ژانر کتاب کودک
کتاب «دوستی دوطرفه» داستان یک دوستی لطیف میان آموس، کارگر باغوحش، و جانورانی است که او میان همه سرشلوغیهایش به نیازهایشان توجه میکند.
«دوستی دوطرفه» نوشته «فیلیپ سی استید» با تصویرگری «ارین ای. استید» را آرامتر از آنچه فکر میکنید ورق خواهید زد. البته در این کتاب ازدحام کلماتی که پشت هم قطار شده باشند، به چشم نمیخورد و تمام متن در کادرهایی رنگی و مختصر خلاصه شده است. اما تصویرها پر از جزئیاتی هستند که دنبال کردنشان میتواند ضرباهنگ خواندن کتاب را مثل ضرباهنگ زندگی شخصیتهای داستان آرام کند. برای نمونه، ماجرای موشی را که از ابتدا در داستان حضور دارد و پرندهای که همراه حیوانات دیگر به خانه آموس میآید را تنها از مسیر تصویر میتوانید دنبال کنید.
پنجشنبه, ۲۰ شهریور
گرسنه نیستم... این غدا را دوست ندارم... «نمیخواهم... شکمام میگوید نه! ... ببین چه کار بلدم!» جملاتی آشنا از کتاب «یک لقمه کوچولو برای خر کوچولو» برای هرکسی که موقع غذا خوردن با کودکی سرو کله زده است!
یکشنبه, ۱۶ شهریور
«جنگ ادامه دارد...» این جملهای است که کتاب «دشمن» با آن آغاز میشود. واژهها به رنگ سرخ و درشت نوشته شدهاند در زمینهای سیاه! کتابِ «دشمن» پیش از آغازِ داستان، از آغازِ جنگ میگوید. «اینجا انگار بیابان است...» و در دو صفحه، چند تکه شاخهی خشک را میبینیم. «... بیابانی با دوگودال...گودالهایی با دو سرباز...» پیرامون هر دو گودالی که دو سرباز در آن هستند، سیم خاردار است و هر دو سرباز، نردبان دارند برای بیرون آمدن از گودال و کلاههایی شبیه هم. همه چیز این دو سرباز شبیه هم است و پرده کنار میرود و داستان آغاز میشود. سربازی در میانهی یک پردهی نمایش قرمز نشسته است با تفنگی در دستاش. و در زمینهی قرمز، در صفحهی روبهرویاش، واژهی «دشمن» سیاه و درشت نوشته شده است. داستان آغاز شده.
سه شنبه, ۱۱ شهریور
«خر کوچولو کنار جسمی بزرگ و تیرهرنگ دراز میکشد. چه بوی خوبی دارد. این همان جایی است که دنبالاش میگشت. اینجا گرم و نرم است و درست بوی خانهی مامان را میدهد. بله، خر کوچولو اینجا میتواند بخوابد. با خیال آسوده چشمهای کوچکش را میبندد.» این جملات پایانی آرامشبخش کتاب «خر کوچولو» است. یک کتاب تصویری تاثیرگذار و پرماجرا درباره خر کوچولویی که میخواهد روی پاهای خودش بایستد.
شنبه, ۱ شهریور
«بله، خر کوچولو کیک دوست دارد. اما آن بادبادک، آن بادبادک قشنگ با آن دم بلند...» دوراهیهای ذهنی و عاطفی از همان سالهای نخستین زندگی کودک آغاز میشوند. وابستگی و دلبستگی به چیزی، علاقه به داشتنش برای همیشه، ناتوانی در دلکندن از وسایل مورد علاقه و چالشهای بخشیدن و هدیه دادن... کتاب «خر کوچولو و تولد یاکی» به این موضوعات میپردازد.
چهارشنبه, ۲۹ مرداد
«خر کوچولو و یاکی اسببازی میکنند. به آنها خیلی خوش میگذرد! اما... وقت حمام و خواب است.»
چهارشنبه, ۲۹ مرداد
کتاب «روز استخر» داستان گروهی از جانوران است که از شیرجه زدن در استخر میترسند. خرگوش کوچولو که تا حالا شیرجه نزده از آنها می پرسد که چه چیز شیرجه زدن اینقدر وحشتناک است و هر کدام از جانوران از دید خود به او توضیح میدهد. در نهایت، وقتی خرگوش تصمیم میگیرد به مربی بگوید هیچوقت شیرجه نخواهد زد، مربی میآید و به آنها میگوید که ترس درواقع از قوهی تخیل آنها میآید و شیرجه زدن اصلاً ترسناک نیست.
چهارشنبه, ۲۲ مرداد
گاه این تصور پیش میآید که مداد به دست گرفتن، نقاشی کشیدن، بریدن، چسباندن و حتی درست فکر کردن مهارتهایی هستند که باید در مهدکودک و سپس مدرسه و نظام آموزشی به کودک آموزش داده شوند. حال آنکه ما در مقام والدین اولین مربی کودک خود هستیم؛ اما آیا همه شیوههای درست آموزشی را بلدند؟ «مجموعه کتابهای کار کومن» اینجاست تا در این مسیر مهم، اما حساس ما را یاری کند.
یکشنبه, ۵ مرداد
کتاب «بخشنده» داستان پسر نوجوانی به نام یوناس است. در جایی که یوناس زندگی میکند، جنگ، ترس و درد وجود ندارد. جامعه به شدت کنترل میشود و برای حفظ نظم و آرامش، افراد دربارهی هیچ یک از بخشهای زندگیشان، مانند شغل یا ازدواج، حق انتخاب ندارند.
چهارشنبه, ۱ مرداد
کتاب «ماتیلدا» داستان دختری کنجکاو، باهوش و کتابخوان است. اما این ویژگیهای ماتیلدا مورد پسند پدر و مادرش نیست. آنها نه تنها به او نمیبالند، بلکه او را ابله هم میدانند. ماتیلدا با بالا رفتن سن و ورود به مدرسه، توانایی عجیبی در خودش کشف میکند؛ توانایی حرکت دادن اشیا از دور. او از این توانایی برای کمک به کسانی که دوستشان دارد استفاده میکند.
چهارشنبه, ۱ مرداد
فانتزی در ادبیات کودکان
اثری ماندگار در زمینه نظریه پردازی ادبیات کودکان
چرا ادبیات؟ چرا خواندن ادبیات؟ خواندن متنهای ادبی یا دیدن تولیدات دیگری که از ادبیات بهره میبرند، مانند فیلمها، چه کاربردی برای ما دارد؟ ما چگونه به دنیا نگاه میکنیم؟ با چه ابزاری؟ نگاه ما مستقیم است و بیواسطه یا همه داریم از واسطهها بهره میبریم؟
هر متن ادبی، داستان، شعر و سایر تولیدات، شیوهای برای نگریستن به جهان است، تجربهای از زیستن است. با خواندن ادبیات، دانش زبانی، فکری و حتی دانش عمومی ما ارتقا مییابد. ادبیات، شیوهی سخن گفتن، دیدن و رفتار ما را تغییر میدهد. کنش و واکنش ما را در جامعه تغییر میدهد. تعریف ما را از دنیا و پیرامونمان و حتی خودمان را تغییر میدهد.
چهارشنبه, ۱ مرداد
«یک چیز دیگر» همانگونه که از نامش هم میتوان استنباط کرد، عنوانِ کتابی با موضوع «تفاوتهای فردی» است. به علاوه در این کتاب به مضامین دیگری چون «میزان پذیرشِ تفاوتهای فردی در یک جامعه» و «مسائل عاطفیِ ایجاد شده در پیِ آن» اشاره شده است. اگرچه نقطه اوجِ داستان در فهمِ یک تجربه مشترک از «عدم پذیرفته شدن» توسط شخصیتِ اصلی داستان به وقوع میپیوندد؛ ولی چراییِ قبول این «پذیرشِ تفاوتها» توسط او، بماند برای تجربههای زیسته و برداشتهای شخصیِ خواننده.
شخصیتِ اصلی داستان حیوانی با شمایل منحصر به فرد و در واقع «یک چیز دیگر» است که به دلیل ظاهر متفاوتش مورد قبول سایر حیوانات قرار نمیگیرد. او برای ایجاد شباهت بین خود و دیگران تمام تلاشش را میکند تا شاید از این طریق «چیزی» مانند خود آنها یه به عبارتی جزئی از آنها بشود. مثل آنها ورزش میکند، لباس میپوشد و … اما هیچکدام از این راهها کارگشا نیست و همچنان کسی به او روی خوش نشان نمیدهد.
یکی از شبها، «یک چیزی» در خانه او را میزند و میخواهد با او دوست شود. او از دیدنِ موجودی که با خودش و بقیه متفاوت است تعجب میکند! و مانند سایر حیوانات، اختلاف را نمیتواند بپذیرد و او را رد میکند. تا اینکه ناگهان چیزهای آشنایی در ذهنش تداعی میشود و کمکم احساس میکند ظاهر متفاوتِ آن موجود برایش اهمیت ندارد. بنابراین به دنبالش میرود و موجود را به خانهاش راه میدهد. آنها با اینکه با هم هیچ شباهتی نداشتند، ولی دوستهای بسیار خوبی برای هم میشوند. آنها حتی زمانی که با یک تازهوارد که ظاهر عجیب و غریبی هم داشت مواجه میشوند، نه تنها جمله «تو مانند ما نیستی، تو از ما نیستی» را به او نمیگویند بلکه برایش جایی در میان خود فراهم میکنند و در کنار هم شاد هستند.
کاترین کِیو یک نویسنده بنام انگلیسی است که کتابِ «یک چیز دیگر» شناختهشدهترین اثر او است.
کریس ریدل تصویرگرِ اهل آفریقای جنوبیِ کتاب، به «خیالبافیهای کودکان» بسیار اهمیت میدهد و به دنبال این است که در تصویرگریهایش منطقِ خاص کودکان را بهطور دقیقی نشان دهد. او تاکنون جوایزی نیز کسب کرده است.
نسرین وکیلی مترجم کتابهای کودکان و نوجوانان است. او تاکنون بیش از 150 جلد کتاب در حوزه ادبیات کودک و نوجوان ترجمه کرده است.
کتاب «یک چیز دیگر» در سال 1997 جایزه «یونسکو» را از آنِ خود کرد و در سال 1994 نامزد دریافت جایزه «اسمارتیز» و همینطور «کِیت گرین اِوِی» شد. به علاوه در سال 1386 نیز کتاب برگزیده «شورای کتاب کودک» و «جشنواره سلام بچهها» در ایران شد.
سه شنبه, ۳۱ تیر
کتاب «موش مترو» داستان موشی است که به همراه صدها موش دیگر در مترو زندگی میکند، اما فرق بزرگی با موشهای دیگر دارد. او دلش میخواهد سرزمین پایان تونل را کشف کند، و همین آرزو ماجراهای هیجانانگیزی را برایش به ارمغان میآورد.
شنبه, ۲۸ تیر
زبان رودی رونده است، که همراه با زمان و انسان به پیش میرود. زبان ادبیات نیز چنین خصلتی دارد. زبانی که روزگاری برای آن مردم روشن بوده است، امروز ممکن است برای ما چندان روشن و مفهوم نباشد. این به ویژه درباره زبانهای عتیق بیش تر صدق میکند. فارسی زبانی عتیق است. زبانی کهن و باستانی که بسیار روایتها در دل خود دارد. این زبان تمامی ریشههای فرهنگی ایران را از باستانیترین روزگار تا امروز در خود بازتاب میدهد. به همین دلیل هنگامی که این زبان شکافته میشود، در آن انبوهی از واژهها هستند که ریشه مادی یا سومری و سانسکریت دارند، ریشه اوستایی یا پهلوی دارند.
چهارشنبه, ۲۵ تیر
از جان خود بگذر تا جان کودکان، جان بماند!
از خود گذشتن به چه معناست؟ اگر قرار باشد که برای کودکان دبستانی این مفهوم را باز کنیم، چگونه باید از سادهترین و ملموسترین واژهها استفاده کنیم، تا آنها معنای از خود گذشتن را درک کنند؟ اما اگر از خود گذشتن به ادبیات برسد، چگونه آن را باید در واژهها و روایت و داستان بازنمایی کرد، چنان که هم ارزشهای ادبی غنی بماند و هم این معنا بتواند به بهترین شکل به کودکان منتقل شود؟
یکشنبه, ۲۲ تیر
همهی ماجرا از آنجایی شروع میشود که پسرکی از تختش میافتد. اگرچه موضوع داستان ساده است، نویسنده بهسادگی از کنار این موضوع نمیگذرد و آن را به ماجرایی خیالانگیز تبدیل میکند.
یکشنبه, ۱۵ تیر
دو موجود یکسان از دو نسل متفاوت را تصور کنید، شاید فقط تصویر یک پدربزرگ و یک نوهی آدمیزاد به ذهنتان برسد. اما دنیای خلاق کودکان، چیزی فراتر از این حرفهاست؛ جایی که دوتا قورباغه هم میتوانند از دو نسل مختلف همصحبت و حتی راهنمای خوبی برای هم باشند! اجازه دهید کمی عقبتر برویم تا ببینیم ماجرا از چه قرار است.
شنبه, ۳۱ خرداد
کتاب «گرم شدن زمین» کتابی علمی اطلاعاتی برای کودکان و نوجوانانی است که مشتاق دانستن حقایق علمی درباره پدیده گرم شدن زمین هستند.
کودکان و نوجوانان در کتاب «گرم شدن زمین» با اقلیم زمین، پدیدههای مانند اثر گلخانهای، چرخه کربن، تاثیر انسان بر گرم شدن زمن، سوختهای فسیلی، فرهنگ کربنی انسانها، اثرات گرم شدن زمین مانند ذوب شدن یخچالهای طبیعی و گرم شدن اقیانوسها و تاثیر آنها بر زندگی حیات وحش، راهکارهای کنترل گرم شدن زمین و بسیاری مطالب دیگر درباره این پدیده آشنا میشوند.
دوشنبه, ۲۶ خرداد
کتاب «والها» کتابی علمی اطلاعاتی برای کودکان و نوجوانانی است که مشتاق دانستن حقایق علمی درباره زندگی والها هستند.
کودکان و نوجوانان در کتاب «والها» با تکامل والها بر کره زمین، انواع والها، درون بدنشان، آشنایی با شیرها و فکهای دریایی، دلفینها و گرازهای دریایی، جفتگیری و تولد نوزادان در والها، ارتباط انسان و والها، عوامل تهدید نسل والها و بسیاری مطالب دیگر درباره آنان آشنا میشوند.
یکشنبه, ۲۵ خرداد
کتاب «پرندگان» کتابی علمی اطلاعاتی برای کودکان و نوجوانانی است که مشتاق دانستن حقایق علمی دربارهی زندگی پرندگان هستند.
کودکان و نوجوانان در کتاب «پرندگان» با تاریخ تکامل پرندگان بر کره زمین، ویژگیهای زیستشناختی این گروه از جانوران، چگونگی پرواز و انواع آن، ساختار پرها، بالها و دم، جفتیابی در پرندگان، چگونگی استتار پرندگان در طبیعت، حواس پرندگان، ساختار منقار آنان، انواع رژیم غذایی پرندگان، انواع لانههایی که پرندگان میسازند و انواع تخمهای آنان و بسیاری مطالب دیگر درباره پرندگان آشنا میشوند.
شنبه, ۲۴ خرداد