امسال «ماریت تورن کویست» (Marit Tornqvist) تصویرگر و نویسندهی برجستهی هلندی، بههمراه «زیهو یونگشین» از چین، دو دریافتکننده نخستین دورهی «جایزهی آیرید (IRead)» بودند. این جایزه را «بنیاد آیرید شنژن» با همکاری «دفتر بینالمللی کتاب برای نسل جوان» (ایبی)، برای قدردانی از ترویجگران برجستهی کتابخوانی در گسترهی جهانی، بنیاد گذاشته است.
ماریت تورن کویست یکی از اعضای خانوادهی بزرگ «با من بخوان» و از پشتیبانان جهانی این برنامه است. این تصویرگر و ترویجگرِ توانا که تاکنون دوبار از سوی «مؤسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان» و برنامه «با من بخوان» به ایران دعوت شده، در چند سال گذشته، در حوزههای گوناگون همکاریهای مستمر و مؤثری با برنامه «با من بخوان» داشته است.
ماریت تورنکویست، از هنرمندانی است که با کتاب به یاری کودکان در وضعیّت دشوار میرود تا آنان بهتر با مشکلات خود روبهرو شوند و برای آنها راهحلهای شدنی بیایند. از این رو، او افزون بر برنامههایی که در کشور خود برای کودکان پناهنده دارد، در کنار برنامه «با من بخوان» قرار گرفته است و با اهدای کپیرایت کتابهای خود به این برنامه، و برگزاری کارگاههایی در پیوند با کتابهای خود برای کودکان و آموزشگران «با من بخوان»، از این برنامه نیز پشتیبانی میکند.
اهدای کتاب به برنامه «با من بخوان»
تاکنون با کوششها و پیگیریهای ماریت تورن کویست، حق انتشار چهار کتاب با تصویرگری او به برنامه «با من بخوان» هدیه شده و در مجموعه کتابهای این برنامه جا گرفته است. این کتابها که همه از سوی انتشارات مؤسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان (کتابهای تاک) چاپ شده است، به کودکان کمک میکند برای فرا رفتن از وضعیت دشواری که در زندگی با آن روبهرو میشوند، راهحلهایی بیایند.
تاکنون انتشارات مؤسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان، کتابهای پرنده قرمز نوشته «آسترید لیندگرن»، فراتر از یک رؤیا نوشته «جف آرتس» و پیکو جادوگر کوچک نوشته «تن تولهگن» را با رعایت حق چاپ، منتشر کرده است. خانواده آسترید لیندگرن نویسنده کتاب پرنده قرمز و دیگر نویسندگان و مترجمان این کتابها نیز همانند ماریت، حق چاپ آثار خود را به «با من بخوان» اهدا کردهاند تا در راه ترویج کتابخوانی در مناطق محروم ایران هزینه شود. کتاب جزیرهی شادی که ماریت تورن کویست افزون بر تصویرگری، نویسندگی آن را هم برعهده داشته است، از دیگر کتابهای اهدایی به برنامهی «با من بخوان» است.
«خرید کتابهای ماریت تورنکوریست»
همکاری در تولید و انتشار کتابهای باکیفیت
ماریت تورنکویست از سال ۱۳۹۴ به دعوت مؤسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان، پروژهی بینفرهنگی تولید کتابهای تصویری باکیفیت را برای برنامه «با من بخوان» در ایران آغاز کرد. او در این پروژه، بهعنوان مدیر هنری با گروهی از تصویرگران جوان و خلاق ایرانی همراه شد تا کتابهایی که متن و تصویرهای باکیفیت دارند، برای کودکان ایرانی تولید شود. تاکنون دستاورد سه سال کار پیوسته در این پروژه، تصویرگری باکیفیت و انتشار سه کتاب نوشته «محمدهادی محمدی» است، با نامهای دیو سیاه و موش سفید با تصویرگری «کیوان اکبری»، هویج پالتوپوش با تصویرگری «مهسا منصوری» و هفت اسب هفت رنگ با تصویرگری «نوشین صفاخو».
همزمان با سفر ماریت تورن کویست در فروردین سال ۱۳۹۷ به ایران، از این سه کتاب رونمایی شد، و در نمایشگاهی با عنوان «تصویرگری کتابهای کودکان در گفتوگوی میان فرهنگی» که مؤسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان با همکاری «انجمن تصویرگران ایران» در «خانه هنرمندان ایران» برگزار کرد، آثاری از تورن کویست و سه تصویرگر شرکتکننده در این پروژه، به نمایش درآمد.
از این مجموعه، کتاب «هفت اسب هفت رنگ» در خرداد سال ۱۳۹۷ توسط انتشارات «کوئرویدو» از ناشران شناختهشده هلند، به زبان هلندی ترجمه و منتشر شد، و در هلند و بلژیک از سوی منتقدان ستایش شد. همچنین در سال ۲۰۱۹، کتاب هفت اسب هفت رنگ، در «نمایشگاه کتاب فرانکفورت» با قرار گرفتن در فهرست کتابهای برتر تصویری جهان و معرفی به ناشران بینالمللی و دوستداران کتاب کودک، موفقیّت دیگری را در جهان از آنِ خود کرد. این کتاب در همین سال در فهرست کوتاه «جایزه نامی» هم قرار گرفت.
برنامههای آموزشی برای کودکان زیر پوشش «با من بخوان»
ماریت در سفرهای خود به ایران در چارچوب برنامهی «با من بخوان» و در مناطق حاشیهی تهران، اصفهان و مناطق آسیبدیده از زمینلرزه کرمانشاه، چندین کارگاه آموزشی برای کودکان محروم و در بحران برگزار کرده است. این کارگاهها که برپایه کتابهای منتشر شدهی این تصویرگر در ایران طراحی شدهاست، به کودکان در شرایط دشوار کمک میکند تا با ارتباط گرفتن با داستانها و تصویرها، افکار و احساسهای درونیشان را نشان دهند.
ماریت در سال ۱۳۹۵، به دعوت «انجمن دوستداران ادبیات کودک و نوجوان اصفهان» کارگاههایی را در پیوند با کتاب «پرنده قرمز» برای شماری از کودکان کمبرخودار و حاشیهشین منطقهی «حصه» برگزار کرد. همچنین در همین سال، کودکان زیر پوشش «انجمن حمایتی آموزشی محمودآباد شهر ری» در دو گروه سنی و با شرکت در کارگاههای «پرنده قرمز» و «فراتر از یک رؤیا» به بیان آرزوها، رؤیاها و احساسهای خود پرداختند.
در سال ۱۳۹۷ نیز ماریت تون کویست، کارگاههایی را در پیوند با کتابهای «جزیرهی شادی» و «پیکو، جادوگر کوچک» برای کودکان دو گروه سنی ۵ تا ۷ سال و ۸ تا ۱۲ سال در انجمن حمایتی آموزشی محمودآباد شهر ری و دو کانکس/کتابخانه «با من بخوان» در دو منطقهی آسیبدیده از زمینلرزهی «ریجاب» و «سرپُل ذهاب» استان کرمانشاه برگزار کرد.
برقراری پیوند صمیمانه و ارتباط ژرف این هنرمند و ترویجگر با کودکان، به مشارکت فعّالانه کودکان در کارگاههای او میانجامد و بهآسانی، باعث میشود احساسها و دشواریهای زندگیشان را روی کاغذ به تصویر درآوردند یا دربارهی آن گفتوگو کنند. کودکانی که کتابهای او را خواندهاند، گاه برای او نامه مینویسند و ماریت با مهربانی به آنان پاسخ میدهد.
برگزاری کارگاه برای آموزشگران و ترویجگران «با من بخوان»
ماریت تورنکویست برای پیشرفت کار آموزشگران و کارشناسان و ترویجگران برنامه «با من بخوان»، کارگاههای ویژهای در پیوند با کتاب و فعالیّتهای مرتبط با آن برگزار کرده و تجربههای خود در کار با کودکان در بحران را با آنان به اشتراک گذاشته است.
این تصویرگر همچنین در سال ۱۳۹۵ با سخنرانی در نخستین همایش «با من بخوان»، تجربههای خود را دربارهی کتابخوانی با کودکان و تصویرگری کتابهای این گروه سنی، با ترویجگران و علاقهمندان ادبیات کودک در میان گذاشت.
همکاری ماریت تورنکویست با مؤسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و برنامه «با من بخوان» بازتابی از یک ارتباط و همراهی سازنده و دوسویه در راستای بهبود زندگی کودکان است. دغدغهای که مرزها را درمینوردد و جهانهای متفاوت را با مفاهیم مشترک، بههم پیوند میزند.