مدتی بود به این موضوع فکر می‌کردیم که چگونه می‌توان مفاهیم میراث فرهنگی را به کودکان آموزش داد. به همین دلیل تصمیم گرفتیم تا برنامه جامعی بنویسیم که در آن بتوان کودکان را با مفاهیم مطرح در حوزه میراث فرهنگی آشنا کرد.
در نهایت به برنامه‌ای رسیدیم که می‌تواند به صورت سالانه، ماهانه، هفتگی و یا حتی روزانه اجرایی شود، البته نحوه ارائه برنامه به میزان توانایی مربی، امکانات و فضای آموزشی بستگی دارد.
این برنامه در ۱۴ گامِ عملی معرفی و ارائه شده است که در زیر می‌خوانید:
گام اول:
روزهای ملی را جشن بگیرید و کلاس را تزئین کنید. روز ملی، روزی است که هر کشوری برای پاسداشت ارزش‌های ملی خود مشخص می‌کند و آن را جشن می‌گیرد. در ایران در (حوزه میراث فرهنگی) روزهای ملی شعر و ادب، خلیج‌فارس، یوزپلنگ و روز معماری ایران را می‌توان در این فهرست قرار داد.
گام دوم:
مراسم فصلی برگزار کنید. برخی از کشورها از جمله ایران، تغییر فصل‌ها را جشن می‌گیرند. برپایی آیین شب یلدا، نوروز، آب‌پاشونک و مهرگان از مهم‌ترین این مراسم‌ها می‌تواند باشد.
گام سوم:
یک قطعه موسیقی یا ابزار محبوب در فرهنگ خود را پیدا کنید، با بچه‌ها بازی کنید و یا به عنوان موسیقی پس‌زمینه برای فعالیت‌های گروهی‌تان قرار دهید. با این روش می‌توانید زمینه‌ای برای آشنایی کودکان با سازهای اصیل ایرانی فراهم کنید تا هوش موسیقایی کودکان آن‌ها به درستی تربیت شود.
گام چهارم:
یک غذا یا خوراکی ملی یا سنتی را به کودکان معرفی کنید. سعی کنید آن غذا را با هم بپزید و باهم بخورید و در مورد آن صحبت کنید. مثلاً در مورد اینکه تاریخچه این غذا به کجا بازمی‌گردد، بیشتر در چه زمانی از سال پخته می‌شود و یا نماد و سنبل چیست؟
گام پنجم:
مراسم اقوام یا ملل دیگر را برگزار کنید. با توجه به تنوع قومیتی و دینی که در ایران داریم این روش می‌تواند فرصت خوبی برای آشنایی کودکان با ایران و ادیان و قومیت‌های دیگر باشد. علاوه بر آیین‌های دین اسلام، شناخت آیین‌ها و جشن‌های دیگر ادیان مانند کریسمس، پوریم، جشن گاهنبار و دیگر موارد می‌تواند در این بخش قرار بگیرد.
گام ششم:
لباس ملی یا صنایع‌دستی منطقه خود را معرفی کنید. شما می‌توانید تصاویر یا نمونه‌ای از لباس ملی یا صنایع‌دستی مخصوص کشور یا فرهنگ خود را در کلاس آورده و در مورد مواد، روش ساخت و هنرمندان سرشناس آن حرفه با کودکان صحبت کنید.
گام هفتم:
سعی کنید ورزش‌های مربوط به فرهنگ خود را به کودکان معرفی کنید. در این گام شما می‌توانید در حین معرفی ورزش به کودکان، آن‌ها را با قهرمانان و آیین‌های پهلوانی آشنا کنید.
گام هشتم:
برنامه‌های شعرخوانی، آشنایی با شاعران و نویسندگان را فراموش نکنید، چرا که کودکان هرچه بیشتر و بهتر بیاموزند در بزرگسالی آینده‌ای به مراتب درخشان‌تر خواهند داشت. این برنامه می‌تواند زمینه مناسبی را برای آشنایی کودکان با ادبیات ایجاد کند.
گام نهم:
ضرب‌المثل، کلمات خاص و یا مشترک بین زبان فارسی یا زبان‌های دیگر را پیدا کنید و برای بچه‌ها بخوانید. شما می‌توانید در مورد معنی کلمات با کودکان صحبت کنید و از آن‌ها بخواهید تا اگر آن‌ها هم کلمه جالبی را بلد هستند در کلاس بگویند و در مورد آن با دوستانشان صحبت کنند.
گام دهم:
تصاویر بناهای تاریخی و فرهنگی را در کلاس آورده و در مورد آن با کودکان صحبت کنید. می‌توانید در مرحله اول این کار را با معرفی آثار ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو شروع کنید. در مرحله بعد از کودکان بخواهید اگر به مکان تاریخی رفتند از آن مکان عکاسی کنند و عکس را به کلاس بیاورند و در مورد آن برای دوستانشان توضیح دهند.
گام یازدهم:
متاسفانه هرساله شاهد آسیب‌هایی هستیم که از طرف انسان به بناهای تاریخی وارد می‌شود. این کار در اصطلاح اهالی فن «وندالیسم» نام دارد. سعی کنید تصاویری از این‌گونه ناهنجاری‌ها تهیه کنید و از کودکان بخواهید در مورد آن صحبت کنند. سعی کنید به صورت غیر مستقیم کودکان را با آثار نامطلوب این‌گونه رفتارها آشنا کنید.
گام دوازدهم:
در حوزه میراث فرهنگی مشاغل متعددی مانند باستان‌شناس، مرمت‌گر، معمار، موزه‌دار، راهنمای گردشگر و ... وجود دارد که بسیاری از کودکان با آن آشنا نیستند. شما می‌توانید در هر مرحله یکی از افرادی که در یکی از این شاخه‌ها مشغول به فعالیت هستند را دعوت کنید تا کودکان بتوانند با مشاغل این حوزه شوند.
گام سیزدهم:
کودکان را به اردوهای فرهنگی ببرید. سعی کنید برنامه‌های بازدید از بناهای تایخی، موزه‌ها و کارگاه صنایع دستی ترتیب دهید. پیشنهاد می‌شود این کار به روش قصه‌گویی و بازی انجام شود تا کودک در حین یادگیری از انجام دادن آن لذت ببرد.
گام چهاردهم:
تعدادی از کتاب‌هایی که در حوزه میراث فرهنگی برای کودکان نوشته شده است را خریداری کنید و در یک برنامه منظم آن را برای کودکان بخوانید.
امیدوار هستیم تا مربیان، اولیاء آموزشی و مدیران نیز با فراهم‌آوردن امکانات لازم و مناسب در تکمیل و اجرای هرچه بهتر این برنامه کوشا باشند.
