روز دهم: جعبه‌ابزار سال 2020 بسازید
پیش از مطالعه این مطلب مقدمه و بخش نخست و روز دوم و روز سوم و روز چهارم و روز پنجم و روز ششم و روز هفتم و روز هشتم و روز نهم را بخوانید.
به روز دهم خوش آمدید. در این ده روز، شما و دانشآموزان کلاس‌تان تا حدی یکدیگر را شناخته‌اید و برخی مهارت‌ها را برای مدیریت ناشناخته‌ها در سال تحصیلی پیش‌رو، همراه باهم آموخته‌اید. شما فضایی امن برای فراهم کردن سلامت روان در کلاس پدید آورده‌‌اید. کلاس شما جایی است که دانشآموزان در آن ارزشمند هستند و نسبت به آن احساس تعلّق دارند، با یکدیگر ارتباط سالم دارند و بار دیگر برای پذیرش و مشارکت در فعالیت‌های عادی مدرسه آماده شده‌اند.
شاید شما در پایان این ده روز، به این نتیجه رسیده باشید که دانشآموزان آمادگی بازگشت به روند عادی کلاس را دارند، یا شاید احساس کنید هنوز به وقت بیش‌تری نیاز دارند تا برای یادگیری آماده شوند. شاید، برخی از دانشآموزان آماده باشند و برخی نباشند. شما همیشه از این برنامه‌ی راهنما برای تکرار فعالیت‌ها می‌توانید بهره ببرید یا متناسب با وضعیت کلاس‌تان و برای هماهنگ کردن فعالیت‌ها با امکانات اجرایی‌تان، آن را به‌کار ببرید.
بازبینی مهارت‌های آموخته شده در ده روز گذشته برای دانشآموزان می‌تواند سودمند باشد. یک راه برای یادآوری این مهارت‌ها این است که از دانشآموزان بخواهید فهرستی از راه حل‌ها و راهبردهایی درست کنند که برای مدیریت وضعیت دشوار سودمند هستند. روی برگه کاغذ یا در فضای آنلاین، فهرستی از راهبردهای کنار آمدن با وضعیت دشوار و اضطراب پدید آمده از آن، درست کنند که بیش از همه برای آن‌ها جالب بوده است و هنگام نیاز می‌توانند به‌کار بگیرند (مانند تکنیک‌های تنفس، تصویرسازی ذهنی و ...). یادداشت‌ها و نقاشی‌های‌شان درباره‌ی نقاط قوّت و هویّت‌شان را نیز به آن می‌توانند بیافزایند.
یکی از بخش‌های مهم یادگیری مهارت‌های سلامت اجتماعی-احساسی، پی بردن به اهمیت «درخواست کمک» است. دانشآموزان این مهارت را در روز دهم می‌توانند بیاموزند. درخواست پشتیبانی، مهارتی بنیادی برای یادگیری و دستیابی به موفقیت است. پرسش‌های زیر را در گفت‌وگوی کلاسی می‌توانید بپرسید:
- برای درخواست کمک به کدام بخش مدرسه می‌توانید مراجعه کنید؟
- با چه کسانی می‌توانید سخن بگویید؟
- به چه دلیل‌هایی به جای دوستان از بزرگ‌سالان درخواست کمک می‌کنید؟ (یا برعکس)
- پشتیبانی یا کمک از نظر شما چه معنایی دارد؟
- چگونه آموزگار به شما می‌تواند کمک کند؟ یک دوست چگونه؟ یک عضو خانواده چگونه؟
- در اجتماع محل زندگی شما، چگونه افراد از یکدیگر پشتیبانی و به‌هم کمک می‌کنند؟
در ادامه، دو فعالیت برای تمرین مهارت درخواست کمک آورده شده است.
پیش از من، از سه نفر دیگر نیز بپرس
با انجام دادن این فعالیت، دانشآموزان به اهمیت درخواست کمک پی می‌برند. همچنین می‌فهمند برخی دانشآموزان مشکل‌ها و پرسش‌های همانند آن‌ها دارند. در آغاز، به دانشآموزان بگویید، امروز هر پرسشی را پیش از پرسیدن از شما، از سه نفر دیگر باید بپرسند. اگر دانش‌آموزی از شما چیزی پرسید، پیش از پاسخ دادن، بپرسید: آیا پیش از من، از سه نفر دیگر پرسیده‌ای؟ اگر از سه نفر دیگر پرسیده بود و همچنان برای یافتن پاسخ به کمک نیاز داشت، پاسخ دهید و برای رعایت کردن قاعده‌ی بازی از او سپاسگزاری کنید. در پایان، با دانشآموزان درباره‌ی این فعالیت گفت‌وگو کنید و بازخورد آن‌ها را دریافت کنید. سپس، یادآوری کنید که این فعالیت را در زندگی روزانه می‌توانند تکرار کنند.
شناسایی پشتیبان‌ها برای دانش‌آموز هنگام مواجهه با شرایط دشوار
از دانشآموزان بخواهید، فهرستی از کسانی فراهم کنند که هنگام رویارویی با وضعیت دشوار، و برای دریافت کمک، به آن‌ها می‌توانند مراجعه کنند. نام دوستان قابل اعتماد، اعضای خانواده، همچنین نهادهای رسمی اجتماعی را در این فهرست می‌توانند بنویسند.
کتاب «نگرانی رابی»، نوشته «تام پرسیوال» (یا کتاب‌های دیگر درباره‌ی درخواست کمک برای رویاروی با مشکل یا شناخت داشتن مشکل‌های مشترک با دیگران[1]) را بلندخوانی کنید. این داستان درباره‌ی دختری است که در روند داستان می‌فهمد دیگران نیز نگرانی‌هایی همانند او دارند. از دانشآموزان بخواهید ویژگی‌های کسانی را شرح دهند که درباره‌ی نگرانی‌ها با آن‌ها می‌توانند گفت‌وگو کنند.
سخن پایانی
از شما برای خواندن این برنامه سپاسگزاریم. همچنان که در آغاز اشاره شد، این برنامه دربرگیرنده‌ی پیشنهادهایی انگیزشی است. شما با نوآوری و نگاه حرفه‌ای‌تان پیشنهادهای این برنامه و فعالیت‌های دیگر را در پیوند باهم می‌توانید به‌کار بگیرید تا در این دوره‌ی دشوار، فضایی صمیمانه و پذیرا برای یادگیری فراهم کنید.
هدف اصلی این برنامه، تأکید بر این موضوع است که پس از سپری شدن چندین ماه در وضعیت ناشناخته و دشوار، دانشآموزان برای بازگشت به فعالیت‌های عادی مدرسه به وقت نیاز دارند. امسال، بیش از هر وقت دیگر، توجه به کیفیت ارتباطات برای یادگیری و سلامت روان در مدرسه اهمیت دارد.
دانشآموزان پیش از آغاز آموزش برنامه‌ی درسی، احساس امنیت و پذیرفته‌شدن در مدرسه را باید داشته باشند. آن‌ها یادگیری و یادآورری مهارت‌های اجتماعی- احساسی را برای رویارویی با چالش‌های احتمالی نیاز دارند. اگر در مدرسه وضعیت دشواری دارند، برای درخواست کمک باید احساس امنیت داشته باشند. برای دستیابی به این رویکرد، فراهم کردن زمینه‌ی فرهنگیِ مسئولیت‌پذیر و پاسخ‌گو بر پایه‌ی نگرش از میان بردن هر گونه تبعیض، ضروری است.
ما می‌دانیم که وضعیت، هر روز در حال دگرگونی است. شاید ده روز نخست، هیچ شباهتی با آن‌چه در این برنامه ترسیم شده است، نداشته باشد. ما می‌دانیم که شما انعطاف‌پذیر خواهید بود و برای هماهنگی با دگرگونی‌ها، آن‌چه نیاز است، انجام خواهید داد.
در پایان، از کوشش شما برای فراهم کردن بهترین وضعیت برای دانشآموزان سپاسگزاریم. مراقبت از خود و درخواست کمک را فراموش نکنید. در بخش اداری همه‌ی مدرسه‌ها، یک کارشناس سلامت روان آماده است تا شما یا مدیر مدرسه را در زمینه‌ی خدمت‌ها و پشتیبانی‌هایی که نیاز است، راهنمایی کند.
