for the Intellectual Development of Children & Young Adults
- he Story of Two Lonely Turtles, Mostafa Rahmandoost, Institute for the Intellectual Development of Children & Young Adults
- The Story of Ahmad & Clock, Fereshteh Taerpour, Institute for the Intellectual Development of Children & Young Adults
- Three Equal Parts, Marjan Keshavarzi Azad, Grandir (published in France in English & French)
- The Riddle of the Blue-Head Moon, Mehdi Rajabi, Elmi-Farhangi
- Don’t Cry Your Heart Out, Mehdi Rajabi, Elmi-Farhangi
- Sara, the Apple Jam and the River, Seyed Navid Seyed Ali Akbar, Elmi-Farhangi
- Open Eyes, Arash Sadegh Beigi, Elmi-Farhangi
- Fairies’ Diaries, Kambiz Derambakhsh, Ofogh
- When for the First Time, Kambiz Derambakhsh, Saless
افتخارات
- ۱۳۷۷: برنده جایزه بهترین ترجمه در نشریات «پوپک و سلام بچه‌ها» برای ترجمه رمان نوجوان «خواهر گمشده» نوشته ویویان آل کوک
- ۱۳۸۱: معرفی به عنوان یکی از بهترین مترجمان در بخش ترجمه توسط «شورای کتاب کودک» به خاطر ترجمه رمان نوجوان نعروسک پدر» نوشته پاتریشیا کالورت
- ۱۳۸۱: برنده جایزه تقدیری از «کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» برای ترجمه رمان نوجوان «عروسک پدر» و معرفی اثر به عنوان «کتاب تقدیری»
- ۱۳۸۶: جایزه بهترین ترجمه توسط نشریات «پوپک و سلام بچه‌ها» برای ترجمه رمان نوجوان «خانه خودمان» نوشته سینتیا کادوهاتا
- ۱۳۸۸: برنده جایزی تقدیری کتاب فصل برای ترجمه کتاب «راهنمای نگارش فیلم‌نامه سینمایی انیمشین» نوشته مارلین وبر در فصل بهار
- ۱۳۸۸: برنده جایزه در جشنواره مطبوعات کودک و نوجوان در بخش نشریات خارجی در کانون پرورش فکری کودک و نوجوان
- ۱۳۸۹: برنده جایزه تقدیری کتاب سال جمهوری اسلامی ایران برای ترجمه کتاب «راهنمای نگارش فیلم‌نامه سینمایی انیمشین» – بهمن ۱۳۸۸ و کتاب هفته ۱۳۸۹
- ۱۳۸۹: برنده جایزه تقدیری کتاب فصل بهار ۱۳۸۹ برای ترجمه رمان نوجوان «سیاه دل» نوشته کورنلیا فونکه.
- ۱۳۹۰: برنده جایزه تقدیری در جشنواره کتاب‌های کمک آموزشی رشد برای ترجمه کتاب «تصویرگری کتاب کودک» در کانون پرورش فکری کودکان و نوجونان
- ۱۳۹۲: برگزیده جایزه جهانی کتاب سال برای ترجمه فارسی به انگلیسی رمان «محمد» نوشته ابراهیم حسن بیگی