سگ سانان قدیمیترین دوست و همدم انسان در طول تاریخ هستند. آشنایی با گونههای پستانداران ایران و ایجاد علاقه به جانوران و میراث طبیعی و همچنین از میان بردن ترس و باورهای نادرست درباره برخی ازجانوران از اهداف کتاب است. در بخش نخست گرگ خاکستری و سایر اعضای خانواده یعنی شغالها و روباههایی که در ایران زندگی میکنند معرفی و در بخش دوم به سگسانان اهلی ایران و شرایط زندگی، خاستگاه، پیشینه تاریخی، کارایی و چگونگی پرورش و نگهداری هر یک از انواع بومی آنها پرداخته میشود.
بخش آخر کفتارها اگر چه جزو سگ سانان نیستند ولی به سبب شباهتهای ظاهری در این کتاب معرفی میشوند. تصاویر کتاب توسط ۲۳ عکاس حرفهای گرفته شده است.
اثر مرجعی با تصاویری زیبا، مقدمه، شیوه استفاده، واژه نامه، نمایه و کتابنامه است.
جلد اول این اثر که به گربهسانان ایران پرداخته است، توانست جایزه کتاب سال ۱۳۸۹ را از آن خود کند.
یک دایرةالمعارف خواندنی
کتاب سگسانان و کفتارها، دومین مجلد از مجموعهی ششجلدی پستانداران ایران است. این مجموعه که علی گلشن، متخصص علوم دامی و محیطزیست، مشغول تهیه و تدوین آن است، به کندی و با وسواسی علمی منتشر میشود. مجموعهای که خواننده را به یاد آثار ماندگار اسکندر فیروز و محمد لطیفی درباره گونههای جانوری ایران میاندازد. جلد نخست این مجموعه با نام گربهسانان پنج سال پیش منتشر شد و مجلدات بعدی نیز که هر کدام به بخشی از زیرشاخههای پستانداران ایران میپردازند، در دست تهیه هستند.
این کتاب در سه قسمت کلی به سگسانان وحشی، سگسانان اهلی و کفتارها میپردازند. در هر کدام از این قسمتها، گونههای مختلفی که در ایران وجود دارند معرفی شدهاند. این معرفی شامل گستره وسیعی است از اطلاعات زیستشناختی، پراکندگی جغرافیایی، خصوصیات هر گونه، سابقه فرهنگی برخورد با این حیوانات، پیشینه آنها در متون و اسناد کهن و باورها و رسوم اقوام ایرانی، تمامی این بخشها مزین به تصاویری گیرا و گویا هستند که در قطع بزرگ و بر روی کاغذ گلاسه چاپ شدهاند.
نکات بسیاری در این کتاب هست که آن را از آثار مشابه متمایز میکند. اطلاعات دقیق و جامع علمی به روشنی نشاندهنده عمق دانش مؤلف درباره موضوع است. گذشته از این که نویسنده اطلاعات موجود درباره این حیوانات را جمعآوری کرده است، کتاب متکی به پژوهشی دستاول و کمنظیر درباره تاریخچه گونههای حیوانی مختلفی است که به آنها پرداخته شده است.
همه این موضوعات با زبانی روشن و سلیس بازگو شدهاند. عکسهایی که از این گونههای مختلف و متعدد گرفته شده، همه (جز در مورد گونه کمیاب روباه ترکمنی) تصایری هستند که عکاسان حرفهای مختلف برای همین کتاب تهیه کردهاند و کیفیت هنری، کیفیت چاپ و کاغذ به کار رفته در کتاب، به این تصاویر بینظیر ارزشی دوچندان بخشیدهاند.
فصول مربوط به گونههای مختلف یکدست هستند و در نهایت هر بخش را به مدخل دایره المعارفی شبیه میکنند که خواننده را از رجوع به آثار دیگر بینیاز میکنند. به علاوه این کتاب، مانند هر کتاب آموزشی ارزشمند، دارای فهرست، نمایه و فرهنگ اصطلاحات مفصلی است که به شیوهای دقیق و کارآ تنظیم شدهاند. مجموع این دلایل کتاب را به اثری یکه و ماندگار در میان کتابهای آموزشی کودک و نوجوان بدل کرده است.