راهنمای ترویج خواندن در خانه و خانواده
خواندن، از خانه آغاز می‌شود. پایه‌های عادت به مطالعه در نخستین سال‌های زندگی کودک و در محیط خانواده شکل می‌گیرد. اگر فضای خانه برای خواندن و گفت‌وگو پیرامون کتاب‌ها آماده و انگیزه‌بخش باشد، کتابخانه و مدرسه با زمینه‌ای تقویت‌شده روبه‌رو می‌شوند.
کودکی که از دو یا سه سالگی با کتاب تصویری آشناست و برایش کتاب خوانده‌اند و قصه گفته‌اند، در مسیر شکل‌گیری عادت پایدار مطالعه قرار دارد. وقتی فرزندتان شما را در حال خواندن کتاب، روزنامه یا مجله می‌بیند و در گفت‌وگوهای خانوادگی پیرامون مطالب جالب مشارکت می‌کند، مطالعه برای او به یک فعالیت لذت‌بخش و طبیعی تبدیل می‌شود.
نقش والدین در ساختن خانه‌ای کتاب‌محور
|
روش |
توضیح |
|---|---|
|
بلندخوانی منظم |
برای فرزندتان، حتی از نوزادی، کتاب بخوانید. |
|
کتاب به‌عنوان هدیه |
در مناسبت‌ها به‌جای اسباب‌بازی، کتاب هدیه بدهید. |
|
مطالعه خانوادگی |
لحظه‌هایی برای خواندن جمعی، و گفت‌وگو درباره کتاب‌ها ایجاد کنید. |
|
در دسترس بودن کتاب |
قفسه‌ای از کتاب‌های مناسب سن کودک در خانه داشته باشید. |
|
الگوی رفتاری |
خودتان نیز در برابر کودک مطالعه کنید. |
چرا ترویج مطالعه در خانه اهمیت دارد؟
-
رشد زبان و شناخت کودک را تسریع می‌کند.
-
تقویت پیوندهای عاطفی با والدین از طریق لحظات مشترک خواندن.
-
آمادگی برای مدرسه و یادگیری مستقل.
-
افزایش تخیل و خلاقیت.
راهنماهای سن‌محور برای ترویج خواندن
برای اثربخشی بیشتر، توصیه‌ها را بر اساس مراحل رشد کودک دسته‌بندی کرده‌ایم:
👶 کودک ۰ تا ۳ سال
-
استفاده از کتاب‌های مقوایی، پارچه‌ای و تصویری با رنگ‌های شاد.
-
همراهی کتاب‌خوانی با آهنگ، لحن نمایشی و اشاره.
-
انتخاب کتاب‌هایی با شعرهای کوتاه، حیوانات، بدن انسان.
🧒 کودک ۳ تا ۶ سال
-
قصه‌گویی خلاق با مشارکت کودک.
-
کتاب‌های تصویری با داستان‌های ساده و شخصیت‌های تکرارشونده.
-
ایجاد گفت‌وگو: «به نظرت بعدش چی می‌شه؟»
👧 کودک ۶ تا ۹ سال
-
تشویق به خواندن مستقل کتاب‌های ساده.
-
استفاده از کتاب‌های واقع‌گرا، طنز، و داستان‌های فانتزی سبک.
-
آغاز دفترچه‌ی خاطره‌نویسی از کتاب‌ها.
👦 کودک ۹ تا ۱۲ سال
-
انتخاب کتاب‌های بلند با شخصیت‌پردازی قوی.
-
گفت‌وگو درباره موضوعات اخلاقی، تصمیم‌گیری‌ها و پایان‌های داستان.
-
استفاده از فهرست‌های جایزه‌های کتاب کودک برای انتخاب.
🧑 نوجوان ۱۲ سال به بالا
-
آشنایی با ژانرهای متنوع: معمایی، علمی-تخیلی، زندگی‌نامه.
-
دعوت به نقد و تحلیل کتاب‌ها، نگارش مرور کتاب.
-
شرکت در باشگاه کتاب‌خوانی نوجوانان.
کتاب « کلاه ماهی بزرگه گم شده » داستانی است درباره یک ماهی کوچولو که از کلاه یک ماهی بزرگ خیلی خوشش آمده است!
ماهی کوچولو کلاه ماهی بزرگ را در خواب می‌دزدد و به جایی پر از گیاه و علف می‌رود تا مخفی شود. او امیدوار است که ماهی بزرگ متوجه نشود و در حال فرار خود را دالداری می‌دهد. اما ماهی بزرگ کلاهش را خیلی دوست دارد و بلافاصله پس از بیدار شدن می‌فهمد که چه اتفاقی افتاده است و برای پیدا کردن دزد کلاهش به راه می‌افتد و برخلاف پیش‌بینی‌های ماهی کوچک، کلاهش را پس می‌گیرد.
دوشنبه, ۱۵ آذر
این کتاب ما را با بزرگ ترین خطری که کره زمین را تهدید می کند آشنا می سازد، خطر انتشار گازهای گلخانه ای چیزی که هیچ کس و هیچ چیز از شر پیامدهای آن در امان نمی ماند.
گازهای گلخانه ای موجب گرم شدن زمین می شوند. با گرم شدن زمین، هوا دچار تلاطم و تغییرات ناگهانی می شود و به دنبال آن، شاهد خشکسالی و آتش سوزی بیش تری در جنگل ها خواهیم بود.
شنبه, ۱۳ آذر
تریستان بوربری یک روز می فهمد همه ی بدبختی هایش از زمان است. این که پدر و مادرش همیشه عجله دارند و به او توجه نمی کنند، خواهرش همیشه او را در موقعیت هایی قرار می دهد که حوصله اش سربرود و مدام منتظر باشد این زمان لعنتی بگذرد. در مدرسه، مجبور است موقعیت های خجالت آوری را تحمل کند که مدام کش می آیند. حتی این که لامپ، همکلاسی شرور و چاقش، اذیتش می کند، همه و همه نشان می دهد مشکل او با زمان است که یا آن قدر که باید طولانی نیست یا آن قدر کش می آید که همه چیز تحمل ناپذیر شود. برای همین آرزو می کند زمان بایستد، همین الان، این را فریاد می زند و همان موقع زمان می ایستد.
شنبه, ۱۳ آذر
وقتی از واژه «احترام» سخن به میان می آید، معمولاً رفتارهایی مانند: سلام کردن، تشکر کردن، اجازه گرفتن، رعایت نوبت، بلند صحبت نکردن در جمع، و .... به فکرمان می رسد.
اما اگر کسی به شما بگوید که احترام گذاشتن، برخی اوقات نیاز به شهامت دارد، با خود چه فکری می کنید؟ یا این که می دانستید رعایت انصاف در حق دیگران یکی از مهم ترین نشانه های احترام گذاشتن است؟
شنبه, ۱۳ آذر
بازنویسی از متون ادبیات فارسی بخش مهمی از بازار کتاب را تشکیل می دهد و اغلب، مخاطب هم دارد. به همین دلیل، بیش تر کتاب های مشهور ادبیات کهن به شکل ها و روایت های گوناگون بازنویسی شده اند. در این بین، دو موضوع برخی از آن ها را از دیگران متمایز می کند. اول بازنویسی آثاری که کمتر کسی به سراغ آن ها رفته باشد و دوم بازنویسی با رویکردی شبیه بازآفرینی که نویسنده با حفظ هویت اصلی اثر، آن را برای کودک یا نوجوان امروزی مدرن کرده باشد.
سه شنبه, ۹ آذر
کتاب «حیوانات جنگل» از مجموعه «کتاب کیفی من»، پنج حیوان زرافه، فیل، تمساح، میمون و گورخر را با تصاویر نقاشی شده و اشعاری کوتاه و ساده معرفی می‌کند.
سه شنبه, ۹ آذر
«قورقوری کوچولو بزرگ می‌شود!» داستان بچه قورباغه‌ای است که از تغییرات بدنش و بزرگ شدن می‌ترسد. اما به تدریج متوجه می‌شود بزرگ شدن هم خوبی‌های خودش را دارد.
سه شنبه, ۹ آذر
زندگی بدون رویا کابوسی تلخ است. زندگی بدون تخیل آدمی سنگین و سخت است. رویاهای شیرین آدمی است که به زندگی رنگ و بویی تحمل پذیرمی دهد.یکی از جاهایی که می شود رویاها را به تصویر کشید، کتاب های تصویری کودکان است؛ آن جا که مرزهای واقعیت شکسته می شود و با خیال انگیزی و رنگ، دنیای تازه ای برای کودک تصویر و ترسیم می شود.
یکشنبه, ۷ آذر
ارنست، جهانگرد و عکاس، با کشتی بخار به سرزمین سرخپوست ها می رود تا در یکی از صخره های معروف آن دیار از جنگ بین ژنرال کاسترو سرخپوست ها عکس بگیرد. همه جور موجودی سوار کشتی هستند، از شکارچی معروفی که همیشه تفنگ به دست دارد تا کارآگاه پینکرتون معروف با پنج پلیس مخفی اش.
یکشنبه, ۷ آذر
بچه ها در روزهای زندگی‌شان دچار مشکلات ریز و درشت می‌شوند. این مجموعه تلاش می‌کند بخشی از مشکلات را با زبانی ساده بر طرف کند.
نویسنده دو کتاب از مجموعه ی چه باید بکنیم؟ که درباره وحشت و غمگین بودن است روان شناس است. با کودکان و نوجوانان زیادی همراه بوده و سعی کرده مشکلات آنان را حل کند. اکنون دست به قلم شده تا بتواند ترس و نگرانی را که منجر به تنهایی می‌شود برای بچه ها برطرف کند. او نکات کلیدی را که منجر به تنهایی می شود برای بچه ها برطرف کند. او نکات کلیدی را، در فصل های گوناگون، تقسیم بندی و به کودک یادآوری کرده است. مهم ترین بخش یعنی شناسایی ترس ها و نگرانی ها را می توان گام بزرگی در این راه دانست.
شنبه, ۶ آذر
هر چیزی را دور نریز پیشنهادی بسیار جدی است اما ساده و جالب به بچه هاست، نویسنده معتقد است برای این که جهان پاکیزه ای داشته باشیم، به کمک همه ی آحاد جامعه نیاز است، این کتاب راه های مشارکت بچه ها را نشان می دهد، همه ی ما آرزو داریم خانه ای زیبا، شهری زیبا، کشوری زیبا و سرانجام جهانی زیبا و دور از آلودگی داشته باشیم، اما فقط داشتن آرزو کافی نیست، باید از همین لحظه و از خودمان شروع کنیم.
شنبه, ۶ آذر
در کتاب «هنر، راهی برای شناخت جهان» به کاربرد هنر و تعریف زیبایی پرداخته شده است.در این کتاب نویسنده تلاش می کند نوجوانان را با قابلیت هایی آشنا کند که سبب پیدایش هنر شده اند. به گفته نویسنده این كتاب یك دانشنامه نیست، بلكه هدف آن اثبات حیاتی بودن هنر در طی اعصار و نقش اساسی آن نزد انسان‌ها برای یادگیری و شناخت جهان است.
شنبه, ۲۹ آبان
پرنده کوچولو در راه رسیدن به خانه، با دوستان قدیمی اش رو به رو می‌شود که هر یک پرسش یا نگرانی ای درباره ی اینترنت و دنیای مجازی دارند، پرسش هایی درباره ی مزاحمان اینترنتی، ویروس‌های کامپیوتری، ارسال کننده ی عکس نامناسب و درخواست غریبه‌ها برای اطلاعات شخصی. پرنده کوچولو، برای هر یک از این موارد یک راه حل ساده دارد که به بچه ها یاد می‌دهد چطور در فضای مجازی ایمن بمانند و آن آگاه کردن پدر و مادرشان از این مسئله است.
شنبه, ۲۹ آبان
شیرینی داستان و جذابیت ماجراهای آن امتیازی است که هر کتابی ندارد. به ویژه اگر کتاب برای کودکان است. لازم است در گام اول خواننده را به خود جذب کند و داشتن پیام یا پندی آموزنده در گام بعدی است که آن هم بهتر است پوشیده و پنهان باشد.
چهارشنبه, ۲۶ آبان
آیا تاکنون فردی را دیده اید که لباسش به نظر شما عجیب باشد یا لهجه اش خنده دار به نظر بیاید یا غذایی را بخورد که طعم و بویش برای شما غریبه و ناخوشایند باشد؟ مگر نه این که همه ما دل مان می خواهد خوب و قشنگ باشیم، پس چرا بعضی ها اینقدر عجیب هستند؟ می دانید چرا؟
دوشنبه, ۲۴ آبان
پرسش های گاه و بیگاه کودکان از مفاهیم بنیادی و جدی زندگی، مثل مرگ، بیماری، خداوند، زمان و چیزهای دیگری از این دست، برای هیچ یک از مادران و پدران امروز بیگانه نیست. ممکن است این پرسش ها از سر کودکانگی و بکر بودن ذهن بچه ها تلقی شوند، اما جور دیگری هم می توان به این پرسش ها نگاه کرد.
در کتاب فیلسوف کوچولو، روزبه گیلاسیان تلاش کرده است جور دیگری به این پرسش ها نگاه کند. او تلاش کرده است نشان دهد هر کدام از پرسش های عجیب و غریب و نوی کودکان می توانند جدی گرفته شوند و مثل سرچشمه ای کوچک این ظرفیت را دارند که سر منشا و نقطه ی آغاز یک رودخانه ی پر شور و پر از افت وخیز باشند.
شنبه, ۲۲ آبان
«نویل» داستان پسر کوچکی است که به همراه خانواده‌اش به خانه جدید اسباب کشی می‌کند. هیچ‌کس نظر او را درباره اسباب‌کشی نپرسیده است. او حالا هیچ دوستی ندارد و تنهای تنهاست و بدترین بخش ماجرا هم همین است.
شنبه, ۲۲ آبان
جیک و لی لی دو قلو هستند. آن ها درست با ۱۱ دقیقه اختلاف داخل یک قطار هنگام عبور از یک تونل ۱۰ کیلومتری بدنیا آمده اند. با وجود اختلاف اندکی در علایق و رفتارها، همانند دو نیمه یک سیب هستند. زمانی که کوچک بودند بهترین دوست های هم بودند و همیشه با هم. آن ها ارتباط ویژه ای با یکدیگر داشتند که گاه از حیطه کلام خارج بود و نام این ارتباط را «گومبلا» گذاشته بودند. زیرا واژه ای که بتواند بیانگر این رابطه باشد برای آن پیدا نمی کردند. اما وقتی به سن ۱۱ سالگی می رسند همه چیز تغییر می کند؛ باید هر یک اتاق جداگانه ای داشته باشند و جیک نیز به گروهی از پسران محله می پیوندد و جدایی جیک و لی لی از آن زمان آغاز می شود. لی لی از این موضوع بسیار غمگین و افسرده است. او نمی تواند زندگی بدون جیک را تصور کند. از سوی دیگر جیک که تحت تاثیر دوستان ناباب قرار گرفته است دیگر برای او جیک سابق نیست. بدون جیک لی لی کیست؟ و این جیک جدید کیست؟
چهارشنبه, ۱۹ آبان
در کتاب های درسی دوره ی دبیرستان گریزی به اشعار حکیم نظامی گنجوی زده شده و نوجوانان به بهانه های مختلف داستان لیلی و مجنون را شنیده و خوانده اند، اما خواندن یک پارچه ی این اثر لطف دیگری دارد.
چهارشنبه, ۱۹ آبان
در کشور ما، مشاغل متعدد، که در بخش های دولتی، خصوصی و عمومی توزیع شده اند، در یکی از سه شاخه ی صنعت، خدمات و کشاورزی قرار می گیرند. تعدد و پیچیدگی مشاغل از یک سو که به دلیل تقسیم کار اجتماعی صورت گرفته و وجود تفاوت های فردی از سوی دیگر، ارائه ی اطلاعات درست و مفید درباره ی شغل ها و راهنمایی های شغلی را برای دانش آموزان ضروری کرده است.
بنابراین قبل از اشتغال به هر کاری، مطالعه درباره ی آن و کسب اطلاعات یکی از فعالیت های مهم است که هم خود فرد باید انجام دهد وهم منابع مختلف، چه کتاب یا سایر رسانه ها و چه گفت وگو و پرس و جواز دیگران را به یاری بگیرد.
دوشنبه, ۱۷ آبان
چه قدر طول می کشد تا تاثیر تلنگری که به شما زده می شود کاملا از خاطرتان برود؟ به نظرم پاسخ این پرسش بستگی به این دارد که کجای شما تلنگر خورده باشد، در چه وضعیت ذهنی و روحی ای این تلنگر را خورده باشید، و بالاخره هر چه قدر این تلنگر توانسته باشد شما را تکان بدهد.
اما بچه ها، منظورم کودکانی است که در نخستین دهه ی زندگی خود به سر می برند. ممکن است تلنگرهایی را تجربه کنند که تاثیرشان تا مدت ها، حتی شاید تا آخر عمر، باقی بماند. کتاب قصه ها قورت دادنی در واقع مجموعه ای از قصه های بسیار بسیار کوتاه است که می خواهد چنین تلنگرهایی به ذهن و روح بچه ها بزند.
دوشنبه, ۱۷ آبان
زمستان است و برف سنگینی باریده است. در خانه جغد چندین بار به صدا در می آید. اما هیچ کس پشت در نیست. سرانجام جغد به این نتیجه می رسد که حتما زمستان است که در می زند و او را به داخل خانه دعوت می کند. زمستان با هیاهوی وارد خانه می شود، آتش شومینه را خاموش می کند، سوپ او را به یخ تبدیل می کند و خانه جغد را حسابی به هم می ریزد.
شنبه, ۱۵ آبان
می یو پسر ۹ ساله ی یتیمی است که زن و شوهری او را به فرزندخانودگی می پذیرند. آن ها که از پسربچه ها بیزارند، با او بسیار نامهربان هستند و از او می خواهند که از جلو چشم ها آن ها دور باشد. می یو آرزو دارد پدری مهربان همانند پدر دوستش داشته باشد.
چهارشنبه, ۱۲ آبان
گزیدگی نوشته کارل هیاسن داستان پسر نوجوانی است به نام واهو کری. حیاط پشتی خانواده کری شبیه به باغ وحش است؛ محوطه ای پر از حیوانات؛ از لاک پشت گرفته تا مار و تمساح. پدر واهو از این حیوانات نگهداری می کند و آن ها را به سازنده های برنامه های نمایشی حیات وحش اجاره می دهد. میکی کری به تازگی به دلیل اصابت یک شی به سرش دچار مشکل دوبینی و سردردهای شدید شده است و قادر نیست مسایل مالی خانواده را حل کند. مادر واهو برای کسب درامد به سفر می رود.
چهارشنبه, ۱۲ آبان