راهنمای ترویج خواندن کودک ۳ تا ۶ سال
سنین ۳ تا ۶ سالگی دوره‌ای سرشار از کشف، خیال‌پردازی و زبان‌آموزی است. در این بازه، کودک شما توانایی دنبال‌کردن داستان‌ها، درک مفاهیم ابتدایی، و بیان احساسات خود را از طریق کلمات و تصاویر به‌سرعت گسترش می‌دهد. کتاب و قصه، کلید درهای این دنیای تازه‌اند.
📘 چرا خواندن در این سن اهمیت دارد؟
-
تقویت زبان و گفتار از طریق واژگان تازه و ساختارهای جمله.
-
پیش‌نیازهای سوادآموزی مانند آشنایی با چاپ، ترتیب داستان، و جهت خواندن.
-
افزایش تمرکز و دقت شنیداری.
-
رشد تخیل، همدلی و درک احساسات.
-
پایه‌گذاری عادت مطالعه برای سال‌های آینده.
📚 چه کتاب‌هایی برای ۳ تا ۶ ساله‌ها مناسب‌اند؟
|
نوع کتاب |
ویژگی‌ها |
|---|---|
|
کتاب‌های تصویری داستانی |
با متن‌های بلندتر، شخصیت‌پردازی و خط داستانی ساده. |
|
کتاب‌های شعر و ترانه |
آهنگین، تکرارپذیر، با استعاره‌های ساده و لذت‌بخش. |
|
کتاب‌های غیر داستانی ساده |
معرفی مشاغل، جانوران، بدن انسان، طبیعت و... |
|
کتاب‌های الفبا و اعداد |
با تصویرسازی خلاق و بدون فشار آموزشی. |
|
متل‌ها و ترانه‌های عامیانه |
غنی از زبان و فرهنگ، همراه با حرکت یا بازی. |
|
قصه‌گویی بدون کتاب |
قصه‌هایی از حافظه یا تخیل، به‌ویژه پیش از خواب. |
👪 چگونه بخوانیم؟
-
کودک را در آغوش بگیرید، فضای آرام و صمیمی بسازید.
-
با صدای بلند و لحن نمایشی بخوانید.
-
از کودک بخواهید درباره تصاویر و اتفاقات داستان صحبت کند.
-
اگر خواست، یک کتاب را بارها برایش بخوانید.
-
از او بخواهید داستان را به زبان خودش بازگو کند یا پایان جدیدی بسازد.
-
بعد از خواندن، با هم نقاشی بکشید، نمایش بازی کنید یا از دل داستان، شعر بسازید.
📌 پیشنهادهایی برای والدین
|
پیشنهاد |
توضیح |
|---|---|
|
پیش‌مطالعه کتاب |
پیش از بلندخوانی، خودتان یک بار کتاب را بخوانید تا اجرای روانی داشته باشید. |
|
انتخاب مشارکتی |
به کودک اجازه دهید خودش کتاب را انتخاب کند؛ این مشارکت انگیزه می‌آفریند. |
|
بازدید از کتابخانه و کتاب‌فروشی |
به تجربه کودک برای لمس و دیدن کتاب‌ها بیفزایید. |
|
برنامه‌ی منظم مطالعه |
زمان‌هایی مشخص در روز (مثل پیش از خواب یا بعد از ناهار) را به خواندن اختصاص دهید. |
🎨 فعالیت‌های پس از خواندن
-
کشیدن نقاشی از شخصیت یا صحنه‌ی محبوب داستان.
-
اجرای نمایش کوتاه با عروسک یا خود کودک.
-
ساختن کتاب تصویری دست‌ساز با کمک کودک.
-
گفت‌وگو درباره «اگر جای شخصیت داستان بودی، چه می‌کردی؟»
با کتاب، خیال کودک پرواز می‌کند، زبانش شکوفا میشود، و ذهنش برای ورود به مدرسه آماده می‌گردد. این دوره، پایه‌ای طلایی برای پرورش یک خواننده‌ی مستقل و علاقه‌مند است.
کتاب پارچه‌ای «دم‌های جنگلی» خردسالان را در یک بازی با زرافه، تمساح، ببر، فیل، موش، پلنگ و راکون و طوطی آشنا می‌کند. در این کتاب دم‌های این هشت حیوان از صفحه‌ها بیرون زده است و کودکان باید حدس بزنند که دم‌ها به چه حیوانی تعلق دارد و با گشودن صفحه‌ها معمای دوم‌ها حل میشود.
چهارشنبه, ۱۹ مهر
کتاب «اینجا را فشار بده» کتابی است هیجان‌انگیز و تعاملی که کودکان را پیوسته غافلگیر می‌کند؛ کتابی که در هر صفحه از کودک می‌خواهد کاری را انجام دهد؛ نقطه‌ای را فشار دهد، روی نقطه‌ای ضربه بزند، کتاب را تکان دهد و یا به چپ و راست خم کند، دست‌هایش را به هم بزند و … و آنچه در صفحه بعد می‌بیند، غافلگیر کننده است.
دوشنبه, ۱۷ مهر
داستان « تو کوچولو هستی/ نیستی » داستانی است درباره این‌که تو هم‌زمان می‌توانی هم «بزرگ» باشی و هم «کوچک» و این بستگی به این دارد که نسبت به چه کسی سنجیده شوی.
این داستان درباره دو موجود پشمالوست که نمی‌توانند بر سر این‌که کدام بزرگ است و کدام کوچک به توافق برسند. تا این‌که سرانجام دو موجود پشمالوی دیگر از راه می‌رسند و آن‌ها به این نتیجه می‌رسند که هر یک از آن‌ها هم بزرگ هستند و هم کوچک.
دوشنبه, ۱۰ مهر
روزهایی هستند که احساس می‌کنیم هیچ‌کس ما را درک نمی‌کند. پدر و مادر، سرگرم کارهای خودشان هستند و حتی فرصت نمی‌کنند چند دقیقه به حرف‌های ما گوش بدهند.
خواهر و برادرمان از ما درخواست‌های بی‌جا دارند و دیگران حق را به آن‌ها می‌دهند! آن روزها گاهی چنان عصبانی و خشمگین می‌شویم که فکر می‌کنیم هیچ کس ما را دوست ندارد. آیا برای شما هم چنین روزهایی پیش آمده است؟ اگر پاسخ‌تان مثبت است، این کتاب را بخوانید.
کتاب « از همه چیز بدم می آید! » داستان یک روز از زندگی «سامی» را روایت می‌کند که هیچ چیز مطابق خواسته‌هایش پیش نمی‌رود. او خشمگین میشود ولی خاله جنی به «سامی» کمک می‌کند تا بتواند به آرامش دوباره دست یابد و......
دوشنبه, ۳ مهر
کتاب من از همه زیباترم داستانی است درباره ظاهربینی که امروزه گریبان‌گیر جامعه بشری شده است.
کتاب من از همه زیباترم داستان گرگ بدجنسی است که فکر می‌کند از همه زیباتر است. یک روز بهترین لباسش را می‌پوشد و در جنگل به راه می‌افتد و از «شنل قرمزی»، «سه بچه خوک»، «هفت کوتوله»، «سفید برفی» و بچه اژدها می‌پرسد که چه کسی از همه زیباتر است.
چهارشنبه, ۲۹ شهریور
در کتاب « مامان بزرگ در شهر » پسرکی که در روستا یا حومه شهر زندگی می‌کند برای دیدن مادربزرگش به شهر می‌رود و شهر را جایی شلوغ، پرسروصدا و ترسناک می‌یابد؛ اما مادربزرگ به او کمک می‌کند تا بر ترسش غلبه کند و زیبایی‌های شهر را هم کشف کند.
یکشنبه, ۲۶ شهریور
کتاب « من هم عینک می‌خواهم » از مجموعه کتاب‌های چارلی و لولاست که بین کودکان بسیار پرطرفدار است.
قرار است لولا برای معاینه چشم‌هایش پیش چشم‌پزشک برود. لولا از این قضیه اصلاً خوشحال نیست؛ اما وقتی‌که یکی از همکلاسی‌هایش با یک عینک گل‌گلی خوشگل به مدرسه می‌آید لولا نظرش درباره رفتن به چشم‌پزشکی و عینک عوض میشود و برای رفتن به آن‌جا لحظه‌شماری می‌کند.
یکشنبه, ۱۹ شهریور
کتاب « مامان جیغ جیغو » یک کتاب تصویری است که متن‌ها و تصویرها در پیوند با هم داستان را روایت می‌کنند.
داستان درباره پنگوئن کوچکی است که مادر با عصبانیت جیغ بلندی بر سرش می‌کشد. با جیغ کشیدن مادر بدن پنگوئن کوچولو هزار تکه میشود و هر تکه‌اش جایی پرتاب میشود. پنگوئن کوچولو در ادامه داستان به دنبال تکه‌های بدنش می‌گردد و می‌گوید که برای هر کدام چه اتفاقی افتاده است. در پایان داستان، مادر پنگوئن کوچولو که پشیمان شده است و تکه‌های بدن او را جمع می‌کند، می‌دوزد و از او معذرت خواهی می‌کند.
دوشنبه, ۱۳ شهریور
دارکوبی قورباغه میشود و قورباغهای تمساح. می‌پرسید چگونه؟ با بازکردن صفحه‌ای از کتاب «تو لک لکی یا دارکوب؟»، تصویر دارکوبی را می‌بینیم و در صورت باز کردن تای اول، قورباغهای نمایان میشود و با باز کردن تای بعدی تمساحی دیده میشود.
یکشنبه, ۱۲ شهریور
در کتاب «این یک کتاب است»، با موضوعی بسیار نو رو به رو هستیم. آشنایی و معرفی «کتاب» موضوع اصلی این کتاب است.
همه ما از امکاناتی که دنیای مجازی در اختیار انسان قرار داده است، آگاه هستیم. از طرفی صحبت از آسیب‌های استفاده نادرست و دراز مدت از آن، به ویژه در مورد کودکان، پدر و مادرها را نگران می‌کند. در مقایسه میان فضای مجازی و کتاب کاغذی، برخی فضای مجازی و برخی دیگر کتاب را برتر می‌شمارند. بعضی هم مقایسه این دو را کار درستی نمی‌دانند.
دوشنبه, ۶ شهریور
کتاب «خواهری برای خرگوش کوچولو» داستان خرگوش کوچولویی است که یک روز پس از برگشتن از کودکستان متوجه میشود که صاحب یک خواهر کوچولو شده است.
چهارشنبه, ۱ شهریور
کتاب «صبح بخیر، خرگوش کوچولو» داستان خرگوش کوچولویی است که حاضر نیست صبح‌ها به راحتی از رختخوابش بیرون بیاید. مامان خرگوشه هر روز با ترتیب دادن بازی قایم‌باشک خرگوش کوچولو را کم‌کم برای بیرون آمدن از رختخواب و شروع یک روز خوب آماده می‌کند: او هر بار با پرسیدن «خرگوش کوچولو کجایی؟» پتو را کمی از روی خرگوش کوچولو کنار می‌زند و از عروسک‌های خرگوش کوچولو سراغ‌اش را می‌گیرد تا سرانجام پتو کاملا کنار می رود و خرگوش کوچولو با یک لبخند نمایان میشود. اکنون خرگوش کوچولو آماده است که از رختخواب بیرون بیاید.
دوشنبه, ۳۰ مرداد
کتاب « شب بخیر خرگوش کوچولو » داستان خرگوش کوچولویی است که نمی‌خواهد بخوابد.
یکشنبه, ۲۹ مرداد
کتاب «کلیدهای آموزش و مراقبت از سلامت جنسی در کودکان و نوجوانان» اطلاعات مورد نیاز والدین را درباره رشد جنسی کودکان و آنچه را که کودکان باید در زمینه جنسیت در هر مرحله از رشدشان باید بدانند، در اختیار قرار می‌دهد.
دوشنبه, ۹ مرداد
کتاب «تو فقط شبیه خودت هستی» کودک را به خودش می‌شناساند، شباهت‌ها و تفاوت‌هایش با اطرافیان را نشان‌اش می‌دهد و کمک می‌کند کودک خود را هر آن‌طور که هست بپذیرد و خود را دوست داشته باشد.
دوشنبه, ۲۹ خرداد
قصه های من و بابام مجموعه‌ای از داستان‌های تصویری است که ماجراهای جالب و خنده‌دار یک پدر چاق و سیبیلو و پسر دوست‌داشتنی‌اش را به تصویر کشیده است که معمولاً مشکلاتشان را به شیوههای عجیب‌وغریب حل می‌کنند.
چهارشنبه, ۲۴ خرداد
کتاب «خوابی پر از گوسفند» به موضوعی آشنا برای کودکان می‌پردازد. وقتی خواب‌مان نمی‌برد یک راه حل شمردن گوسفند است! کتاب «خوابی پر از گوسفند» فضایی تخیلی درباره گوسفندهایی خلق کرده است که ما را به خواب برده‌اند.
دوشنبه, ۲۲ خرداد
کتاب لوبی ها در بلوز جدید یکی از لوبی ها به نام رابرت برای خودش یک بلوز جدید می‌بافد. لوبی‌ها از دیدن او با این بلوز تعجب می‌کنند چون همه لوبی‌ها باید مثل هم باشند! گیلسپی یکی دیگر از لوبی‌ها از ایده او خوشش می‌آید و برای خود بلوزی شبیه به بلوز رابرت می‌بافد. کم‌کم متفاوت بودن بین لوبی های دیگر هم طرفدار پیدا می‌کند و همه لوبی ها برای خود بلوزی همانند بلوز رابرت می‌بافند تا به این ترتیب آن‌ها هم متفاوت باشند!
چهارشنبه, ۱۰ خرداد
تقویت مهارت خواندن در پیش‌دبستان‌های امروز بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله به مهارت‌هایی که کودک پیش از کسب مهارت خواندن باید دارا باشد، اشاره شده است.
یکشنبه, ۷ خرداد
کلاغ سیاه به سفر می‌رود کتابی است تصویری که براساس پرسش و پاسخ و گمانه زنی شکل گرفته است. در این داستان کلاغ سیاه می‌خواهد به سفر برود. او به چه چیزی لازم دارد؟ چمدان؟ بلیت؟ آب؟ لباس گرم؟ ... نه! چه کسی یک کلاغ را تابه‌حال با چمدان دیده؟ خودش بال دارد و پرواز می‌کند، پس بلیت لازم ندارد. آب هم بین راه پیدا می‌کند. پرهایش هم لباس گرم‌اش هستند. پس چه چیزی نیاز دارد؟ دوست! کلاغ سیاه برای سفر یک دوست لازم دارد، یک دوست خوب.
دوشنبه, ۲۵ اردیبهشت
کتاب «چرا آواز می‌خوانی زنجره؟» به شباهت‌هایی می‌پردازد که هرکدام از ما ممکن است با وجود تفاوت‌های متعدد در ظاهر یا سبک زندگی‌مان با هم داشته باشیم و کافی است تا با یکدیگر گفتگو کنیم تا به همدلی و دوستی برسیم.
دوشنبه, ۲۵ اردیبهشت
در کتاب تصویری «گل های پیاده رو» دختری کوچک با لباس قرمز رنگ همراه پدرش از مغازه‌ی خواروبار فروشی به سمت خانه قدم می‌زند. دختر در حالی‌که پدرش چندان توجهی به او ندارد، گل‌های وحشی بین راه را جمع آوری می‌کند. از میانه راه به بعد دختر تعدادی از گل‌های دسته گلش را به دیگران هدیه می‌دهد، چه دریافت کنندگان متوجه شوند و چه نشوند.
دوشنبه, ۱۸ اردیبهشت
معرفی کتاب به به لیمو و کاکلی
کتاب به به لیمو و کاکلی روایت منظومی است که درباره‌ی آلودگی محیط‌زیست و پیامد آن یعنی نابودی ساکنان زمین هشدار می‌دهد.
دوشنبه, ۱۸ اردیبهشت
کتاب «پنگوئن و میوه درخت کاج» داستان درباره‌ی پنگوئن کوچکی است که یک میوه‌ی کاج پیدا می‌کند. او نمی‌داند چیست ولی با آن دوست میشود. وقتی متوجه میشود میوه‌ی کاج از سرما می‌لرزد برای او شال‌گردن می‌بافد. پدربزرگ او را راهنمایی می‌کند و توضیح می‌دهد که جای کاج، جنگل‌های دور است. او باید راهی سفری شود تا کاج را به جای اصلی‌اش برساند.
شنبه, ۱۶ اردیبهشت