کتاب های ادبیات کهن ایران برای کودک و نوجوان

کتاب‌هایی که در این بخش از کتابک پیشنهاد می‌شوند، کتاب‌هایی برگرفته از ادبیات رسمی و شفاهی کهن ایران (به جز لالایی‌ها، هیچانه‌ها، ترانه‌ها و متل‌ها) هستند که با گردآوری و گزینش، امروزی کردن زبان، ساده‌نویسی کردن، کاستن و افزودن و... برای کودکان و نوجوانان به چاپ رسیده‌اند.

ادبیات کهن هر کشور، بخش مهمی از حافظه‌ی جمعی مردم آن سرزمین است. ادبیات کهن گنجینه‌ای است از تاریخ، فرهنگ، تغییرات زبانی و دیگر مسائلی که در گذر زمان مردم هر جامعه تجربه کرده‌اند. این آثار، پلی‌ست میان نسل‌های جدید و مردمانی که در سالیان دور در همان سرزمین می‌زیسته‌اند.

یکی بود و یکی نبود، هُرمُزد بود و اَهریمَن نبود
معرفی کتاب
کتاب «یکی بود و یکی نبود هُرمُزد بود و اَهریمَن نبود» بازنویسی داستان آفرینش ایرانی است. این کتاب نخستین جلد از مجموعه‌‌‌‌‌ی «تاریخ اساطیری ایران برای نوجوانان» است که کتاب «چ» نشر چشمه منتشر کرده...
طوطی و بقال
معرفی کتاب
کتاب «طوطی و بقال» نوشته محمدهادی محمدی بازآفرینی است از تمثیلی به همین نام از دفتر اول مثنوی معنوی مولانا و نخستین کتاب از سه‌گانه‌ای است که محمدهادی محمدی و امیر شعبانی‌پور در بازآفرینی مدرن از...
خاله قلقلی خیلی زبلی
اثر بازنویسی از قصه عامیانه کدوی قلقله زن است. خاله پیرزن به دیدن دخترش می رود که در سوی دیگر جنگل خانه دارد. سر راهش گرگ، پلنگ و شیر را می بیند. اما، با چرب زبانی از دست آن ها فرار می کند. یک هفته...
بابایار
معرفی کتاب
اثر مجموعه ای از پنج داستان کوتاه به نام های «پیشانی سفید» از شمال ایران، «ساز شکسته» از آذربایجان، «ناخدا جادو» از جنوب ایران، «تفنگ میرنوروز» از بلوچستان و «نشان بابایار» از استان فارس است که...
عاشقانه های ایرانی
معرفی کتاب
عشق در همه‌ی سرزمین‌ها از اصلی‌ترین بن‌مایه‌های ادبیات است. عاشقانه‌های ایرانی همواره برای خواننده‌ی فارسی‌زبان پر از خاطره‌های آشنا و به‌ یادماندنی است. داستان یک عشق، چه به پایان خوش ختم شود و چه...
قصه های شیرین ایرانی ۱: کلیله و دمنه
معرفی کتاب
کلیله و دمنه نخستین جلد از مجموعه کتاب های قصه های شیرین ایرانی است که به همت مژگان شیخی گردآوری شده است. مجموعه کتاب های قصه های شیرین ایرانی با هدف گردآوری و بازنویسی ادبیات کهن ایران برای کودکان و...
قصه‌های شیرین ایرانی ۳ مثنوی معنوی
معرفی کتاب
مثنوی معنوی سومین جلد از مجموعه کتاب های قصه های شیرین ایرانی است که به همت حسین فتاحی گردآوری شده است. مجموعه کتاب های قصه های شیرین ایرانی با هدف گردآوری و بازنویسی ادبیات کهن ایران برای...
اسکندر و شاه چین
معرفی کتاب
 اسکندر، پادشاده مقدونیه علاقه ی زیادی به کشورگشایی دارد. او پس از لشکرکشی های بسیار به سرزمین چین می رسد. کشور چین از لشکری بزرگ و قدرتمند برخوردار است و پادشاهی مهربان و دانا کشور را اداره می...
ضحاک
معرفی کتاب
 بازنویسی خلاق از داستان ضحاک شاهنامه فردوسی است. پس از سرنگونی جمشید پادشاه ایرانی، ضحاک به یاری اهریمن پدرش مرداس را به قتل می رساند تا بر تخت شاهی بنشیند. ظلم و ستم او بر مردم و بی رحمی...
یک بوته خار و گنجشک و تار
معرفی کتاب
اثر بازنویسی خلاق از قصه های عامیانه ایرانی است. گنجشکی برای ساختن لانه بوته خاری پیدا می کند. پیرزنی بوته خار را از او می خواهد تا تنور آتش کند و قول می دهد که به عوض آن کمی نان به او بدهد. اما...
قصه‌های شیخ اشراق
معرفی کتاب
بازنویسی از متون ادبیات فارسی بخش مهمی از بازار کتاب را تشکیل می دهد و اغلب، مخاطب هم دارد. به همین دلیل، بیش تر کتاب های مشهور ادبیات کهن به شکل ها و روایت های گوناگون بازنویسی شده اند. در این بین،...
لیلی و مجنون
معرفی کتاب
در کتاب های درسی دوره ی دبیرستان گریزی به اشعار حکیم نظامی گنجوی زده شده و نوجوانان به بهانه های مختلف داستان لیلی و مجنون را شنیده و خوانده اند، اما خواندن یک پارچه ی این اثر لطف دیگری دارد....
شاهی در پوست پلنگ
معرفی کتاب
             «شاهی در پوست پلنگ» از مجموعه «پنجره ای نو به شاهنامه» بازنویسی خلاق از زندگی پادشاهان پیشدادی، کیومرث، سیامک، هوشنگ، تهمورث...
سهراب و سیاوش دو دلاور جاویدان
معرفی کتاب
«سهراب و سیاوش دو دلاور جاویدان» بازنویسی خلاق از دو تراژدی شاهنامه فردوسی: کشته شدن سهراب به دست رستم و کشته شدن سیاوش به دست افراسیاب است.  داستان رستم و سهراب با ازدواج رستم و تهمینه و...
کتاب کودک و نوجوان: آرش کماندار جلد ۱
معرفی کتاب
پرداختن به اسطوره‌های کهن ایرانی از جمله آرش یکی از دغدغه‌های نویسندگان و شاعران ایرانی بوده است. این بار «محمدهادی محمدی» نویسنده و نظریه‌پرداز شناخته‌‌شده‌ی ادبیات کودکان در طرحی نو اسطوره‌ی آرش را...
کتاب کودک و نوجوان: خوان هشتم
معرفی کتاب
شغاد فرزند زال از کنیزکی نوازنده است. با وجود چهره ی بسیار زیبا، طالع بینان او را شوم و نابود کننده آینده خاندان زال می دانند. زال او را به پادشاه کابل می سپارد. شاه کابل او را گرامی می دارد و دخترش...
کتاب کودک و نوجوان: رستم و گل لاله
معرفی کتاب
رستم از جنگ خسته شده است و تصمیم دارد به همراه سپاهیانش در همه جا گل بکارد. آن ها از شمشیرشان به جای بیل استفاده می کنند و در همه جا گل می کارند. رستم باد را پیک خود می کند و برای افراسیاب پیغام می...
کتاب کودک و نوجوان: دراج و لاک پشت
معرفی کتاب
بین دراجی و گروه لاک پشتان دوستی و محبت عمیقی شکل می گیرد. به گونه ای که دراج ویژگی های ذاتی خود را به عنوان یک پرنده نادیده می گیرد و روی زمین در کنار آنان لانه می سازد. به پیشنهاد لاک پشتان پرهایش...
کتاب کودک و نوجوان: پرنده سخنگو
معرفی کتاب
مردی است شکمباره و نادان که تمام هیکلش شکم است به گونه ای که سرش به چشم نمی آید. روزی پرنده ی کوچکی را شکار می کند تا کباب کند. پرنده می گوید اگر مرا آزاد کنی به تو سه پند می دهم تا غذای مغزت شود...
کتاب کودک و نوجوان: قاضی خائن گزیده سیرالملکوک خواجه‌نظام الملک توسی
معرفی کتاب
‏آشنایی با متون کهن نام مجموعه ای است که عنوان "قاضی خائن" شماره دوم این مجموعه است. این داستان حکایت مردی است که در هنگام سفر تمام دارایی خود را نزد قاضی شهر به امانت می گذارد. ولی در بازگشت قاضی...
کتاب آرش (حکایت تیر انداختن مرد قصه گو)
معرفی کتاب
کتاب «آرش (حکایت تیر انداختن مرد قصه گو)» بازنویسی خلاق از افسانه آرش کمانگیر اوستاست، که با نگاهی جدید، ارائه می‌شود. قسمتی از سرزمین ایران در حمله تورانیان به دست دشمن افتاده است. آرش، سرباز...
کتاب کودک و نوجوان: صد مثل صد حکایت
معرفی کتاب
این کتاب گردآوری صد مثل و حکایت لطیفه مانند است که هر یک نکته ای جالب یا تفکر برانگیز در بر دارد. به طور نمونه اولین آن چنین است: یکی دمر افتاده بود آب می خورد دیگری رسید و گفت این طور آب نخور عقلت...
کتاب کودک و نوجوان: عمو نوروز و خاله نوبهار
معرفی کتاب
شخصیت محبوب بچه ها ننه سرما (خاله نوبهار ) که از کودکی عاشق عمو نوروز است هنگام بهار خانه اش را تمیز می کند هفت سین می چیند و به انتظار  عمو نوروز می نشیند. اما عمو نوروز وقتی می رسد که خاله...
کتاب کودک و نوجوان: دوستی گم نمی شود دشمنی هم
معرفی کتاب
روزی روزگاری ببر، مار، میمون و زرگر بدجنسی در گودالی که شکارچیان در جنگل کنده بودند گرفتار می شوند. جهانگردی آن ها را پیدا می کند و می رهاند. پس از مدت ها، جهانگرد و زرگر دوباره با هم برخورد می کنند...
کتاب کودک و نوجوان: آرش کمانگیر
معرفی کتاب
داستان آرش از داستان های اساطیری ایران باستان که در اوستا نیز آمده است. داستان در دوره پیشدادیان رخ می دهد. زمانی که پس از جنگ های بسیار، بین ایران و توران، ایرانیان شکست خورده و دشمن پیشروی می کند...
کتاب کودک و نوجوان: نمکی
معرفی کتاب
نمکی دختر کنجکاو و مهربان قصه با مادرش در خانه ای زندگی می کند که هشت در دارد. نمکی مجبور است هر شب هشت در را ببندد. اما، نمی داند چرا؟ هر گاه از مادرش سبب را می پرسد جواب های جور را جور می شنود:...
کتاب کودک و نوجوان: پهلوان و فیل
معرفی کتاب
جهان پهلوان "محمد مالانی" پهلوان دربار "حسین میرزا"، حاکم هرات که بین مردم محبوبیتی خاص دارد. هنگام بازگشت از هندوستان برای حاکم فیلی بسیار بزرگ و زورمند هدیه می آورد، حاکم  قدرت فیل را بیش از...
کتاب کودک و نوجوان: نخودی
معرفی کتاب
یکی بود یکی نبود. زن و شوهری در آرزوی داشتن فرزندی بودند. یک روز از میان نخودهای خیس خورده آش ناگهان نخودی، جان می گیرد و فرزند آن ها می شود. نخودی برای گرفتن حق و حقوق پدر و مادرش به جنگ پادشاه...
کتاب کودک و نوجوان: نبات خانومی
معرفی کتاب
روزی روزگاری نبات خانومی دختر با هوش، دانا و شجاع قصه به همراه دوستانش به جنگل می روند تا هیزم جمع کنند. اما هنگام برگشت به خانه راه را گم می کنند و سر از خانه دیو در می آورند. هنگامی که نبات خانمی...
کتاب کودک و نوجوان: با این صدای زنگوله گربه پیشی چه شنگوله
معرفی کتاب
بچه  گربه ای شیطان هر وقت که جوجه ها گرم بازی هستند با تغییر دادن صدایش آن ها را می ترساند تا بازی آن ها را به هم بزند. جوجه ها که از این وضع خیلی ناراحت هستند در صدد چاره جویی بر می آیند و پس...
کتاب کودک و نوجوان: عاشقانه های شاهنامه
معرفی کتاب
عاشقانه های شاهنامه در دو جلد شامل ۱۷ داستان کوتاه عاشقانه در مورد زال، پدر رستم، و ۱۶ زن در شاهنامه، فرانک، رودابه، تهمینه، گردآفرید، سودابه، خوب چهر (مادر سیاوش)، فرنگیس و جریره (زنان سیاوش)، منیژه...
کتاب کودک و نوجوان: خاله سوسکه با کی ازدواج کرد؟
معرفی کتاب
خاله سوسکه این قصه بر عکس همه ی خاله سوسکه ها دل خوشی از آقای موشه ندارد و تصمیم گرفتها ست هر جوری شده این قصه ی تکراری را تغییر دهد و با کسی به جز آقا موشه ازدواج کند. به دنبال این تصمیم خاله سوسکه...
کتاب کودک و نوجوان: فرزنده سیمرغ
معرفی کتاب
سام پهلوان ایرانی آرزوی فرزند دارد. خداوند پس از سال ها پسری به او می دهد با موهایی سپید همچون پیرمردان. موی سپید برای نوزاد را مردم آن زمان بد و بی آبرویی می دانند. و سام هم مثل فریدون از خود می...
فرود و جریره
معرفی کتاب
سیاوش شاهزاده ی صلح جوی ایرانی است که قربانی خودخواهی و عملکرد اشتباه پدر و توطئه های گوناگون می شود و به دست افراسیاب پادشاه کشور توران به ناحق کشته شد. در شاهنامه ی فردوسی او از دو همسر تورانی دو...
طوطی و بقال
معرفی کتاب
آقا نبات، طوطی شیرین زبانی است در مغازه عمو بقال، که هم موجب خوشحالی مشتری های بزرگسال است و هم کودکان. در بقالی به آقا نبات هم خوش می گذرد زیرا همه او را دوست دارند. اما روزی به سبب بازیگوشی و بی...
ضحاک بنده ی ابلیس
معرفی کتاب
"ارمایل" و "کرمایل" دو برادرند. آن ها مثل همه ی مردم ایران از حکومت ظالمانه ی ضحاک در رنج و خشم اند و در صدد پیدا کردن راهی برای مبارزه با ضحاک ماردوش هستند. ضحاک پادشاهی تازی...
مرد جوان و خیاط حیله گر
معرفی کتاب
آیا تاکنون شرط بندی کرده اید؟ اگر شرط بندی کرده باشید می دانید کاری بسیار هیجان انگیز است زیرا پای بردو باخت و اثبات خود در میان است. مرد جوان و خیاط حیله گر حکایت شرط بندی جوانی است با گروهی از...
من هشتمين آن هفت نفرم
معرفی کتاب
كتاب دارای آموزه های اخلاقی و دینی در قالب ساختارهای ادبی با تصویرهایی چشم نواز برای مخاطبان نوجوان است. "سهراب نیستم وپدرم تهمتن نبود. اما زخمی در پهلو دارم. زخمی كه به دشنه ای تیز، پدر برایم...
جوانمرد نام دیگر تو
معرفی کتاب
جوانمردا! چندان كه توانی از مال و جاه و از قلمرو زبان از هیچ كس دریغ مدار كه وقت آید كه خواهی خیری كنی و نتوانی. روایت آغازین كتاب "جوانمرد نام دیگر تو" كه دارای چهل روایت است، به معنای...
افسانه‌هایی از شاهنامه
معرفی کتاب
کتاب مجموعه‌ای است با شش داستان از شاهنامه فردوسی به نام‌های"سیمرغ"، "ضحاک ماردوش"، "رستم و سهراب" "افسانه آب حیات"، "اسفندیار روئین‌تن" و "خون سیاوش". وجه مشخصه این بازنویسی‌ها تأکید بر جنبه...
حمزه پهلوان
معرفی کتاب
حمزه پهلوان، پهلوانی مشهور است كه همه پهلوانان آرزو دارند با او كشتی بگیرند و او را به زمین بزنند تا اعتباری به‌دست آورند. روزی از روزها به‌راه می‌افتد تا برود دنیا را سیروسیاحت كن. در...
روباه دم‌بریده
معرفی کتاب
پیرزنی بود که از مال دنیا یک کلبه گلی و یک بز داشت. او با فروش شیر بزش زندگی می‌کرد. اما مدتی بود که روباهی شیر پیرزن را می‌خورد و فرار می‌کرد. یک روز پیرزن روی دیگ سرپوش گذاشت. سرپوش...
سلطان و آهو
معرفی کتاب
یکی داشت و یکی نداشت. یکی می‌کاشت و یکی برمی‌داشت. پادشاهی به شکار خیلی علاقه داشت. روزی که با عده‌ای از درباریان می‌رود به شکار به دنبال آهویی می‌رود و از همه دور می‌...
پسران تُشمال
معرفی کتاب
روزی بود، روزی نبود. غیر از خدا هیچ کس نبود. نوازنده‌ای بود که از دار دنیا یک سرنا و یک دهل و یک آسیادستی داشت. وقتی مُرد برای سه پسرش به غیر از این‌ها هیچی باقی نگذاشت. بعد از چند وقت...
روزی گرگی برای شکار حیوانی به راه افتاد. او رفت و رفت تا به دره‌ای سرسبز رسید. در آن‌جا بره‌ای را دید... اما از بره گول خورد. بره فرار کرد و گرگ خواند: آواره بود یک بره تک و تنها بود...
جنگ لک ‌لک و خرچنگ
معرفی کتاب
لک لک جوانی در کنار برکه‌ای کوچک زندگی می‌کند. او هرروز با مهارت چند ماهی از برکه صید کرده و روزگار می‌گذراند. بعد از چند سال لک لک پیر می‌شود و مهارت صید ماهی را از دست می‌...
ضحاک بنده‌ی ابلیس
"ارمایل" و" کرمایل" دو برادرند. آنها مثل همه ی مردم ایران از حکومت ظالمانه‌ی ضحاک در رنج و خشم‌اند و در صدد پیدا کردن راهی برای مبارزه با ضحاک ماردوش هستند. ضحاک پادشاهی...
رفیق و نارفیق، دس برار و کین برار
معرفی کتاب
روزی روزگاری دو تا رفیق تصمیم می گیرند با هم بروند دیار به دیار بگردند و برای خودشان کار وباری دست و پا کنند. آن ها وسایل خود را جور می کنند و راه می افتند. یکی از آن ها می گوید برای اینکه بقچه...
فرزند سیمرغ
سام و قارون دو پهلوان ایرانی برای مشورت به دربار فریدون شاه خوانده شده اند. موضوع مشورت تصمیم در مورد (سلم) و (تور) پسران فریدون شاه است که سالها پیش برادر بی گناهشان ایرج را کشته اند و اکنون اظهار...
افسانه درخت خرما و بزی
معرفی کتاب
این کتاب بازآفرینی کهن‌ترین افسانه‌ی منظوم ایرانی «درخت آسوریک» است که پیشینه‌ی آن به ۲۵۰۰ سال می‌رسد. برخی بر‌این باورند که اصل افسانه‌ به زبان پهلوی اشکانی در دوره‌ی اشکانی بر سر زبان‌ها بوده...

پرسش و پاسخ