چارلز دیکنز یکی از پر طرفدارترین رمان نویسان دوره ی ویکتوریا با نام مستعار «باز» (Boz) است. رمانها و داستانهای کوتاه دیکنز در طول تاریخ جاودانه شدهاند، زیرا در همهی دوران خوانندگان خود را داشته و بارها و بارها این آثار بازچاپ شدهاند.
چارلز دیکنز در هفتم فوریهی سال ۱۸۱۲ در لندپورت، پورتسمت در همشایر انگلستان زاده شد. او فرزند دوم ازهشت فرزند جان دیکنز، کارمند نیروی هوایی بود. او از دوران کودکی خود به تلخی یاد میکند. والدین چارلز نسبت به او بی توجه بودند و این مسئله او را بسیار آزار میداد. چارلز بیشتر وقت خود را بیرون از خانه و با خواندن کتابهای گوناگون به ویژه رمانهای توبایس اسمالیت وهنری فیلدینگ میگذراند.
خانوادهی دیکنز درآمد متوسطی داشتند و چارلز توانست در مدرسهی خصوصی درس بخواند. اما با از دست رفتن ثروت و زندانی شدن پدر، چارلز مجبور شد در۱۲ سالگی از خانواده جدا شود و برای گذران زندگی در کارخانه کار کند.وضعیت كاری سخت وبدون نظارت، رفتار اغلب ظالمانهی كارفرمایان كارخانهها به ویژه با كودكان بر روحیهی دیكنز اثری ژرف گذاشت و از او اصلاح طلبی پر شور ساخت.
او به اصلاح اجتماعی و بهسازی وضعیت كارگران باور داشت. سرانجام با همهی سختیها، چارلز به آكادمی ولینگتون راه یافت. دیکنز ابتدا به عنوان کارمند در یک دفتر وکالت آغاز به کار کرد و سپس در سال ۱۸۳۴ به عنوان یک خبرنگار سیاسی به تجربه اندوزی پرداخت که حاصل آن دوران اثری است به نام «طرحهای نوشته شده توسط باز» که در سال ۱۸۳۶ چاپ شد و منجر به انتشار نخستین رمانش به نام «نوشته های پیکویک» در مارس ۱۸۳۶ شد.
بسیاری از آثار دیکنز نخست در قالب داستانهای دنباله دار - چنان که در آن دوران رایج بود- درنشریهها چاپ شدهاند. تجربههای او از دوران گوناگون زندگیش در داستانها و مقالههایش بازتاب یافتند و آزردگی ناشی از وضعیت خود و مردمان طبقه ی كارگر، یكی از درونمایههای اصلی آثار اواست. دیکنز از دورهی اندوهبار جوانی، در داستان مورد علاقهاش، «دیوید كاپرفیلد»، كه زندگینامهی خود نوشت او نیز به شمار میآید یاد كرده است : «من نه پند دهنده ای داشتم، نه تشویقی، نه دلگرمی ای، نه یاری، نه حمایتی، نه مهربانی از سوی كسی كه بتوانم به یاد بیاورم.» اگرچه بیشتر رمانهای شناخته شدهی چارلز دیکنز برای بزرگسالان نوشته شدهاند، اما نوجوانان از خوانندگان پرو پا قرص آثار او بودهاند.
داستانهای نام آشنایی همچون «آرزوهای بزرگ»، «سرود کریسمس»، «الیور تویست» و «دیوید کاپرفیلد» دیکنز به طور ویژه برای کودکان آفریده نشدهاند و تنها بخشهایی از این داستانها برای کودکان مناسب سازی شدهاند. اما نوجوانان در طول سالها این آثار را از آن خود کردهاند و به خواندن کامل داستانها علاقه نشان دادهاند.
قصههای مورد علاقهی دوران كودكی دیكنز، قصههای پریان بود و او گاه در رمانها و نوشتههایش از آنها سود جسته است. چارلز افزودن پیامهای اخلاقی به قصهها را محكوم میکرد. كار بزرگ او در زمینه ادبیات كودكان «تاریخ انگلستان برای كودک» است كه در ۳۹ اپیزود از ۲۵ ژانویه ی ۱۸۵۱ آغاز و در دهم دسامبر ۱۸۵۳ پایان یافت و بین سالهای ۱۸۵۲ تا ۱۸۵۴ در سه جلد به چاپ رسید.
دیكنز دست كم از سال ۱۸۴۳، دربارهی نوشتن آن فكر میكرد . او برای نوشتن این اثر از «تاریخ انگلستان» نوشته ی فوماس کیتلی ( ۱۸۳۷-۱۸۳۹) و «تاریخ مصور انگلستان» نوشته چارلز نایت ( ۱۸۳۷- ۱۸۴۰) استفاده كرده، اما بخشهای نخست این اثر از «تاریخ بریتانیای كبیر» نوشتهی دیوید هیوم (۱۷۵۴- ۱۷۶۱) بر گرفته شده است. متن پیچیده این کتاب مطالعهی آن را برای بزرگسالان نیز دشوار میکند. از آثار او اقتباسهای بسیاری شده است و موزهها و جشنوارههای فراوانی برای او و آثارش در شهرها وکشورهای گوناگون برپا می شود. بانک انگلستان ازسال ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۳ تصویر چارلز دیکنز را بر روی اسکناسهای ۱۰ پوندی چاپ کرد. چارلز دیکنز در سال ۱۸۷۰ در پی بیماری در گذشت.
بیشتر آثار چارلز دیکنز به فارسی برگردنده شده است. برای آگاهی از پیشینهی برگردان آثار این نویسنده میتوانید به ایرانک سر بزنید.